Ahmet Hadi Maksudi

(d. 1868 / ö. 1941)
Ceditçi aydın, Dilbilimci, yayıncı, pedagog
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kazan / Taşsu’da dünyaya geldi. İlk eğitimini babasından ve dedesinden aldı. 1881 yılında Kazan’a geldi ve burada Gölboyu Medresesi’nde eğitim almaya başladı. Yirmili yaşlara geldiğinde Rus okullarında verilen eğitimi inceleyerek bu kurumlardaki yenilikleri takip etmeye başladı. 1889 yılında medrese eğitimini tamamladı. 1890-1893 yılları arasında Kazan’daki Gallem Hoca Medresesi’nde yenilikçi bir biçimde eğitim verdi. 1894 yılında Türkiye’ye geldi ve burada eğitim konusunda yapılan reformları öğrendi. Türkiye’den dönerken bir müddet Kırım Bahçesaray’da kalarak Zincirli Medresesi’nde Arapça öğretmenliği yaptı. İsmail Gaspıralı ile tanışarak arkadaş oldu. Gazete ve dergilerde yayımladığı yazılarla halkı bilinçlendirmeye çalıştı. Yıldız isimli bir gazete çıkarttı. 1939 yılında Sovyet kamplarında tutuklandı. İşkence gördükten sonra Kazan’daki psikiyatri hastanesine gönderildi. 1941 yılında yetmiş üç yaşında vefat etti (Timurhan, 2019: 35-46).

İsmail Gaspıralı’dan etkilenerek Muallim-i Evvel ve Muallim-i Sani isimli elifba ve okuma kitaplarını yazdı. Muallim-i Evvel isimli kitabında didaktik yazılara yer vererek cahilliğin zararlarından ve okumanın faydalarından bahsetti. Daha sonra Sarf-ı Türkî ve Nahv-ı TürkÎ isimli kitaplarında Kazan Türkçesi’nin gramerini yazdı. Fizik, Kimya, Astronomi gibi dersleri anlattığı Dünyevi Bilimler isimli bir ders kitabı yazdı. 1903 yılında mantık alanındaki kitabı olan Mizan’ül Efkar isimli kitabını yazdı. 1934 yılında edebiyat ve sanat hakkındaki Kratkoya Biografiya adlı eseri çıktı. 1918 yılında Dil Bilimi ve Türkçe İmla Kaideleri isimli ders kitapları yayımlandı. Süreli yayınlarda dil ve imla konuları, eğitim sistemi, millî-iktisadî konular ve siyasî meselelere dair çok sayıda makale yazarak dönemin entelektüel birikimine büyük katkı yaptı (Timurhan, 2019: 35-46).

Kaynakça

Timurhan, Aslınur (2019). "Ahmet Hadi Maksudi ve Eğitimci Olarak Cedit Hareketindeki Yeri". Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. S. 3/1. 35-46.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ÖMER FARUK ATEŞ
Yayın Tarihi: 30.11.2019
Güncelleme Tarihi: 26.10.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Törkiçe (Tatarça) İmla Kagıydeleri? / Kazan1918İnceleme
Sarf-ı Türkî? / Kazan1910Araştırma
Mizan'ül Efkar? / Kazan1903Araştırma
Kratkoya Biografiya? / Kazan1934Araştırma

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NECMETTİN KARAMANd. 29.11.1932 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2DESTANCI VAHAP/VAHAP/ABDULVAHAP, Abdulvahap Kocamand. 1934 - ö. 14.08.2005Doğum YeriGörüntüle
3KUL EMSALÎ, Muharrem Akkayad. 20.10.1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4PERDAHÎ, Osmand. 1868 - ö. 1948Doğum YılıGörüntüle
5HALİLd. 1868 - ö. 1929Doğum YılıGörüntüle
6KASABALI NURİ, Dölekzade Mehmet Nurid. 1868 - ö. 1916Doğum YılıGörüntüle
7PERVANE, Sinan Pervaned. 1866 - ö. 1941Ölüm YılıGörüntüle
8ÜLKER, Hümmet Elioğlu Elizaded. 1907 - ö. 1941Ölüm YılıGörüntüle
9MUSTAFA, Mustafa Altınkaynakd. 1868 - ö. 1941Ölüm YılıGörüntüle
10Hüseyin Yurttaşd. 02 Kasım 1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Remzi İnançd. 1935 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Kemal Anadold. 25 Kasım 1941 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Kasım Tınıstanovd. 1901 - ö. 6 Kasım 1938Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Abdurehim Ötkürd. 1923 - ö. 6 Ekim 1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Annaguli Nurmemmetd. 25 Mayıs 1959 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ahmet Aytaçd. 1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Ahmet Hidayet Reeld. 1895 - ö. 1971Madde AdıGörüntüle
18Ahmet Efed. 1 Eylül 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle