Can Akengin

A. Melih, Projektör
(d. 1892 / ö. 31 Ağustos 1942)
Şair, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ömer Avni'dir. Bazı yazılarında "A. Melih" ve "Projektör" imzalarını da kullandı. Can Akengin, 1892 yılında Giresun'un Sultan Selim Mahallesi'nde doğdu. İlkokulu Kapukahve İptidaisinde okudu. Trabzon İdadisi'nde başladığı lise öğrenimini İstanbul'da tamamladı (1908). Bir yıl Edebiyat Fakültesi'nde okudu (1912), buradaki eğitimini I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine yarıda bıraktı, yedek subay olarak askere alındı (1914). Askerlik dönüşü edebiyat ve tiyatro çevrelerinin içinde yer aldı. Bursa'ya gitti, akrabalarının bulunduğu bu şehirde 1919 yılına kadar yaşadı. 1919 yılında memleketi Giresun'a döndü ve ömrünün geri kalan kısmını bu şehirde sürdürdü. Tedavi için gittiği İstanbul'da öldü, naaşı Giresun'da Yeni Mezarlık'a defnedildi.

Can Akengin, 1910 yılında Giresun ve Karadeniz adlı yerel gazetelerde yazdığı şiir ve düzyazılar ile edebiyat hayatına adım attı. Yerel lehçeyle bezenmiş şiirleriyle bir "Karadeniz şairi" olarak tanındı. Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerinin izlerini taşıyan ve sağlam bir edebi tekniğe sahip olan şiir ve yazılarındaki üslup rahatlığıyla dikkat çekti.

Akengin, hemen bütün şiirlerinde hece ölçüsüne ve uyağa sıkı sıkıya bağlı kalmıştır. Ölümünden birkaç yıl sonra Giresun'a gelip onun şiirleriyle tanışan Behçet Necatigil şair hakkında şu değerlendirmede bulunur: "Can, kafiye ve vezin düşkünlüğünden kurtulsaydı bugünkü şiirimizin tabii deyişine yaklaşacaktı diyebilirim. Can, bir bakıma devrinin tesirine esir kalmış, ruhunun hürriyetine serbest ifadeyi reva görmemiştir. [...] Nesirleri içinde Servetifünuncuların, hele Halit Ziya ve Mehmet Rauf edasıyla yazılmış bir hayli yazı mevcut. Ahmet Rasim'deki münakkahiyet ve enstantaneciliği kendi intibaklarına kuvvetle tatbik etmiş olan Can'ın hususi nesri, kendini asıl böyle yerli yazılarda belli ediyor." (Necatigil, 2016: 71-76).

Kaynakça

Aldan, Mehmet (1986). "Giresunlu Şair Can Akengin", Kemalist Ülkü, C.18 , S. 207, ss. 27-30.

İmzasız (1971)."Bir İçli Şair Can Akengin", Halkevleri Dergisi, C. 5 , S. 56, ss. 10-11.

Musaoğlu, Refik (1945). "Can Akengin 1892-1942", Kaynak, S.150, ss. 460-461.

Necatigil, Behçet (1999), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 18. Baskı, s. 27, İstanbul: Varlık Yay.

Necatigil, Behçet (2016). Düzyazılar 1. 3. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 58, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. İSMAİL ALPER KUMSAR
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Can Akengin'in ŞiirleriYeşil Gireson Matbaası / Giresun1944Şiir
Can Akengin'in NesirleriYeşil Gireson Matbaası / Giresun1946Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Fırat Kızıltuğd. 1 Nisan 1935 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mustafa Öneşd. 1935 - ö. 21 Ocak 2017Doğum YeriGörüntüle
3Fethi Naci Kalpakçıoğlud. 3 Nisan 1927 - ö. 23 Temmuz 2008Doğum YeriGörüntüle
4ETHEM, İbrahim Ethem Arıkand. 1892 - ö. 1965Doğum YılıGörüntüle
5Salahaddin Enis Atabeyoğlud. 1892 - ö. 11 Haziran 1942Doğum YılıGörüntüle
6Hıfzı Tevfik Gönensayd. 1892 - ö. 13 Kasım 1949Doğum YılıGörüntüle
7HÜSEYİN, Hüseyin Gürsoyd. 1902 - ö. 22.07.1942Ölüm YılıGörüntüle
8Galiesgar Gafurov-Çığtayd. 16 Eylül 1867 - ö. 20 Ağustos 1942Ölüm YılıGörüntüle
9Rüştü Onurd. 3 Ağustos 1920 - ö. 2 Aralık 1942Ölüm YılıGörüntüle
10Nejat İşlerd. 28 Şubat 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SÛZÎd. 1455-1465 - ö. 29 Ekim 1524MeslekGörüntüle
12Cem Özaydınd. 1975 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Ahmet Tayyar Çulhad. 1887 - ö. 04 Nisan 1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Yahya Kemal Beyatlıd. 2 Aralık 1884 - ö. 1 Kasım 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Nüzhet Sâbitd. 1883 - ö. 6 Ocak 1920Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16YOKSUL, Can Yoksuld. 1949 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HÜSEYİN CANd. ? - ö. 1695-96Madde AdıGörüntüle
18Kadircan Kaflıd. 1889 - ö. 1969Madde AdıGörüntüle