ALİ, Kul Şeyh Ali

(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Varlığından Fahri Bilge'nin derlemeleri sayesinde haberdar olduğumuz Kul Şeyh Ali'nin hayatı hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır. Fahri Bilge'nin söz konusu derlemelerinden öğrenildiği kadarıyla 17. yüzyılın sonlarında yaşayan âşık, Beğdili aşiretine mensuptur (Çapraz 2014: 63). İlgili derlemelerde Kul Şeyh Ali'nin yirmi parçaya yakın türkülü hikâyesi olduğu bilgisi vardır ancak söz konusu derlemelerde yalnızca üç şiir bulunmaktadır.

Tespit edilen üç şiir metninden anlaşıldığı kadarıyla Kul Şeyh Ali (Âşık Ali) yaylak-kışlak hayatının egemen olduğu göçebe bir toplum içerisinde yaşamaktadır. Şiirlerinde Horasan, Beğdili, Mamalı gibi yer; Şoru Kâmil, Kadıoğlu Yusuf Bey, Koca Feriz gibi şahıs adlarına, yöresel söyleyiş biçimlerine ve kelimelere yer vermiştir. Pastoral bir eda ile söylenen dörtlükler, koşma ve semai nazım şeklinde olup hacim bakımından 4-5 aralığındadır. İki şiir 11’li, bir şiir ise 8’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur. Âşık, şiirlerinde sade bir dil kullanmıştır. Kul Şeyh Ali'nin kendisinden yaklaşık 200 yıl sonra ortaya çıkan Dadaloğlu'nu besleyen kaynak içerisinde olduğunu söyleyebiliriz.

Kaynakça

 Çapraz, Erhan (2014). Fahri Bilge Derlemeleri Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 18.02.2015
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Avşar eli Horasan'dan sökünce,

Şan veriyor güzelleri nazınan.

Silkinip bağleri ata binince,

Kimi şahan, kimi ispir bazınan.

Çatal çarhacısı ardından biner.

Arap at üstünde cıdalar yanar.

Davayı görünce damarı oynar.

Çok düşmana karşı koyar azınan.

Neçe koç yiğitler kargı götürür.

Ağ evinen kara çadır tutulur.

Samur kürklü koca bağler oturur.

Konuşurlar muhabbetli sözünen.

Kul Şeyh Ali der ki belim bükülür.

Gözümün güheri yere dökülür.

Tülü katar mayaları çekilir.

İlkbaharda yaylasına yazınan.

Çapraz, Erhan (2014). Fahri Bilge Derlemeleri Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Talas Belediyesi Kültür Yay. 275.