ALİ RIZA, Ali Rıza Karsavuran

(d. 1893 / ö. 04.12.1959)
?
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali Rıza Karsavuran olan âşık, 1893'te Çankırı’nın Şabanözü ilçesinin Karahacı köyünde doğmuştur. Ailesi, babasının imam olması nedeniyle köyde “İmamoğlu” lakabıyla tanınır. Geçmişte Karahacı köyündeki köy odalarından biri Karsavuranların Odası olarak bilindiği için bu lakapla da tanınırlar. Âşık, Çankırı'nın Alevi inanç ve ritüelleriyle zengin bir bölgesi olan Şabanözü'nde yetişir. Doğduğu köyün halkı, Seyyid Hacı Ali Turabî Ocağı talibidir (Kökel ve Ersal 2008: 47). Aynı köyden Döne Hanım ile evlenir ve bu evlilikten dört oğlu ve iki kızı dünyaya gelir. Kurtuluş Savaşı'na katılır. Babasının isteği üzerine Mısır’da okur. Geçimini çiftçilikle sağlar. Âşık, 4 Aralık 1959 tarihinde vefat eder. Vefatından önce çocuklarına ‘ananız benden sonra üç yıl kalacak, onu hoş tutun’ diye vasiyet eder. Eşi Döne Hanım, âşığın dediği gibi 5 Aralık 1962'de vefat eder.

Ali Rıza Karsavuran'ın hayatı 2005 yılında oğlu Ali Aslan Karsavuranoğlu ile yapılmış mülâkattan elde edilen bilgiler ışığında çeşitli tez çalışmalarında yer almıştır (Özbey 2008; Sargın 2011).

Alevi-Bektaşi âşıklarından olan Ali Rıza Karsavuranoğlu, şiirlerinde Ali Rıza mahlasını kullanır. Âşık, 1945 yılından sonra saz çalmadan, rüyasında aldığı ilhamlar neticesinde doğaçlama şiirler söylemeye başlar. Âşığın deyişlerinde Seyyid Hacı Turabî'i'nin izleri görülür.

Âşık, meşhur "Hoşgeldin" adlı şiirinde olduğu gibi şiirlerinde beşeri aşka da yer verir (Sargın 2011: 144-146). Oğlu Aslan Karsavuranoğlu, 2004 yılında âşık hakkında Bizim Ozan adlı bir kitap yayımlar. Âşık, Türk edebiyatında yaşname türünde de eser veren şairlerimizden biri olarak kabul edilir (Akyol 2007: 520).

Kaynakça

Akyol, İbrahim (2007). “Çankırı Kültür Coğrafyasında Bektaşî-Alevî Edebiyatı”. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Merkezi, 2. Uluslararası Türk Kültür Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni Bildiriler Kitabı. 503-532.

Karsavuranoğlu, Ali Aslan (2004). Bizim Ozan. Ankara: Atik Matbaacılık.

Kökel, Coşkun, Mehmet Ersal (2008). "Çankırı İlindeki Alevi Köyleri Hakkında". Türk Kültürü ve Hacı Bektaşı Veli (48): 13-54.

Onay, Ahmet Talat (1930). Çankırı Şairleri. Çankırı: Çankırı Matbaası.

Özbey, Ömer (2008). Âşık Aşur Uygur’un Hayatı-Sanatı ve Eserleri. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Sargın, Hatice. (2014). Çankırı Âşıklık Geleneği ve Çankırılı Âşık Durmazî (Bilâl Durmaz). Çankırı: Çankırı Belediyesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. SÜHEYLA SARITAŞ
Yayın Tarihi: 11.01.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Şükrü Enis Regüd. 1923 - ö. 19 Mart 1976Doğum YeriGörüntüle
2SADIKd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3EFKÂRÎYÂ, Çankırılıd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ŞEMİSTAN PAŞAYEVd. 1893 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5CAFER USTA, Cafer Şanlıd. 1893 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6KARABABA, Battal Karababad. 1893? - ö. 1954Doğum YılıGörüntüle
7ŞEMİSTAN PAŞAYEVd. 1893 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8CAFER USTA, Cafer Şanlıd. 1893 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9KARABABA, Battal Karababad. 1893? - ö. 1954Ölüm YılıGörüntüle
10ŞEMİSTAN PAŞAYEVd. 1893 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11CAFER USTA, Cafer Şanlıd. 1893 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KARABABA, Battal Karababad. 1893? - ö. 1954Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ŞEMİSTAN PAŞAYEVd. 1893 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14CAFER USTA, Cafer Şanlıd. 1893 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15KARABABA, Battal Karababad. 1893? - ö. 1954Madde AdıGörüntüle