ARAPOĞLU, Mustafa Öztürk

(d. 1901 / ö. 1966)
Çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mustafa Öztürk, 1901 yılında Kırşehir'in Çiçekdağı ilçesine bağlı Orta Hacı Ahmetli köyünde dünyaya gelmiştir. Babası düğünlerde ve eğlencelerde oynanan Koca Oyunu adlı oyunda Arap kılığında rol yaparak geçimini sağladığı için Arap lakabıyla tanınır. Mustafa da babasının lakabından dolayı Arapoğlu Mustafa ya da Arap Mustafa olarak bilinir. Öztürk, anne ve babasını çok küçük yaşta kaybedince önce bir akrabasının yanında kalır. Ardından oradan ayrılır ve belirli bir ikamet yeri olmadan farklı kişilerin yanında büyür. On yaşındayken Yukarı Hacıahmetli köyünde Bürozadelerden Hacı Mehmet Bey'in yanına yerleşir ve onun yanında on iki yıl boyunca çiftçilik yapar (Bulut 1983: 91).

Yakışıklı ve giyim-kuşamına özen gösteren bir kişi olan Arap Mustafa, yanında çalıştığı ağanın kızı Zahide'ye âşık olur fakat yoksul ve kimsesiz olduğu için aşkını açıkça söyleyemez. Durumu öğrenen Zahide'nin babası da Mustafa'nın fakir olmasından dolayı kızını ona vermeye yanaşmaz. Mustafa, askerdeyken memlekete gönderdiği mektuplarda Zahide'ye duyduğu sevdayı dile getiren şiirlere, destanlara yer verir. Zahide ile Mustafa'nın aşkı karşılıklıdır. Başkasıyla evlendirilmeden önce Zahide de Arapoğlu için bir türkü yakmıştır (Akgün 2006: 136). Arap Mustafa askerdeyken Zahide'nin evlendirildiğini öğrenince meşhur "Zahidem" türküsünü yakar. Beş dörtlükten oluşan bu şiirin ilk iki dörtlüğünü Baki Yaşa Altınok derlemiştir. Diğer dörtlükler ise H. Vahit Bulut tarafından 1973 yılında Yukarı Hacı Ahmetli köyünden Zahide'nin yakın arkadaşı ve sırdaşı Fatik'ten derlenmiştir (Altınok 2003: 206- 208).

Arap Mustafa uzun yıllar bekledikten sonra bir başkasıyla evlenir. Zahide 1965'te, Arap Mustafa ise 1966 yılında vefat eder. İkisinin mezarı Yukarı Hacı Ahmetli köyünde yan yana defnedilir.

Arap Mustafa, sevdiğine duyduğu büyük aşkın tesiriyle şiirler söyleyen bir şairdir. Şiirlerinde sevdiği kız olan Zahide'ye duyduğu büyük aşkı ve ayrılık acısını dile getirir. Zahidem türküsü yıllar sonra Vahit Bulut tarafından, Arapoğlu Mustafa'nın oğlu Nuri Öztürk ve Zahide'nin ağabeyi Ali Şen'den derlenir (Bulut 1983: 92). Neşet Ertaş gibi ünlü ozanlar da türküyü seslendirir. Arap Mustafa, şiirlerinde fakirlikten ve çaresizlikten yakınır. Duyguları öylesine keskindir ki söylediği içli mısralar yıllarca dillere pelesenk olur. Şiirlerinde Arapoğlu mahlasını kullanır. Saz çalmaz (Bulut 1983: 92). Dillendirdiği az sayıdaki şiirde 11'li hece ölçüsünü ve koşma nazım şeklini tercih eder. Şiirlerinde pek çok söz sanatını da yerli yerinde kullanır. Âşığın yayımlanmış eseri yoktur.

Kaynakça

Akgün, Dilek (2006). Kırşehir Türkülerinde İnsan. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.

Altınok, Baki Yaşa (2003). Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları. Ankara: Oba Yay.

Bulut, H. Vahit (1983). Kırşehir Halk Ozanları. Ankara: Filiz Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ÖZLEM DAĞDELEN
Yayın Tarihi: 16.04.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İSMAİL ÖKSÜZd. 25.07.1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MAHMUT TUNARd. 1917 - ö. 1993Doğum YeriGörüntüle
3HÜSEYİN, Hüseyin Alizâded. 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Abdülhaluk Uygurd. 1901 - ö. 13 Mart 1933Doğum YılıGörüntüle
5Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946Doğum YılıGörüntüle
6FADİKLİ, Fatma Çekirdekd. 1901 - ö. 1996Doğum YılıGörüntüle
7Gafur Gulamd. 10 Mayıs 1903 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
8HAYDAR, Haydar Bektaşd. 1894 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
9EMİNOV, Memmedyar Eminovd. 1876 - ö. 1966Ölüm YılıGörüntüle
10CEMALÎ, Cemal Yalçınd. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ÜLFETÎ, Muharrem Aktaşd. 01.07.1922 - ö. 25.02.1969MeslekGörüntüle
12İBRAHİM, İbrahim Severd. 1908 - ö. 1974MeslekGörüntüle
13HÜROĞLU, Cumhur Karabulutd. 26.01.1938 - ö. 11.04.2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÖZEL, Veyis Özeld. 1947 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15TAHİR SERİNd. 1927 - ö. 1999Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MALİKÎ, Malik Ejder Toprakd. 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17CAHİT, Cahit Tuncerd. 1943 - ö. 21.11.2017Madde AdıGörüntüle
18SADIK KAYGISUZd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle