ÂRİFÎ, Ârifî Ahmed Paşa

(d. ?/? - ö. Cemaziyülevvel 11451145/Ekim-Kasım 1732)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbulludur. Asıl adı Ahmed'dir. Ârifî Ahmed Paşa olarak tanındı. Topal Yusuf Paşa'nın mühürdârı ve divan efendisi oldu. Daha sonra hâcegânlık yaptı. 1122/1710-11’de sadaret mektupçusu ve aynı yıl Ramazan ayında (Kasım 1710) reisülküttap oldu. 1124/1712-13'te azlolundu. Ramazan 1130/Ağustos 1718'de vezirlikle Teke sancağı mutasarrıfı ve sınır belirleme memuru oldu. Vidin muhafızı olarak Rebiyülevvel 1132/Ocak 1720’de Halep valisi, 1135/1722-23'te İran seraskeri ve Şevval 1137/Nisan 1725’te Van ciheti seraskeri oldu. Cemaziyülevvel 1139/Ocak 1727’de Halep ve Rebiyülevvel 1141/Ekim 1728’de Sivas ve Rebiyülahir 1143/Ekim 1730'da Erzurum valisi olup seraskerlik görevini de sürdürdü. 1144/1731-32'de Halep'te Taşlıbakır'da ikamet etti. Bir müddet sonra Teke sancağı mutasarrıfı oldu. Cemaziyelevvel 1145/Ekim-Kasım 1732’te kaza sonucu vefat etti (Akbayar 1996: 321; İnal 1928:97). Ölüm tarihi Kâmûsu’l-Âlâm’da (1311:3042) 1144/1731-32, Hâtimetü’l-Eş’âr’da (Çiftçi: 284) 1146/1733-34, Osmanlı Müellifleri’nde (Yavuz-Özen 1972:28) ise 1115/1703-04 olarak verilmekte; Osmanlı Müellifleri’nde ve Sicill-i Osmanî’de (Akbayar 1996:321) kaza sonucu vefat ettiği belirtilirken Hâtimetü’l-Eş’âr’da (Çiftçi, s.284) ve Tuhfetü'l-Hattatîn'de (İnal 1928:97) katledildiği yazılmaktadır.

Şiir ve hat ilminde söz sahibi olan Ârifî’nin Osmanlı Müellifleri’nde (Yavuz-Özen 1972:28) mürettep bir Dîvânçe'si olduğu kayıtlıdır. Fakat Dîvânçe'si elde yoktur. Kaynaklarda, şairin aynı beyti örnek olarak verilmiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya Sicill-i Osmanî. C.I. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 321.

Çiftçi, Ömer. Fatîn Davud-Hâtimetü’l-Eş‘âr. ekitap.kulturturizm.gov.tr. [erişim tarihi: 03.08.2014].

İnal, İbnülemin Mahmud Kemâl (hzl.) (1928). Tuhfe-i Hattâtîn, Müstakîmzâde, Süleyman Sadeddin, İstanbul: Devlet Matbaası.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divan Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmusu’l-âlâm. C.4. İstanbul: Mihran Matbaası.

Yavuz A. Fikri - Özen, İsmail (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tahir Osmanlı Müellifleri. C.II. İstanbul: Meral Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BAHİR SELÇUK
Yayın Tarihi: 14.08.2014
Güncelleme Tarihi: 22.11.2020

Eserlerinden Örnekler

İtmez tarîk-i Hak’da olan halka ser-fürû
Egmez minâre kâmetini bâd eserse de 

(Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 612.)

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÜLEYMÂN, Şeyh Süleyman Fâdıld. Mart 1650 - ö. 11 Şubat 1722Doğum YeriGörüntüle
2Aziz Aktulgad. 1901 - ö. 27 Haziran 1973Doğum YeriGörüntüle
3Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Doğum YeriGörüntüle
4SÜLEYMÂN, Şeyh Süleyman Fâdıld. Mart 1650 - ö. 11 Şubat 1722Doğum YılıGörüntüle
5Aziz Aktulgad. 1901 - ö. 27 Haziran 1973Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Doğum YılıGörüntüle
7SÜLEYMÂN, Şeyh Süleyman Fâdıld. Mart 1650 - ö. 11 Şubat 1722Ölüm YılıGörüntüle
8Aziz Aktulgad. 1901 - ö. 27 Haziran 1973Ölüm YılıGörüntüle
9Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Ölüm YılıGörüntüle
10SÜLEYMÂN, Şeyh Süleyman Fâdıld. Mart 1650 - ö. 11 Şubat 1722MeslekGörüntüle
11Aziz Aktulgad. 1901 - ö. 27 Haziran 1973MeslekGörüntüle
12Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922MeslekGörüntüle
13SÜLEYMÂN, Şeyh Süleyman Fâdıld. Mart 1650 - ö. 11 Şubat 1722Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Aziz Aktulgad. 1901 - ö. 27 Haziran 1973Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SÜLEYMÂN, Şeyh Süleyman Fâdıld. Mart 1650 - ö. 11 Şubat 1722Madde AdıGörüntüle
17Aziz Aktulgad. 1901 - ö. 27 Haziran 1973Madde AdıGörüntüle
18Mehmet Ali Ulvid. 1865 - ö. 16 Ekim 1922Madde AdıGörüntüle