AŞKÎ, Hacetci-zâde Hüseyin Aşkî Efendi

(d. 1224/1809 - ö. 1306/1889)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1224/1809 yılında doğduğu tahmin edilmekte­dir. Antepli Hasırcı-zâde Hafız Mehmed Ağa’nın "Hâcetin kimseye yok dünyâda/Çün sana dendi Hacetçi-zâde" dediği kişi, Hüseyin Aşkî Efendi’dir (Aksoy 1941:122). Anne tarafından Antepli araştırmacı Şakir Sabri Yener’in dedesidir. Babası Mustafa isminde bir zat olup kendisi küçükken vefat etmiştir. Annesi, Hüseyin Efendi’yi çıraklığa vermiştir. Ancak o gizli gizli mahalle mektebine devam etmiş ve güç şartlar altında kendini yetiştirmiştir. İlm-i cifir bildiği rivayet edilmektedir. Şair aynı zamanda devrinin en güzel hat­tatlarındandır. Kâtip Hoca‘nın tercüme ettiği 4 ciltlik İntihâbü’l-Fukahâ‘sını kendisi yazmıştır. Hacetçi-zâde‘nin el yazısı ile yazılı bazı Kur’an-ı Kerim nüshaları Antep camiilerinde mevcuttur. Mısırlı İbrahim Paşa, Antep’ten çekilirken Hüseyin Aşkî Efendi’yi alıp beraberinde götürmüş, kâtip ve muallim olarak Mısır‘da yedi sene kalmıştır. Mısır’dan dönünce Kilis'te, Urfa'da, Munbuç’ta memur olarak görev yapmıştır (Yener 1934: 96). 1889/1304 tarihinde Antep’te vefat etmiştir. Mezarı Saçaklı‘dadır.

Devlet işlerini çabucak kavradığı için çeşitli konular ken­disinden sorulur ve bilgisinden yararlanılırmış. Oldukça yumu­şak bir tabiatı, güleç bir yüzü olan Aşkî Efendi’nin konuşma tarzı, gayet hoş; meclisi şenmiş. Daima çalışan kafa ve kollarının, eski işlevlerini yitirmesi yüzünden çok müteesir olmuş ve bu hâlinden şikayet etmiş­tir. Üzüntüsü sebebiyle altı kızından hiçbirini memura vermemiş, hepsini esnafla evlendirmiştir (Yener 1967: 91). Şiirlerinden anlaşıldığına göre Nakşîbendî tarikatına mensuptur. Hüseyin Efendi’nin sağlığında şiirlerini topladığı bir şiir mecmuası varmış, Antepli birçok şairin yaptığı gibi o da şiir­lerini bilerek yok etmiştir. Şu an elimizde Hasırcı-zâde’ye yazdığı manzum bir mektubu ve az sayıda gazeli mevcuttur.

Kaynakça

Aksoy, Ömer Asım (1941). Hasırcızâde Hafız Mehmet Ağa. Gaziantep: CHP. Basımevi.

Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları.

Yener, Şakir Sabri (1934). Gaziantep Büyükleri. Gaziantep: Gaziantep Halk Fırkası Matbaası.

Yener, Şakir Sabri (1967). “Hacetîzâde Hüseyin Aşkî Efendi". Gaziantep Kültür Dergisi. (10): 77-92.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. HALİL İBRAHİM YAKAR
Yayın Tarihi: 18.09.2014
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Biz kabûl etmez iken pây-geh-i hâkânı

Çiftlige saldı felek kıldı bizi dihkânî

 

Terk-i gendümde imiş vuslat-ı minnet Âdem

Adnden dûr kılan gendüm idi insânı

 

Hâh u nâ-hâh açılup râhatımız anbârı

Her huzûr dânesi bir yerde kılur galtânı

 

Nakşibendî’de iken şimdi olup Bektâşî

Diyerek himmet erenler süreriz devrânı

 

Ezelî vahdet iken çünkü makâmın Aşkî

Çiftlikde nice bir sen kılasın cevlânı

 

Yerini bulmak için cehd idelüm subh ü mesâ

Mûcib-i emr-i veliyyu’n-ni’am-ı zî-şânı

 

Devlet-i ömrü füzûn olmak için sıdk ile biz

Rûz u şeb dergeh-i Hakk’a sürelim pîşânı

(Yakar, Halil İbrahim (2013). Antepli Divan Şairleri. Gaziantep: Yaşar Cevizli Mağazaları. 186.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SİRÂCİ, Sirâceddin Efendid. ? - ö. 1759-60Doğum YeriGörüntüle
2RÂŞİD, Mehmed Ali Râşid Efendi, Anteplid. 1819 - ö. 1893Doğum YeriGörüntüle
3KADRÎ, Abdülkadir Çelebid. ? - ö. 1671Doğum YeriGörüntüle
4ATÂ BEYd. 1809 - ö. 1852Doğum YılıGörüntüle
5BEHCET, Abdullahd. 1809 - ö. 1866Doğum YılıGörüntüle
6MİRÂTİ, Kalecikli Mirâti, Mehmedd. 1809? - ö. 1884?Doğum YılıGörüntüle
7RENGİ, Mehmedd. 1817 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
8OSMANd. 1822 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
9RÂ'İF, Feyzullah Râ'if-i Âmidîd. 1831-32 - ö. 1889-90Ölüm YılıGörüntüle
10FIKHÎ, Sinek-zâde /Seng-zâde Seyyid İbrahim Fıkhî Efendid. ? - ö. 1691-92MeslekGörüntüle
11SUN'Îd. 1485/86 - ö. 1533/34MeslekGörüntüle
12ÜVEYSÎ, Kadı Seyyid Osman Efendid. ? - ö. 1724-25?MeslekGörüntüle
13ES'AD, Fahrî-zâde Es'ad Efendid. ? - ö. 1881Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İZZET, İzzet Efendi, İstanbullud. ? - ö. 1846?-1851?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZÜHDÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. 1874Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KUL YUSUFd. 1712 - ö. 1789Madde AdıGörüntüle
17AHMEDÎ / MÜRŞİDÎ, Seyyid Ahmed Mürşid Efendid. 1688-89 - ö. 1760-61Madde AdıGörüntüle
18FEYZÎ, Feyzî Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle