Madde Detay
CA'FERÎ, Bâlî
(d. ?/? - ö. 945/1538/39)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Bâlî’dir. İstanbul’da doğdu. Tâcî-zade Ca’fer Çelebi’nin oğlu olan Bâlî, mutat medrese tahsilini tamamladıktan sonra çeşitli medreselerde müderrisliklerde bulundu. Âşık Çelebi, 941 senesinde (1534/35) İstanbul’a geldiğinde Ca’fer’in Sahn medreselerinin birinde İshak Çelebi’nin mülazımı olduğunu bildirmektedir. Tezkirelerde özellikle güzelliğiyle öne çıkarılan Bâlî’nin, devrinin beğenilen ve ilgi gören bir kişisi ve evinin de hem ilim irfan, hem de sohbet ve işret meclislerinin merkezi durumunda olduğu kaydedilmektedir. Kaynaklar eğlence meclislerinin müdavimi olan şairin afyon ve esrar mübtelası olduğunu kaydetmektedirler. 945/1538/39’daki ölümü de bu yüzden oldu. 941 senesinde henüz mülazım olduğuna göre oldukça genç yaşta öldüğü anlaşılmaktadır. Eyüp civarında medfundur. Tezkirelerde şiiri üzerine yorum bulunmasa da Âşık Çelebi, güzelliğiyle tanınan şair ve ölümüne dair muhtelif anekdotlar aktarır. Ca’ferî’nin, bir gün Kemal Paşa-zâde’ye aslında Zâtî’ye ait olan “Meyhâne-i ışk içre ben bir tolu kaldurdum / Bir çengî güzel sevdüm ser-mâyeyi çaldurdum” beytini okuması üzerine İbni Kemâl’in bunu fark ederek “sermayeyi çaldırmak iyi değildir” demesi ve Ca’ferî’nin mahcubiyeti, Âşık Çelebi’de ve ondan naklen diğer tezkirelerde anlatılır. Mehmet Tevfik “Sermayeyi çaldım, deseydi daha münasip olurdu.” der.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Ergun, Sadeddin Nüzhet (1936). Türk Şairleri. C.1.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]
Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha vd. (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik, Kâfile-i Şu’arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.
Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 06.09.2013Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Âşıkuñ her dem itme zâr sakın
Böyle kalmaz bu rûzgâr sakın
Muhkem eyler esâsını ışkuñ
Eşkümi kılma cûybâr sakın
Âh-ı âşıkdan ihtirâz eyle
Yile varur bu kâr u bâr sakın
Reh-i ‘ışkuñda snem oldı hâk
Konmasun hâtıra gubâr sakın
Ca’ferî şîşe-i dile âhir
Seng-i gam virür inkisâr sakın
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. 3886.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 06.09.2013Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Âşıkuñ her dem itme zâr sakın
Böyle kalmaz bu rûzgâr sakın
Muhkem eyler esâsını ışkuñ
Eşkümi kılma cûybâr sakın
Âh-ı âşıkdan ihtirâz eyle
Yile varur bu kâr u bâr sakın
Reh-i ‘ışkuñda snem oldı hâk
Konmasun hâtıra gubâr sakın
Ca’ferî şîşe-i dile âhir
Seng-i gam virür inkisâr sakın
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. 3886.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Âşıkuñ her dem itme zâr sakın
Böyle kalmaz bu rûzgâr sakın
Muhkem eyler esâsını ışkuñ
Eşkümi kılma cûybâr sakın
Âh-ı âşıkdan ihtirâz eyle
Yile varur bu kâr u bâr sakın
Reh-i ‘ışkuñda snem oldı hâk
Konmasun hâtıra gubâr sakın
Ca’ferî şîşe-i dile âhir
Seng-i gam virür inkisâr sakın
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. 3886.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Âşıkuñ her dem itme zâr sakın
Böyle kalmaz bu rûzgâr sakın
Muhkem eyler esâsını ışkuñ
Eşkümi kılma cûybâr sakın
Âh-ı âşıkdan ihtirâz eyle
Yile varur bu kâr u bâr sakın
Reh-i ‘ışkuñda snem oldı hâk
Konmasun hâtıra gubâr sakın
Ca’ferî şîşe-i dile âhir
Seng-i gam virür inkisâr sakın
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. 3886.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HASAN, Hasan Paşa, Rum Mehmed Paşa-zâde | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Refik Erduran | d. 13 Şubat 1928 - ö. 7 Ocak 2017 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ÇAVUŞ-ZÂDE, Hâcı Hâlid Fâhir Efendi | d. 1806-1807 - ö. 1847\'den sonra | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | HASAN, Hasan Paşa, Rum Mehmed Paşa-zâde | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Refik Erduran | d. 13 Şubat 1928 - ö. 7 Ocak 2017 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ÇAVUŞ-ZÂDE, Hâcı Hâlid Fâhir Efendi | d. 1806-1807 - ö. 1847\'den sonra | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HASAN, Hasan Paşa, Rum Mehmed Paşa-zâde | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Refik Erduran | d. 13 Şubat 1928 - ö. 7 Ocak 2017 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ÇAVUŞ-ZÂDE, Hâcı Hâlid Fâhir Efendi | d. 1806-1807 - ö. 1847\'den sonra | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | HASAN, Hasan Paşa, Rum Mehmed Paşa-zâde | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Refik Erduran | d. 13 Şubat 1928 - ö. 7 Ocak 2017 | Meslek | Görüntüle |
12 | ÇAVUŞ-ZÂDE, Hâcı Hâlid Fâhir Efendi | d. 1806-1807 - ö. 1847\'den sonra | Meslek | Görüntüle |
13 | HASAN, Hasan Paşa, Rum Mehmed Paşa-zâde | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Refik Erduran | d. 13 Şubat 1928 - ö. 7 Ocak 2017 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ÇAVUŞ-ZÂDE, Hâcı Hâlid Fâhir Efendi | d. 1806-1807 - ö. 1847\'den sonra | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HASAN, Hasan Paşa, Rum Mehmed Paşa-zâde | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Refik Erduran | d. 13 Şubat 1928 - ö. 7 Ocak 2017 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ÇAVUŞ-ZÂDE, Hâcı Hâlid Fâhir Efendi | d. 1806-1807 - ö. 1847\'den sonra | Madde Adı | Görüntüle |