CEVLÂNÎ, Muhammed

(d. 1261/1845 - ö. 1320/1904/1919?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Muhammed’dir (Ergun 1926: 18). İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) verdiği bilgiye göre Konya’nın Uluırmak Mahallesi'nde doğmuştur. Sadettin Nüzhet Ergun, Cevlânî’nin 1904'te vefat ettiğini belirtir. Ragıb Mahmut Gazimihâl ise, şairin 1854-1919 yılları arasında yaşadığını, altmış beş yaşında iken vefat ettiğini kaydeder (Ergun 1926: 18; Gazimihâl 1946a: 3; Gazimihâl 1947: 52).

Konya Hükûmet Konağı’nda kapıcılık görevinde bulunan ve güzel saz çalan bu halk şairinin şiirleri tasavvufî mahiyettedir. Kalender meşrep herkesle hoş geçinir bir kişi olduğu aktarılır. Şiirleri sade ve canlıdır. Okuryazar değildir. İyi saz çaldığı; içten düzgün gazel koşma söylediği belirtilir (Kendi yty: 9). Koşmaları parlaktır. Kendisine yan gözle bakan hocalara karşı söylemiştir.

 

Kaynakça

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1. s. 9

Ergun, Sadettin Nüzhet-Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yey.

Gazimihal, R. Mahmut (1945a). “Konyalı Halk Musikicileri”. Folklor Postası. I (9): 5-6.

Gazimihal, R. Mahmut (1945b). “Konyalı Halk Musikicileri II”. Folklor Postası. I (10): 3-4.

Gazimihal, R. Mahmut (1946a). “Konya Halk Sazcıları III”. Folklor Postası. II (15): 3-6.

Gazimihal, R. Mahmut (1946b). “Konya Halk Sazcıları IV”. Folklor Postası. II (17): 7.

Gazimihal, R. Mahmut (1947). Konya’da Musiki. Ankara: yyy.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1. 9.

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Selçuk Üniversitesi). 10: 77-161.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 21.12.2013
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Sanma zâhit bizi yatar gaflette

Gözüm hâb-ı nâzda dil uyanıktır

Azalarım hep çağırır vahdette

Esmâ-i hüsnâya bağrım yanıktır

 

Aşk-ı ilâhîye etmem itirâz

Kurbet-i Hakk’a eylerim niyâz

Yere göğe sığmadım buyurdu Feyyâz

Dedi mü’min kulum bana âşıktır

 

Tut Cevlânî sözün eden kardaşın

Hakîkati sana gösterir sırdaşın

Zekeriyâ gibi biçseler baştan başın

Of demezse aşkın bize sâdıktır

 

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1, 9

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Selçuk Üniversitesi). 10: 77.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MERDANÎ, Bekird. 1805 - ö. 1878Doğum YeriGörüntüle
2KUL MAHMUDd. 1628 - ö. 1702Doğum YeriGörüntüle
3LOKMANÎ, Mustafad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NECATİ, İbrahimd. 1845 - ö. 1896Doğum YılıGörüntüle
5HÂLİD, Hasan Hâlid Efendid. 1845 - ö. 1906Doğum YılıGörüntüle
6HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
7NECATİ, İbrahimd. 1845 - ö. 1896Ölüm YılıGörüntüle
8HÂLİD, Hasan Hâlid Efendid. 1845 - ö. 1906Ölüm YılıGörüntüle
9HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Ölüm YılıGörüntüle
10NECATİ, İbrahimd. 1845 - ö. 1896Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HÂLİD, Hasan Hâlid Efendid. 1845 - ö. 1906Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13NECATİ, İbrahimd. 1845 - ö. 1896Madde AdıGörüntüle
14HÂLİD, Hasan Hâlid Efendid. 1845 - ö. 1906Madde AdıGörüntüle
15HAMDÎ, Muhammed Hamdî Babad. 1845 - ö. 1908Madde AdıGörüntüle