Demirtaş Ceyhun

Okan Gündüz, Ozan Karataşlı
(d. 1934 / ö. 29 Temmuz 2009)
Araştırmacı, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adana doğumlu olan Demirtaş Ceyhun, mimarlık eğitimi almıştır. Adana’da belediyede çalışan Babası Mustafa Bey’in yönlendirmesiyle Adana Lisesi’nden mezuniyetinin ardından belediye bursuyla İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’ne kaydolur. İstanbul’daki günleri, yazarın sanat ve edebiyat ortamlarında kendisini geliştirmesine ve sevdiği işle ilgilenmesine olanak tanıyacaktır. Babasının da gayretleri ve zorlamalarıyla başladığı Mimarlık eğitimine devam ederken aldığı bursun da etkisiyle rahat bir ortamda öğrenim gören Ceyhun, o günleri “Yeni Adana Gazetesine” verdiği bir röportajında şöyle anlatır: “Adana Belediyesi, bana 300 lira aylık burs verirdi! Babamın bu kadar para aldığını sanmıyorum. Çok iyi paraydı. Teknik eğitim masraflıdır diye onun için yüksek tutmuşlar. Ama o para, beni hovarda edebiyatçı yaptı.” (Akt. Tan, 2003: 2). Çok yönlü bir insan olan Demirtaş Ceyhun Adana, İstanbul, İzmit, Ankara gibi çeşitli illerde mimarlık görevini sürdürmüşse de yaşamının büyük kısmını edebi çalışmaları kaplar. Yazarın yaşamında aldığı bir çok ödülden bazıları; TRT Roman Başarı Ödülü (1970), Sait Faik Hikâye Ödülü (1972), Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü (1975) ve Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü (2006) verilebilir. Araştırma kitapları, öyküleri ve romanlarının yanında geride birçok eser bırakan Demirtaş Ceyhun 29 Temmuz 2009 tarihinde İstanbul’da Zatürre tedavisi gördüğü Alman hastanesinde yaşama gözlerini yumdu. Kabri Aşiyan mezarlığındadır.

Demirtaş Ceyhun Anı, Öykü, Roman, İnceleme, Gezi Yazısı, Çocuk Kitapları ve deneme türünde eserler vermiştir. Okurla buluşan ilk eseri Etie ile başlayan yazın serüveninin başlarında bireysel izleklerin yoğun yer aldığı ve bireyin iç dünyasına odaklandığı görülür. "Tanrıgillerden Biri" adlı öykü kitabının tümünde görülen cinsellik sorunu yazarın gözardı edildiğini düşündüğü bir konu olması sebebiyle irdelediği bir problem olarak karşımıza çıkar. Eserlerinde tespitin ötesinde toplumun yaşadığı problemler hakkında bilinçlenme üzerinde de sıklıkla duran Ceyhun'un ilk öykü kitabı bu minvalde değerlendirilebilir. Takip eden öykü kitaplarında bu konudan uzaklaşan yazar ağırlıklı olarak dönemin içerisinde gelişen toplumsal olayları ve bireyin iç dünyasında yer edinen çatışmaları sıklıkla işler. Yazarlığının ilerleyen sürecinde toplumcu bir çizgide karar kılacak olan Ceyhun, eserlerinde yer alan çatışmaların gelişiminde ve karakter yaratımında yetiştiği Çukurova ve anadolu atmosferinden yoğun olarak beslenir. Toplumcu çizginin etkisiyle feodalite-birey çatışması, insan hakları ve bireyin yaşam mücadelesi gibi konular üzerinde oldukça etkili bir üslup yakalayan yazar'ın "Asya" romanı tarihsel gerçekliklerin kurguya aktarımı ve toplumcu gerçekçilik öğelerinin başarıyla uygulandığı bir romandır. Cumhuriyet tarihinden büyük oranda faydalandığı romanın karakterleri de Anadolu'nun yoksul, mücadeleci ve çilekeş yönünü öne çıkarır. "Cadı Fırtınası" romanında Adana'nın mekan-insan ilişkisi üzerine yoğun katmanlı bir anlatı geliştiren Ceyhun, köy-kent ve adaptasyon problemlerinin yanısıra insani zaafları ve çıkmazları da eserde yöreye özgü haliyle irdeler. Edebi ilerleyişi süresince toplumu ve toplumsal konuları ön plana alır. 

Kaynakça

Tan, Songül, (2003) "Demirtaş Ceyhun'un Öykücülüğü ve Romancılığı", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. GÜRHAN ÇOPUR
Yayın Tarihi: 16.11.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Tanrıgillerden BiriAtaç / ?1961Hikâye
Sansaryan HanıBarış Kitaplığı / ?1967Hikâye
Haçlı EmperyalizmHabora / İstanbul1967Araştırma
Yağma Edilen TürkiyeHabora / İstanbul1968Araştırma
AsyaOk Yayınları / ?1970Roman
ÇamasanSinan Yayınları / ?1972Hikâye
ApartmanBilgi Yayınevi / Ankara1976Hikâye
Yağmur SıcağıCem / ?1976Roman
Bir Yeni Dev - Çağımızın TrajiğiTekin / İstanbul1977Araştırma
Yüz Yaşındaki Delikanlı, BulgaristanHabora / İstanbul1978Araştırma
Avşalı ÇocukIşık / Ankara1979Hikâye
Yirminci Yüzyıl ve EdebiyatÇağdaş Yayınları / İstanbul1979Araştırma
Ada'nın KuşuCem / İstanbul1975Hikâye
Cadı FırtınasıYazko / İstanbul1982Roman
Babıali'nin Şu Son Kırk YılıMilliyet / İstanbul1984Araştırma
Çağımızın Nasrettin Hocası Aziz NesinMilliyet / İstanbul1984Araştırma
Can Çekişen KitapCem / İstanbul1985Deneme
Bütün Dünyadan Özür DiliyorumCem / İstanbul1989Deneme
Ah Şu Biz Karabıyıklı TürklerE Yayınları / İstanbul1992Deneme
Türk Edebiyatındaki AnadoluSis Çanı / İstanbul1996Araştırma
Osmanlılarda Aydın KavramıSis Çanı / İstanbul1997Araştırma
Kod Adı: Ulu Hakan-1Sis Çanı / İstanbul1998Araştırma
Eksilmedi Bendeki Umutsuz Umut '' Çünkü Ben Edebiyatçıyım...Cumhuriyet / İstanbul1999Deneme
Kod Adı: Ulu Hakan-2Sis Çanı / İstanbul2000Araştırma
Soğuk Savaş YazılarıSis Çanı / İstanbul2001Deneme
Erikler Çiçek Açtı mı?Dünya / İstanbul2004Deneme
Edebiyatımı Geri İstiyorumSis Çanı / İstanbul2005Deneme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Özcan Karabulutd. 01 Ocak 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2İSMAİL FAİKd. ? - ö. 1913Doğum YeriGörüntüle
3Salih Bolatd. 03 Temmuz 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Amil Çelebioğlud. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990Doğum YılıGörüntüle
5Aysel Alpsald. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6TALİBÎ, Talip Kılıçd. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Adil Yakuboğlud. 20 Kasım 1927 - ö. 21 Aralık 2009Ölüm YılıGörüntüle
8KUL KÜÇÜK/KÜÇÜK MEHMET, Mehmet Küçükd. 1928 - ö. 2009Ölüm YılıGörüntüle
9NAHİDE, Nahide Yılmazd. 1926 - ö. 28.04.2009Ölüm YılıGörüntüle
10Ali F. Bilird. 28 Şubat 1945 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Yahya Kurtkayad. 1985 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Ali Kemal Balkanlıd. 1900 - ö. 1992MeslekGörüntüle
13Tolga Gümüşayd. 15 Ağustos 1972 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Sedat Şanverd. 7 Aralık 1963 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Esra Kahramand. 1959 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Metin Demirtaşd. 17 Mart 1938 - ö. 27 Eylül 2014Madde AdıGörüntüle
17KEMÂLÎ, Osman Kemâlî Ozand. 1862 - ö. 08.01.1954Madde AdıGörüntüle
18OZAN BİLGİN, Bilgin Çakmakd. 06.07.1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle