İ. Güney Dal

(d. 11 Ağustos 1944 / ö. -)
Yazar, gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Safiye Hanım ile gümrük memuru Hilmi Dal’ın oğlu olarak Çanakkale’nin Gelibolu ilçesinde dünyaya geldi. Çanakkale Lisesi’nden sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümüne devam eden yazar, dublajcılık, radyo gazeteciliği, kitap satıcılığı gibi pek çok iş yaptı. 1972’de Almanya’ya göç eden İbrahim Güney Dal, Berlin’deki SFB Radyosu’nda gazeteci olarak çalıştı. 1980-1982 yılları arasında, Stuttgart ve Berlin’de 6 sayı yayımlanan Anadil dergisini çıkardı. İlk yazıları 1961’de Demokrat Çanakkale gazetesinde Pazartesi Yazıları başlığıyla yayımlandı. İlk öyküsü Yeni Ufuklar dergisinde yayımlandı. Kuş Tüyü Döşek isimli oyunu 1965’te İstanbul Üniversitesi Gençlik Tiyatrosu tarafından sahnelendi. 1967’de Akşam gazetesinde yayımlanan ve O.S. Arolat ile birlikte hazırladıkları Oy Cehennem İlleri adlı eseri, Urfa-Harran bölgesini içine alan halkbilim ve sosyolojiyle ilgili toplumsal bir yapı araştırmasıdır. 1968’de İstanbul Radyosu’nda yayınlanan Beyin Salatası oyunu, ikinci tiyatro eseridir. 1979’da yayımlanan E-5 romanı, senaryolaştırılarak Paris’te Alla Turca adıyla filme çekildi. İlk kez 1985’te verilmeye başlanan, Adelbert von Chamisso gibi anadili Almanca olmayan ancak Almanca yazan, yazarlara verilen Alman edebiyat ödülünü aldığı gibi 1980, 1983 ve 1985’te de Literaturstipendium des Berlin Senats ödüllerini aldı.

Ceren Dal (d. 1973) ve Sophie Dal (d. 1981) adında oyunculukla uğraşan iki kızı vardır.

1976’da yayımlanan ilk romanı İş Sürgünleri (“Memeleri Büyüyen İşçi”)’nden itibaren oldukça farklı konu ve temlere yöneldiği görülen Güney Dal, vatan topraklarına bağlı olarak kökleriyle birlikte Almanya’ya göç eden işçilerin ve ailelerinin sorunlarının yanında, orada yaşayan Türk insanının özsaygı ve varoluş mücadelelerini; postmodern anlatı teknikleri ile anlatır. Romanlarında, varolma biçimlerini ve kimlik konumlamalarını oluşturmaya çalışan trajik kahramanları ve tipleri, verili dille oynayarak sunar.

Türk edebiyatında bilinçli bir şekilde postmodern bir biçem, biçim ve anlatıyı deneyen ilk yazarlardan biri olan Güney Dal; Julio Cortázar, Ahmet Hamdi Tanpınar, Malcolm Lowry, Jorge Luis Borges, Italo Calvino, James Joyce, Oğuz Atay, Félix Guattari, Franz Kafka, Roland Barthes, Elias Canetti, William Faulkner, Virginia Woolf gibi modernist ve postmodernist eğilimli yazarlardan geniş ölçüde etkilenmiştir. 1988’de yayımlanan Kılları Yolunmuş Maymun isimli romanıyla biçimsel ve biçemsel kaygıların üst plana çıktığı, müzikle örülü ve farklı okumalara imkân tanıyan bir anlatı metni ortaya koymuştur.

Kaynakça

Ecevit, Yıldız (2001). Gurbeti Vatan Edenler Almanca Yazan Almanyalı Türkler. (haz.: Mahmut Karakuş-Nilüfer Kuruyazıcı). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Yayınları.

Oymak, Alparslan (2005). Almanya’daki Türk Edebiyatı İlk Kuşak Yazarları ve Eserlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.

Özbay, Utku (2017). Güney Dal’ın Romanlarında Varolma Biçimleri ve Göç Olgusu. Yüksek Lisans Tezi. Ardahan: Ardahan Üniversitesi.

Yalçın, Murat (Ed.) (2010). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Yıldız, Ecevit (1998). “Almanya’da Yaşayıp Türkçe Yazan Bir Yazar: Güney Dal”. Cumhuriyet Kitap. 458.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MİTAT DURMUŞ
Yayın Tarihi: 11.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İş SürgünleriMilliyet Yayınları / İstanbul1976Roman
E-5Milliyet Yayınları / İstanbul1979Roman
Buzul Dönemindeki HaberlerDayanışma Yayınları / Ankara1983Hikâye
Kılları Yolunmuş Maymunİnter Yayınları / İstanbul1988Roman
Gelibolu’ya Kısa Bir YolculukSimavi Yayınları / İstanbul1994Roman
Aşk ve Boks ya da Sabri Mahir’in Ring Kıyısı AkşamlarıSistem Yayıncılık / İstanbul1998Roman
Fabrikada Bir Saraylı -ya da Şimdi Tango ZamanıSistem Yayıncılık / İstanbul1999Roman
Küçük ‘g’ Adında BiriDünya Yayıncılık / İstanbul2003Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Özcan Ergüderd. 17 Temmuz 1929 - ö. 28 Temmuz 2014Doğum YeriGörüntüle
2Mümtaz Zeki Taşkınd. 15 Temmuz 1915 - ö. 2001Doğum YeriGörüntüle
3Şevket Arıd. 1888 - ö. 9 Ekim 1979Doğum YeriGörüntüle
4Cemal Arzud. 1944 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Zehra Ünüvard. 29 Şubat 1944 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mücahit Mümind. 1944 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Elif Keyd. 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Ayşin Bumind. 24 Haziran 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Şerife Katırcıd. 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Şerafettin Yaltkayad. 1880 - ö. 1947Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Sibel Bilgind. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Orhan Veli Kanıkd. 13 Nisan 1914 - ö. 14 Kasım 1950Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Hüseyin Güneyd. 1945 - ö. 17 Ocak 2019Madde AdıGörüntüle
14Güney Dinçd. 1936 - ö. 10 Ekim 2015Madde AdıGörüntüle
15Halil Güneyd. 22 Mart 1973 - ö. ?Madde AdıGörüntüle