DENİZ, Bekir Karadeniz

(d. 1957 / ö. -)
Araştırmacı
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Bekir Karadeniz olan âşık 1957’de Artvin’de doğmuştur. Âşıklık geleneğinin yaygın olduğu bir çevrede büyümüş ve buna bağlı olarak edebiyat ve müzikle küçük yaşlarda ilgilenmeye başlamıştır. İlk ve orta öğrenimini Artvin’de, yükseköğrenimini Ankara’da tamamlamıştır. 1980’e kadar Türkiye’de yaşamış, 80'li yıllardan sonra yurt dışında hayatına devam etmiştir. 1985 yılında evlenmiş ve bir oğlu dünyaya gelmiştir (Bolçay 2011: 61). Ailesinde amcası İskender Karadeniz ve amcasının eşi Emine Karadeniz de âşıklık geleneğinin temsilcilerindendir (Bolçay 2011: 62).

Sazla sözden çok daha erken yaşlarda tanışan Karadeniz, 14 yaşında bağlama çalmayı öğrenmiştir. İlk şiirlerini ise 80'li yıllarda kaleme almıştır. Serbest tarzda yazdığı bu şiirleri 1996 yılında Yedi Yılın Şiirleri adındaki kitabında toplamıştır (Bolçay 2011: 62). Deniz mahlasını kullanmıştır. Geleneksel bir usta çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Bir ustası yoktur; ancak geleneğin tümünü usta olarak kabul etmektedir. Klasik manada bir çırağı da yoktur; ama arşivine ulaşan hemen her ozanı eksikleri konusunda yönlendirmiştir. Öykü, şiir, çeviri ve yazıları değişik ülkelerde yayınlanan Karadeniz, şiir anlamında şu an bulunduğu yere araştırmaları sonucunda gelmiş ve pek çok şiir yarışmasında birincilik, mansiyon gibi çeşitli ödüller almıştır. Deniz’in şiirlerinde tasavvuf ve sevda konuları önemli yer tutmuş, bu şiirlerde imgeli bir anlatımı benimsemiştir (Bolçay 2011: 63).

Gelenekle ilgili araştırmalarından dolayı, âşık makamlarını çok iyi bilen Karadeniz, Orhan Bahçıvan’la birlikte hazırladığı iki ciltlik Doğulu Halk Ozanları isimli eserinde bu konuyu ayrıntılı olarak işlemiştir (Bolçay 2011: 64). Karadeniz’in doğrudan şiir tarzını etkileyen ve belirleyen biri olmamış; çağdaşlarından hemen hemen herkesi tanımış; özellikle Zevraki ve Osman Kaya’nın şiirlerini beğendiğini ve önemsediğini dile getirmiştir. Katıldığı âşık atışmaları ve âşık meclislerinde ozan kimliği ile değil araştırmacı kimliği ile bulunmuştur (Bolçay 2011: 65).

Geleneğin temsilcisi olmasının yanı sıra bu gelenekte araştırmacı kimliğiyle de var olan Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu’dan başlayarak tüm yöreleri incelemiş, araştırmaları sırasında yazılı, sözlü ve görsel boyutlu çok büyük bir arşiv oluşturmuştur. Geleneksel türküler üzerine ayrıntılı araştırmalar gerçekleştiren Karadeniz, önceleri yalnızca yazmasına karşın, giderek kendi yazdığı ya da başka âşıkların şiirlerini de bestelemeye yönelmiştir (Bolçay 2011: 68). Bugünün âşıklık geleneği hakkında usta-çırak ilişkisinin çözülmesi ve hızlı toplumsal dönüşümlerin, geleneği olumsuz yönde etkilediğini dile getirmiştir. Akıllı ve yetenekli ozanların geçmişi iyi öğrenerek ve değerlendirerek yeni kavramlar oluşturmakla beraber günün koşullarına ve bilgi çağına uygun düzeyler tutturmaya çalışmakta olduklarını, bu noktada sınırlı ama güzel örneklerin var olduğunu belirtmiştir (Bolçay 2011: 70).

Kaynakça

Bolçay, Ezgi (2011) "Bekir Karadeniz (Deniz)". Sazın ve Sözün Sultanları Yaşayan Halk Şaiirleri V. Ed. Fatma Ahsen Turan ve Ezgi Bolçay. Ankara: Gazi Kitabevi. 61-74.

http://www.bekirkaradeniz.com/biyografi.html [Erişim tarihi: 13.04.2019].

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: OSMAN TURAN ARIKOĞLU
Yayın Tarihi: 07.05.2019
Güncelleme Tarihi: 04.10.2021

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Yedi Yılın ŞiirleriKaraMavi Yayınevi / ?1999 (1. baskı) 2015 (2. baskı)Şiir
Uzayda Bir IşıkKaraMavi Yayınevi / ?2015 (2. baskı)Şiir
Gecikmiş ŞiirlerKaraMavi Yayınevi / ?2015 (2. baskı)Şiir
Kervan OldumKaraMavi Yayınevi / ?2015 (2. baskı)Şiir
Gitmeli ŞiirlerKaraMavi Yayınevi / ?2015 (2. baskı)Şiir
Gün DöndüKaraMavi Yayınevi / ?2015 (2. baskı)Şiir
Zamansız ŞiirlerKaraMavi Yayınevi / ?2008Şiir
Geri Gelmez PişmanlıklarKaraMavi Yayınevi / ?2016Şiir
Nazar EtKaraMavi Yayınevi / ?2016Şiir
Ela Gözlüm TürkülerİBB Kültür Yayınları / İzmit1997Araştırma
Xodlu NoksaniKaraMavi Yayınevi / ?2014 (2. Baskı)Araştırma
Artvinli Halk ŞairleriAAKYD Yayınları / Artvin2002Araştırma
1900'den 2000'e Halk ŞiiriAtılım Üniversitesi Yayınları / ?2007Araştırma
Doğulu Halk ŞairleriKaraMavi Yayınevi / ?2010Araştırma
Türküler KülliyatKaraMavi Yayınevi / ?2010Araştırma
Xod TürküleriKaraMavi Yayınları / ?2011Araştırma
Gürani Doğan Yaşamı ve ŞiirleriKaraMavi Yayınevi / ?2011Araştırma
Vadideki ÇocuklarKaraMavi Yayınları / ?2016Araştırma
Alevi-Bektaşi ŞairleriKaraMavi Yayınevi / ?2016Araştırma
Erich Fried - SeçmelerPapirüs Yayınları / ?1994Çeviri
Erich Fried - Vatansız 100 ŞiirKavram Yayınları / ?1998Çeviri
Erich Fried -Sevgi ŞiirleriKum Yayınları / ?2000Çeviri
Enzensberger - SeçmelerKavram Yayınları / ?1998Çeviri

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1PERDAHÎ, Osmand. 1868 - ö. 1948Doğum YeriGörüntüle
2ERKİNİSLİ AZMİ, Mustafa Adil Özderd. 27.04.1907 - ö. 11.11.1987Doğum YeriGörüntüle
3İlkiftar Ezbercid. 20 Nisan 1976 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Adil Okayd. 1957 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Gönül Çatalcalıd. 14 Ağustos 1957 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Gülten Çiçek Turald. 06 Nisan 1957 - ö. 16 Ocak 2004Doğum YılıGörüntüle
7HASAN SEVİNd. 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Selami Münir Yurdatapd. 1910 - ö. 27 Ocak 1987MeslekGörüntüle
9Mustafa Armağand. 24 Şubat 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
10KÜTÂHÎ, Ahmet Tokgözd. 1920 - ö. 27.08.1998Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HALİL, Halil Akgözd. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KARABABA, Mehmet Ali Karababad. 1934 - ö. 16.03.1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13KAHRÎd. 1840 - ö. 1900Madde AdıGörüntüle
14VELİ/MİSKİNLİ VELİ/MİSKİN VELİ, Veli Alioğlu Bayramovd. 1894 - ö. 22.12.1995Madde AdıGörüntüle
15BEKİR, Bekir Erend. 1932 - ö. 1992Madde AdıGörüntüle