DERYANÎ, Nuri Kılıç

(d. 1937 / ö. 21.06.1997)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Nuri Kılıç olan âşık, 1937’de Sivas Yıldızeli’nin Banaz köyünde doğmuştur. Haydar ve Fatma’nın oğludur. 14-15 yaşına kadar üç yıl köyünde dört yıl da Sivas’ta Çayırağzı mahallesinde azaplık yapmıştır. Daha sonra İstanbul’a gitmiş orada bahçıvanlık ve tezgahtarlık gibi işlerle geçimini sağlamıştır. 19-20 yaşlarında iken Sultanahmet’te bir büfede geçirdiği kaza sonucu gözleri hemen hemen görmez olmuştur. Bunun üzerine İstanbul’da daha fazla kalamayıp köyüne dönmüş ve ömrünün sonuna kadar burada kalmıştır. Evli ve iki çocuk sahibidir (Kaya 2009:107). Âşık, 21 Haziran 1997'de vefat etmiştir (www.tokatpirsultan.com).

Nuri Kılıç Deryanî mahlasını gördüğü bir rüya sonucunda almıştır. Rüyasında kendisine “Derya gibi ol.” Denilmesi üzerine Deryanî mahlasını kendisine uygun görmüştür. Saz çalmayı da kendi kendine öğrenmiştir. Herhangi bir ustası olamadığı gibi çırağı da yoktur. Şiire yönelmesinde devamlı Pir Sultan’ın, Hatayî’nin, Viranî ve Kul Himmet’in deyişlerini söylemesinin büyük rolü olmuştur. Şiirlerinde beşeri ve sosyal konuların yanında Alevî-Bektaşî itikadını işlemiştir. İrticalen şiir söyleyebilen Deryanî, lebdeğmez dalında başarılı örnekler vermiştir. Pek çok teklif gelmesine rağmen âşık programlarına katılmamış ve bu yüzden şöhreti kendi çevresiyle sınırlı kalmıştır. Deryanî, şiirlerinin ezgisini ortaya koyarken oldukça titiz davranır. Bu hassasiyetini de “Sağlam tahta bulup sağlam çivi çakmaya gayret ediyorum.” Sözleriyle özetler. Deyişlerini semah, hüseynî, mersiye gibi makamlarla icra etmiştir. Bunları çevredeki İsmail Efendi, Murtaza ve Nesimî gibi ustalardan öğrenmiştir. Yüzlerce şiiri olmasına rağmen yazdırmadığı için maalesef yok olup gitmiştir. Ele aldığı konuyu yansıtması bakımından başarılıdır (Kaya 2009:107). Âşık hakkında Nuh Bektaş tarafından 2014 yılında Pir Sultan'ın İzinde Banazlı Bir Âşık: Âşık Deryanî Hayatı, Sanatı ve Şiirleri Üzerine Bir İnceleme isimli bir çalışma yayımlanmıştır.

Kaynakça

Bektaş, Nuh (2014). Pir Sultan'ın İzinde Banazlı Bir Âşık: Âşık Deryanî Hayatı, Sanatı ve Şiirleri Üzerine Bir İnceleme. yyy: Yazıt Yay.

Eldemir, Nurhan (1994). Yıldızeli Halk Şairleri.  Basılmamış Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.

http://www.tokatpirsultan.com/site/banaz-koyu-kultur-ve-yardimlasma-dernegi-4-asik-deryani-siir-yarismasi-basladi/ [Erişim Tarihi: 07.03.2019].

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. II. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay.

Makal, Tahir Kutsi (1977). Âşıklar Şöleni. İstanbul: yyy.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. HİLAL ERDOĞAN AKSU
Yayın Tarihi: 20.03.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KUL NESİMİ, Nesimi Sağlamd. 1967 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KAĞIZMANLI, Mahmut Demircid. 1957 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ZÜLFİKAR, Zülfikar Açıkalınd. 1923 - ö. 1975Doğum YeriGörüntüle
4MİKTAT OKd. 1937 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Anıl Meriçellid. 23 Haziran 1937 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Yüksel Ocaklıd. 27 Mayıs 1937 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MİKTAT OKd. 1937 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Anıl Meriçellid. 23 Haziran 1937 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Yüksel Ocaklıd. 27 Mayıs 1937 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10MİKTAT OKd. 1937 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Anıl Meriçellid. 23 Haziran 1937 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Yüksel Ocaklıd. 27 Mayıs 1937 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13MİKTAT OKd. 1937 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Anıl Meriçellid. 23 Haziran 1937 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Yüksel Ocaklıd. 27 Mayıs 1937 - ö. ?Madde AdıGörüntüle