EMÂNÎ

(d. ?/? - ö. 999/1590/91)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Divan şairi. İstanbulludur. Aynı mahlası taşıyan diğer şairlerden ayırmak için kimi kaynaklarda Emânî-i Kadîm veya Emânî-i Evvel olarak geçmektedir. Asıl adı ve nasıl bir tahsil gördüğü bilinmemektedir. Âşık Çelebi, “İbrahim Paşa devrinde hazine kâtiplerinin makbullerinden” olduğunu kaydederek kişiliğinden övgüyle bahseder. Defterdar İskender Paşa’nın musahiblerindendir. Hazine-i Sultânî kâtipliğinde bulundu, sonradan hazine kâtipliğinden bölüğe geçti. İskender Paşa vak’asında İbrahim Paşa tarafından ulûfesi kesildi ise de Paşa’ya yazdığı bir kıt’adan sonra Selânik’te tevliyet görevi aldı. (999/ 1590/9)’da, uzlete çekildi ve mütevelli olarak bulunduğu Selanik’de öldü. Divanı veya herhangi bir eseri bilinmemektedir. Edirneli Nazmî’nin Mecmû’a-i Nezâir’inde iki gazeli yer almaktadır. Kınalızâde Hasan Çelebi’ye göre Emânî’nin şiirleri belâgat ve hâletten yoksun değildir. Gelibolulu Âlî, şiirlerinin orta halli ve âmiyâne olduğu görüşündedir. Âşık Çelebi’nin şair hakkında “Egerçi pîrâne-ser idi ammâ püserler ile ışk-bâzlıkda civânlardan bedter idi.” tespiti dikkat çekicidir. Biyografileri Riyâzî ve Rızâ tezkirelerinde geçen çağdaşı Rusçuklu Emânî ile benzerlik gösterdiğinden kimi eski kaynaklarda ve onlardan naklen bazı yeni yayınlarda bu iki şair aynı kişi gibi değerlendirilmiş, kimi çalışmalarda da karıştırılmıştır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

“Emânî” (1979). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 29.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936). Türk Şairleri. C. 2.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994).  Gelibolulu ÂlîKünhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]

Köksal, M. Fatih (2002). “Emânî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: AKM Yay. 316.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Riyâzî. Riyâzü’ş-Şu’arâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Es’ad Ef. Nr. 3871, vr. 19b.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Zavotçu, Gencay (hzl.) (2009). Rıza Tezkiresi. İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı Yay. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 05.09.2013
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler

  Gazel

 Feylesûf-ı akla bezm-i ışkda yokdur mahal

 Ehl-i zâhir yok yire uşşâk ile ider cedel

 Nice âsâyişde olsun nâs kim zâhir durur

 Kasr-ı ömrüm bî-sebâta şıhne-i şâh-ı ecel

 Devlet-i sermed anuñ başındadur kim virmedi

 Mihr-i câh-ı müste’âr-ı dehre dil rûz-ı ecel

 İmtizâc itmez tabî’at ratb u yâbis pend ile

 Derd-i ser virme mizâca gelmesün nâsıh kesel

 Vâris-i mülk-i sühendür ey Emânî şübhesüz

 Zâde-i tab’-ı bülendüñden gelen her bir gazel

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1532.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Zeynep Orald. 15 Şubat 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Doğum YeriGörüntüle
3Türkân Gedik Bengid. 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Zeynep Orald. 15 Şubat 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
6Türkân Gedik Bengid. 1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Zeynep Orald. 15 Şubat 1946 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Ölüm YılıGörüntüle
9Türkân Gedik Bengid. 1942 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Zeynep Orald. 15 Şubat 1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
11RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900MeslekGörüntüle
12Türkân Gedik Bengid. 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Zeynep Orald. 15 Şubat 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Türkân Gedik Bengid. 1942 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Zeynep Orald. 15 Şubat 1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17RUHÎ, Ruhî Bey Babad. ? - ö. 1900Madde AdıGörüntüle
18Türkân Gedik Bengid. 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle