Madde Detay
ERBİL/ERBİLÎ, Mustafa Erbil
(d. 1907 / ö. 1972)
?
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Mustafa Erbil olan şair, 1907'de Kayseri'nin İncesu ilçesinde doğmuştur. Babasının adı Osman, annesinin adı ise Fatma Medhiye'dir. Dört kardeşi vardır. Sekiz yaşındayken babasını kaybeder. Yetim kalan Mustafa Erbil, üçüncü sınıfa kadar İncesu'da okur. Üçüncü sınıfta eğitimine ara verir. Ancak daha sonra ilkokul diplomasını alır. Çocukluğu fakirlik içinde geçer. 16-17 yaşlarında çalışmak için evden ayrılıp önce Mersin ve Adana çevrelerine daha sonra da Ankara'ya gider. Ankara'da çeşitli işlerde çalıştıktan sonra 1935 yılında Maliye Bakanlığında memur olarak işe başlar. 1929'da evlenir; eşinin adı Kadriye'dir. İki kızı vardır (Cebecioğlu 2011: 9-29; Helvacı 2012: 13-54).
Mustafa Erbil, 1930'lu yılların başında Nakşibendî şeyhi Muhammed Es'ad-ı Erbilî'ye intisap eder. 1936'da Soyadı Kanunu çıkınca şeyhine duyduğu sevgiden dolayı onun memleketinin adını kendisine soyadı olarak seçer. 1965'te karayolu ile hacca gider. Bu yolculuk esnasında Irak'ın Erbil şehrine gider ve Muhammed Es'ad-ı Erbilî'yi ziyaret eder. Ankara'da çevresinde toplanan tarikat ehliyle kendi evinde sohbetler ve zikir toplantıları düzenler. Ömrü Kur'an okumak, ibadet ve tefekkür etmekle geçer. 1972'de Ankara'da vefat eder ve Yenimahalle Mezarlığı'na defnedilir (Cebecioğlu 2011: 9-156; Helvacı 2012: 13-54).
Şairin mahlası Erbil'dir ancak bazen Erbilî mahlasını da kullanır. Şair, tekke edebiyatı dairesinde şiirler kaleme alır. Şiirlerinden derin bir tasavvufî ve dinî bilgiye sahip olduğu görülür. Nakşibendî şeyhi Muhammed Es'ad-ı Erbilî'ye intisap etttikten sonra çokça oruç tutmayı, ibadet etmeyi ve zikir yapmayı, az yemek yiyerek az uyumayı yaşam tarzı hâline getirir. Şiirlerinde daha çok ömrün ve dünyanın faniliği, ölüm, kıyamet, Allah, Hz. Muhammed ve Kur'an sevgisi, kötü alışkanlık ve davranışlardan kaçınma, gaflet ile geçen ömrün üzüntüsü gibi konulara değinir; Kur'an-ı Kerim'den ayetler tefsir eder. Şiirlerinde hem hece hem aruz ölçüsünü kullanır. Bunların yanında şiirlerinde çok sevdiği şeyhi Muhammed Es'ad-ı Erbilî'ye olan bağlılığını da sık sık dile getirir, ayrıca onun bazı şiirlerine tahmisler yapar. Muhammed Es'ad-ı Erbilî'nin vefatından sonra ise sevgisini onun halefi Mahmud Sami Ramazanoğlu'na yöneltir (Cebecioğlu 2011: 9-29; Helvacı 2012: 13-54).
Kaynakça
Cebecioğlu, Ethem (2011). Allah Dostları 6 -20. Yüzyıl Türkiye Evliya Menakıbı- Kayserili Mustafa Erbil Efendi. İstanbul: Erkam Matbaası.
Helvacı, Lokman (2012). Son Devir Sufilerinden Mustafa Erbil (ö. 1972), Hayatı, Şiirleri ve Tasavvufi Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EROL AKSOYYayın Tarihi: 03.01.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 03.01.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Celal Fedai | d. 09 Eylül 1972 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Mustafa Miyasoğlu | d. 14 Ağustos 1946 - ö. 01 Ağustos 2013 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Abdullah Akay | d. 1930 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | İLHAMÎ, Yusuf Ziya Başer | d. 1907 - ö. 1984 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ÖZSOY, Ali Özsoy | d. 1907 - ö. 1992 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Nihad Sami Banarlı | d. 18 Haziran 1907 - ö. 13 Ağustos 1974 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Orhan Seyfi Orhon | d. 23 Ekim 1890 - ö. 22 Ağustos 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Ahmet Emin YALMAN | d. 1888 - ö. 19 Aralık 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | GÜLİSTAN, Gülistan Çobanlar | d. 1900 - ö. 1972 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | GÜVENÇ DEDE, Ali Ergün | d. 05.05.1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | GÜPÜR HAYDAR, Haydar Güpür | d. 25.04.1955 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | ÇOBAN VELİ, Veli Korkankorkmaz | d. 02.04.1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | DEVAÎ, Mustafa Çıplak | d. 1957 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | BÜYÜK İRŞÂDÎ BABA, Bayburtlu | d. 1790? - ö. 1865 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | İLYAS DOĞAN | d. 1902 - ö. 1983 | Madde Adı | Görüntüle |