EVLİLİ/EVLİLİ ABBAS, Abbas Hazretî

(d. 1969 / ö. -)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1969’da Karadağ’ın Üzümdil bölgesinin Evli köyünde doğan Abbas Hazretî’nin babasının adı Mehdi’dir. Rivayete göre dedesi Hazretkulu, Karahanlı taifesindendir ve Karadağ’a gelip Evli köyüne yerleşir (Karahanlı 2009: 7-8). İlkokuldan mezun olduktan sonra bir süre molla mektebine devam eden Âşık Abbas Hazretî, küçük yaşlarda âşıklık sanatına merak salar ve bu sanatı benimsemeye başlar (Özdamar 2010-2016).

1994’te ailesiyle birlikte Tebriz’e göç eden âşık, burada âşıklık eğitimi almaya başlar. Saz eğitimini, Âşık Sadakat Genceli ve Âşık Ayet Kamberî’den; âşık edebiyatı eğitimini ise Âşık Aziz Şehnazî, Âşık Gaffar İbrahimî ve İsmail Kamberî’den alır. Ancak çıraklıklarını yapmasa da Âşık Meşî Paşayî ve Âşık İzzet İzzetî’nin şiirlerinden ve sanatında da etkilendiğini söyler (Özdamar 2010-2016; Abbasi vd. 2013: 351-352).

Âşıklık eğitimi sırasında Kurbanî ile Peri, Abbas ile Gülgez, Hasta Kasım, Garip ile Şahsenem, Alihan ile Peri Hanım, Mir Mahmut ile Sara, Köroğlu, Nevruz ve Kendap, Gergerli Muhammet, Kerem ile Aslı, Valih ile Zernigar, Ali ile Rafi, Behram ile Gülendam, Tahir ile Zühre, Mehri ile Şehri gibi birçok destanı öğrenen Âşık Abbas Hazretî, bu destanların etkisiyle şiir yazmaya başladığını söyler (Karahanlı 2009: 8-9; Özdamar 2010-2016; Abbasi vd. 2013: 352).

1995’ten itibaren âşıklığa başlayıp toylara ve çeşitli toplantılara gitmeye başlayan Âşık Abbas Hazretî’nin şiirlerinde âşık tarzının birçok şiir türüne rastlayabiliriz; Divanî, koşma, ayaklı koşma (müstezat koşma), geraylı, nakaratlı geraylı, bayatı, gazel, muhammes, koşa kafiye, tecnis, ayak tecnis, cığalı tecnis, herbe zorba, atışma ve gıfılbend bunlardan bazılarıdır.

Tebriz’in önemli genç âşıklarından biri kabul edilen Âşık Abbas Hazretî, aynı zamanda serbest ölçülü şiir yazan bir şairdir. Abbas Hazretî’nin iddiasına göre; 2000’in üzerinde yazdığı şiiri vardır. Bunlardan 84’ünü “Ohu Menim Derdimi” adlı şiir kitabında, Tebriz'de yayımlayan Âşık Abbas Hazretî, şiirlerinde “Evlili, Evlili Abbas” mahlaslarını kullanmaktadır (Özdamar 2010-2016).

Âşıklığa başladıktan sonra yazdığı şiirlerinde çeşitli konulara yer veren Âşık Abbas Hazretî, âşıklık sanatının ağır ve meşakkatli bir görev olduğunun bilinciyle halkı içerisinde âşıklığın ne kadar önemli olduğunu; “Âşıg odur sinesinde aye-i Gur’an (Kur’an ayeti) olsun/ Heç olmasa muhteseri (az) sure-i Rehman (Rahman suresi) olsun” şeklinde ifade etmektedir (Karahanlı 2009: 9; Özdamar 2014: 165).

Yirmi beş yaşında ailesiyle beraber Tebriz’e göç eden Âşık Abbas Hazretî’nin aklı, ruhu ve hayali, doğduğu köyden ayrılmaz. Âşık, bu duygusunu "var" redifli şiirinde; “Zencirli’de (İran'ın Karadağ bölgesinde bir yer adı), Daş Çeşme’de (İran'ın Karadağ bölgesinde bir yer adı) izim var/ Eger sufra açsan yâda sal meni” diyerek dile getirir (Karahanlı 2009: 8; Özdamar 2014: 164). Âşık Abbas Hazretî, yaşadığı dönemin sosyal sıkıntılarını “Oğul bahmır ataların sözüne/ Gelin durur gaynananın üzüne” şeklinde ifade eder (Karahanlı 2009: 9; Özdamar 2014: 165).

Âşık Abbas Hazretî’nin şiirlerindeki konular arasında aşk önemli bir yere sahiptir. Çünkü ona göre aşksız hayatın manası yoktur ve birçok dönemde hakiki aşkın başlangıcı, beşeri aşk ile olmuştur. Âşığın maşukuna söylediği şiirler arasında mısralar dikkat çekicidir; “Kirpiyin oh olub gaşların keman/ Saçların salıbdı kendire meni” (Karahanlı 2009: 9-10; Özdamar 2014: 165). Günümüzde Tebriz’de yaşayan ve İran’ın birçok şehrinde toy ve programlara katılan Âşık Abbas Hazretî, şairlik özelliğinden dolayı aynı zamanda şairler meclislerinin de aranan isimlerinden biri olmaktadır.

Kaynakça

Abbasi, Kazım, Ahad Ferehmendi, Ali Berazende, Mehemmed Alipur Makadem (2013). Tebriz Folkloru 1. Kitap (Tebriz’den Toplanmış Folklor Örnekleri). Bakü: Nurlan.

Âşık Abbas Hazretî, 1970, Karadağ, ilköğretim mezunu, âşık. [Fazıl Özdamar tarafından 25.07.2010’da Tebriz Elseven Âşıklar Kahvesi’nde ve Genceli Âşık Okulu’nda; 05.09.2016’da âşığın evinde yapılan görüşme].

Hazretî (Evlili), Âşık Abbas (1388/2009). Ohu Menim Derdimi. Tebriz: İntişarât-ı Nebati.

Karahanlı, Mehemmed İbadî (1388/2009). “Karadağ’dan Bir Âşık”. Ohu Menim Derdimi. Tebriz: İntişarât-ı Nebati.

Özdamar, Fazıl (2014). Tebriz Âşıklık Geleneği ve Tebrizli Âşık Ali (Ali Feyzullahî Vahid). Ankara: Berikan Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. FAZIL ÖZDAMAR
Yayın Tarihi: 21.01.2019
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Ohu Menim Derdimiİntişarat-ı Nebati / Tebriz1388/2009Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MEMİŞ ŞAHİNd. 1904 - ö. 1978Doğum YeriGörüntüle
2OZAN SÜLEYMAN, Süleyman Ateşd. 1954 - ö. -Doğum YeriGörüntüle
3HASAN GAFFARîd. 1935 - ö. 01.08.1994Doğum YeriGörüntüle
4Gül Tanrıverdid. 1969 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Abdülbaki Koşard. 28 Mayıs 1969 - ö. 24 Şubat 2006Doğum YılıGörüntüle
6Melek Paşalıd. 10 Kasım 1969 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7EKBER BAHTİYAROĞLUd. 1924 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
8TALİB ELESGER OĞLUd. 1877 - ö. 1979Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
9VELİ BOZALGANLId. 1880 - ö. 1933Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
10ELVAN, Ramazan Özgültekind. 01.03.1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
11HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Madde AdıGörüntüle
12KASIM ŞENLİKOĞLUd. 1872 - ö. 1959Madde AdıGörüntüle