Madde Detay

1127/1715 yılında Bursa’da doğdu. Asıl adı Mehmed Fahreddîn’dir. Babası Eşrefzâde Seyyid Şerefeddin Efendi, dedesi Kadirî şeyhlerinden Eşref-i Sânî’dir. Bu yüzden Eşrefzâde Şeyh Seyyid Hacı Mehmed Fahreddin Efendi olarak tanındı. Müverrihzâde Abdurrahman Efendi, Muhaddis Hasan Efendi, Hâdizâde Seyyid Mehmed Efendi’den dersler alarak Arapça ve Farsça öğrendi. Hattat Tayyib Mustafa Efendi’den nesih, sülüs ve ta‘lik hattı meşk etti. Amcasının oğlu Eşrefzâde Şeyh Seyyid İzzeddin Efendi’nin müridi oldu ve 1146/1733-1734 yılında ondan icâzet aldı. Şevval 1155/Kasım-Aralık 1752’de kardeşi Şeyh Seyyid Avnullah Efendi’nin vefatı üzerine Eyüp Efendi Tekkesi’ne vekâleten şeyh oldu. 1161/1748 yılında Emir Sultan Tekkesi şeyhliğine getirildi. Aynı tekkenin camiinde de on beş yıl vaaz verdi. Bu görevde iken kırk dokuz yaşında 18 Safer 1176/8 Eylül 1762’de vefat etti. Vefatına devrin müderrislerinden Şeyh Mennullâh Efendi “O mefdâl-i cihânın rıhletin gûş etdigim birle / Dedim târîh-i fevtin göçdü Fahreddin Efendi vâh” beyti ile tarih düşürdü (Eşrefzâde vr. 25a). Mezarı Bursa’da Eyüp Efendi Tekkesi bahçesindedir. Fahreddin Efendi, devrinin güçlü bir vaizi olarak tanındı.

Eserlerine dair bir bilgi yoktur. Fakat Eşrefzâde (vr. 25a)’ye göre risâleler kaleme almış, Farsça şiirler yazmış ve muhtelif ilahiler söylemiştir.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 505.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty.). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr (Fatîn Tezkiresi). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.04.2014]. 333.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936-1945). “Fahri (Kadirî, Bursalı, Şeyh Fahreddin)”. Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Bozkurt Matbaası. 1384.

Eşrefzâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, numara. 06 Mil Yz FB l76. vr. 24b-25b.

Kaya, Doğan (2004). “Fahrî”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 4.

Kurnaz, Cemâl, M. Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 754.

Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 5. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 3345.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fahreddin Mehmed Efendi”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 142.

Na‘t

Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân

Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân

Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat

Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân

Sad hezârân tesliye  rûh-ı şerîfine senin

Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân

Eşrefzâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, numara. 06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.