Madde Detay
FAHRÎ/FAHREDDÎN, Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hacı Mehmed Fahreddîn Efendi
(d. 1715/1127 - ö. 8 Eylül 1762/18 Safer 1176)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
1127/1715 yılında Bursa’da doğdu. Asıl adı Mehmed Fahreddîn’dir. Babası Eşref-zâde Seyyid Şerefeddin Efendi, dedesi Kadirî şeyhlerinden Eşref-i Sânî’dir. Bu yüzden Eşref-zâde Şeyh Seyyid Hacı Mehmed Fahreddin Efendi olarak tanındı. Müverrih-zâde Abdurrahman Efendi, Muhaddis Hasan Efendi, Hâdi-zâde Seyyid Mehmed Efendi’den dersler alarak Arapça ve Farsça öğrendi. Hattat Tayyib Mustafa Efendi’den nesih, sülüs ve ta‘lik hattı meşk etti. Amcasının oğlu Eşref-zâde Şeyh Seyyid İzzeddin Efendi’nin müridi oldu ve 1146/1733-1734 yılında ondan icâzet aldı. Şevval 1155/Kasım-Aralık 1752’de kardeşi Şeyh Seyyid Avnullah Efendi’nin vefatı üzerine Eyüp Efendi Tekkesi’ne vekâleten şeyh oldu. 1161/1748 yılında Emir Sultan Tekkesi şeyhliğine getirildi. Aynı tekkenin camiinde de on beş yıl vaaz verdi. Bu görevde iken kırk dokuz yaşında 18 Safer 1176/8 Eylül 1762’de vefat etti. Vefatına devrin müderrislerinden Şeyh Mennullâh Efendi “O mefdâl-i cihânın rıhletin gûş etdigim birle / Dedim târîh-i fevtin göçdü Fahreddin Efendi vâh” beyti ile tarih düşürdü (Eşref-zâde vr. 25a). Mezarı Bursa’da Eyüp Efendi Tekkesi bahçesindedir. Fahreddin Efendi, devrinin güçlü bir vaizi olarak tanındı.
Eserlerine dair bir bilgi yoktur. Fakat Eşref-zâde (vr. 25a)’ye göre risâleler kaleme almış, Farsça şiirler yazmış ve muhtelif ilahiler söylemiştir.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 505.
Çifçi, Ömer (hzl.) (yty.). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr . http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.04.2014]. 333.
Ergun, Sadettin Nüzhet (1936-1945). “Fahri (Kadirî, Bursalı, Şeyh Fahreddin)”. Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Bozkurt Matbaası. 1384.
Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane, 06 Mil Yz FB l76. vr. 24b-25b.
Kaya, Doğan (2004). “Fahrî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 4.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 754.
Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 5. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 3345.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fahreddin Mehmed Efendi”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 142.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 01.05.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân
Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân
Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat
Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân
Sad hezârân tesliye rûh-ı şerîfine senin
Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân
(Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane,06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 01.05.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân
Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân
Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat
Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân
Sad hezârân tesliye rûh-ı şerîfine senin
Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân
(Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane,06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân
Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân
Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat
Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân
Sad hezârân tesliye rûh-ı şerîfine senin
Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân
(Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane,06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Dogdu ol sultân-ı kevneyn nûra gark oldu cihân
Basdı evc-i lâ-mekâna mahve vardı hânümân
Zulmet-âbâd-ı ademden çıkmaz idi kâ’inat
Ger vücûdun olmasaydı ey şefî‘-i ins ü cân
Sad hezârân tesliye rûh-ı şerîfine senin
Fahri-i bî-çâreden ey mefhar-ı her dü cihân
(Eşref-zâde Şeyh Ahmed Ziyaeddin Efendi. Gülzâr-ı Sulehâ ve Vefeyât-ı Urefâ. Milli Kütüphane,06 Mil Yz FB l76. vr. 25a-25b.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Fırat Caner | d. 08 Eylül 1976 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SUHÛFÎ, Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1737 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | NÜZHET, Osman Nüzhet Efendi | d. ? - ö. 1 Şubat 1806 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KÂ’İL, Mustafa Efendi | d. 1715-16 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | NÜZHET, Muhammed Efendi | d. 1715 - ö. 1782-83 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İŞRAK, Seyyid Fettah | d. ? - ö. 1761-1762 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | İBRÂHİM HÂS | d. ? - ö. 1761-1762 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | RÂTİB, Ahmed Paşa | d. 1711?-22? - ö. 1762 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HAMDÎ, Şeyh Seyyid Ahmed Hamdî Efendi | d. ? - ö. 1693 | Meslek | Görüntüle |
10 | Nazmî, Şeyh Mehmed Nazmî | d. 1622 - ö. 1701 | Meslek | Görüntüle |
11 | HIZIR, Hızır Çelebi, Hızır Şâh, Hızır Dede | d. 1276 - ö. 1349 | Meslek | Görüntüle |
12 | HAYREDDÎN, Hayreddin Râgıb Paşa | d. ? - ö. 1791-92 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | TÂ\'İB, Hattat-zâde Hacı Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1778/79 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | BAHÂR, Ali Bahâr Efendi | d. ? - ö. 1813 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | FÂ\'İK BEY, Hacı Fâ\'ik Bey | d. 1831 - ö. 1891 | Madde Adı | Görüntüle |
16 | SEBKATÎ, I. Mahmud | d. 2 Ağustos 1696 - ö. 13 Aralık 1754 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | TÂHİR, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi | d. ? - ö. 27 Ekim 1716 | Madde Adı | Görüntüle |