FÂİZ, Mustafâ, Börekçi-zâde

(d. ?/? - ö. 1130/1717-18)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Fâiz'in asıl adı Mustafa'dır. Börekçi-zâde Mustafa ve Müderris Mustafa Efendi lakaplarıyla tanınmıştır. Müderris Hasan Efendi'nin oğlu olup Edirne'de doğmuştur. Kaynakların verdiği bilgilerden Fâiz'in iyi bir eğitim aldığı anlaşılmaktadır. Fâiz, medrese öğrenimini tamamlayıp mülâzım olduktan son­ra 1100/1688-89'da Edirne'de yeni yaptırılan Abdülvasî Medresesi'nin ilk müderrisi oldu. 1105/1693-94'te buradaki görevine ek olarak Şeyh Halil-zâde Ahmed Efendi yerine yine Edirne'de Bîduhân Medresesi müderrisliği verildi. Daha sonra sırasıyla 1107/1695-96'da Kadı Abdî, 1108/1696-97'de Lütfî-zâde İbrahim Efendi yerine Şeyhî Çelebi, 1111/1699-1700'de İbrahim Paşa, 1113/1701-02'de Çuhacı Hacı, 1115/ 1703-04'te Mîrimiran, 1121/1709-10'da Dimetokalı-zâde Ahmed Efendi yerine Siraciye, 1124/1712-13'te Eski Cami, 1127/1715'te Zekeriya Efendi yerine Üç Şerefeli, yine aynı yıl Dâmâd-zâde Mustafa Efendi yerine Dârü'l-hadis, 1128/1715-16'da Edirne Yeni İmâret'deki İkinci Bayezid Medresesi'nde müderrislik görevlerinde bu­lundu. (Özcan 1989: II 407-408) Fâiz, bu görevde iken 1130/1717-18'de vefat etti. Edirne'de eski İstanbul yolu üzerindeki mezarlığa defnedildi. Edirneli şairlerden Kâmî'nin şairin ölümü üzerine söylediği, "Fâiz Efendi sad hayf nakl etti bu cihândan / Oldu hakîkatinde mevt-i mecaz ârız" beytiyle başlayan tarih manzumesi Fâiz'in mezar taşına da yazılmıştır.

Âlim ve şair olan Fâiz'in münşiliği yanı sıra Dîvân'ı da vardır. Safâyî şiirlerini "nazikâne" ve "zarifâne" olarak niteler. (Çapan 2005: 485)

 

Kaynakça

Abdülkerim Abdulkadiroğlu (hzl.) (1985). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Asâr Li Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: Gazi Üniversitesi Yay.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

Ergun, Sadettin Nuzhet (1936). Türk Şairleri. C.1. İstanbul: Bozkurt Matbaası. 1421-1424.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. C. 4. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 417.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri, Vakâyiü’l-Fuzalâ. C. 2. İstanbul: Çağrı Yay.

Peremeci, Osman Nuri (2011). Edirne Tarihi. İstanbul: Bellek Yay.

 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 20.03.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Bezm-i çemende destüne Cemşîd câmın al

Bâri felekde sen de Cem'ün nâm u kâmın al

 

Üftâdegân-ı eylemesün pâymâl nâz

Ey peyk-i âh o şehsüvârun licâmın al

 

Fevt itme fırsatı çeküp ol şûhı sîneye

Cevr ü cefâlar itdüginün intikâmın al

 

O nahl-i nev-resîde- bâğ-ı melâhatun

Nev-bâde-i kerâs-ı leb-i la'l-i fâmın al

 

Bildüm görince sînesn âhem-dil oldugun

Ol sîbgabgabun birez ey nâle hâmın al

 

Gördükce rû-be-rû kafâ olma Fâ'ize

Ey tünd-hûy-ı işve ne var bir selâmın al

(Abdülkerim Abdulkadiroğlu (hzl.) (1985). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Asâr Li Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: Gazi Üniversitesi Yay. 389.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendid. ? - ö. 1644-45Doğum YeriGörüntüle
2SAFÂYÎ/SIFÂTÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ALİ, Canbaz-zâde Ali Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendid. ? - ö. 1644-45Doğum YılıGörüntüle
5SAFÂYÎ/SIFÂTÎd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ALİ, Canbaz-zâde Ali Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendid. ? - ö. 1644-45Ölüm YılıGörüntüle
8SAFÂYÎ/SIFÂTÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9ALİ, Canbaz-zâde Ali Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendid. ? - ö. 1644-45MeslekGörüntüle
11SAFÂYÎ/SIFÂTÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12ALİ, Canbaz-zâde Ali Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendid. ? - ö. 1644-45Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAFÂYÎ/SIFÂTÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ALİ, Canbaz-zâde Ali Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendid. ? - ö. 1644-45Madde AdıGörüntüle
17SAFÂYÎ/SIFÂTÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ALİ, Canbaz-zâde Ali Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle