FAKİRÎ, Üzeyir Usta

(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Üzeyir Usta olan âşık hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır.  Cönklerde adı geçen âşıklardan ve sözlü kaynaklardan edinilen bilgiler ve yapılan değerlendirmeler âşığın 19. yüzyılın ilk yarısında II. Mahmut döneminde yaşadığını göstermektedir. Kars ve çevresinin bu yüzyılda yaşadığı savaşlar bölge insanının çeşitli boyutlarda göçlerine yol açmış ya da bölgeye Ahıska ve çevresinden göçler gerçekleşmiştir. Dolayısıyla yazılı kaynaklardan hareketle âşığın doğum ve ölüm yeri/tarihi hakkında kesin bir bilgiye ulaşılamamaktadır.

Bölgede hikâyeci âşık olarak tanınan Fakirî’nin Arslan Bey, Ahmed Han, Mustafa Bey ve Kerem’in Erzincan Bağları adlarıyla dört hikâyesi bulunmaktadır (TDEA 1977: 152). Bölgedeki hikâye anlatma geleneğinin dönemi içerisindeki sürdürücüsü ve aktarıcısı olması yönüyle önemli bir isim olan Fakirî, geleneğin önemli mihenk noktalarından biri konumunda olan Ahıska ve çevresi âşıklarıyla da görüşmüş ve bu anlamda Rum âşıklardan Fıtnati ile atışmıştır (TDEA 1977: 152). Şiirlerinde Fakirî mahlasını kullanan âşığın, sözü kullanmada gayet mahir olduğu anlaşılmaktadır. Yer yer Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalara yer veren âşığın, atışmalarıyla da bilinmesi onun irticali güçlü bir âşık olduğunu göstermektedir.

Kaynakça

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi, Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Saz Şiiri Tarzında Yazılmış En Güzel Şiirleri. Ankara: yyy.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). C. 3, İstanbul: Dergâh Yay. 152.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. KÜRŞAT ÖNCÜL
Yayın Tarihi: 16.08.2014
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Yeter cevr eyledin nazlı sultanım,
Ya nolur insafa gel bazı bazı,
Gücendin mi bana çeşmi fettanım
Lütfu kereminden kıl bazı bazı

Elmaslı hançerin sineme çakma
Su gibi meyl edip her yana akma
Var ise isyanım kusura bakma
Şaşar bildiğinden kul bazı bazı

Der Fakiri gayet lebi balımsın
Bir pembe gerdanlı selvi dalımsın
Nasıl merhametsiz kanlı zalımsın
Divane gönlümü al bazı bazı

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi, Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Saz Şiiri Tarzında Yazılmış En Güzel Şiirleri. Ankara: yyy. 274-275.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2TEPELİOĞLU, Mihrali Tepelioğlud. 1965 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956Doğum YeriGörüntüle
4ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5TEPELİOĞLU, Mihrali Tepelioğlud. 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956Doğum YılıGörüntüle
7ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8TEPELİOĞLU, Mihrali Tepelioğlud. 1965 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956Ölüm YılıGörüntüle
10ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TEPELİOĞLU, Mihrali Tepelioğlud. 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14TEPELİOĞLU, Mihrali Tepelioğlud. 1965 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ZÜLÂLÎ, Yusuf Köktend. 1873 - ö. 18.12.1956Madde AdıGörüntüle