Madde Detay

Ali Osman, 1888’de Rize’ye bağlı günümüzdeki adı Çayeli olan Mapavri ilçesinde doğmuştur (1). Dedesi Giritli olup 1890’lı yıllarda Liman köyüne yerleşir. Giritli oğlu diye anılır. Ünlü müzikolog Ahmet Adnan Saygun, Rize, Artvin ve Kars Havâlisi Türkü, Saz ve Oyunları Hakkında Bazı Malûmat adlı eserinde (1937, İstanbul) Ali Osman’dan, Giritli Oğlu Ali Osman şeklinde bahseder (2; 3). Tahsili pek azdır, ancak iki yıl devam edebildiği köy okulunda eski ve yeni harflerle okuyup yazmayı öğrenir. Gençliğinde Karadeniz ve Rusya’yı gezer, birçok kasaba ve şehri dolaşır. Erken yaşlarda kayıkçılık yapar, daha sonra tarımla uğraşır (Can 1940: 22). Şiir söylemeye düğünlerde oyuncuların birbirine söyledikleri kafiyeli sözlerden etkilenerek başlar (Can 1940: 22). Herhangi bir ustası yoktur. Çırağı ve badeli âşık olup olmadığına dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. Ölüm tarihi ile ilgili bilgiye de ulaşılamamıştır.

Ali Osman’ın şiirlerini hece ölçüsüyle oluşturduğu ve daha çok zengin kafiye kullandığı görülmektedir. Sıtkı Can’ın belirttiğine göre şairin başka destan ve koşmaları da vardır (1940: 24). Nitekim Ahmet Adnan Saygun, kaynak kişi olarak Ali Osman’ı gösterdiği bir ağıt örneğine eserinde yer vermiştir (1937: 30; 3). Rize’de Türkçe öğretmenliği görevinde bulunduğu sırada öğrencilerinin de yardımıyla yörenin şairleriyle ilgili derlemeler yapan Sıtkı Can, Ali Osman’ın bizzat kendisinden bilgiler edinmiş, şairin iki şiirine Rize Şairleri adlı eserinde yer verir (1940: 23-24). Ahmet Adnan Saygun’un inceleme imkânına erişemediğimiz, Rize, Artvin ve Kars Havâlisi Türkü, Saz ve Oyunları Hakkında Bazı Malûmat adlı eserinde de şair ile ilgili bilgiler mevcuttur (2; 3). Şiirlerini mahallî bir söyleyiş ve samimi bir coşkuyla dile getirmiştir. İrticali şiir söyleme konusunda başarılıdır. Ali Osman’ın şiirlerinde şahsi hayat macerasının izlerini bulmak mümkündür. Eldeki az sayıdaki şiirinden hareketle genellikle beşeri aşk konusunu dile getirdiği söylenebilir.