GİRYÂNÎ, Süleyman İbn-i İbrahim

(d. ?/1861/1870? - ö. ?/1915/1920?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı, Süleyman İbn-i İbrahim olan şairin doğum ve ölüm tarihleri ihtilaflıdır. İbrahim Aslanoğlu, doğumunu 1861 ve vefatını 1915 olarak verirken, Divriği Cumhuriyet Ortaokulu öğretmeni H. Şaman 1870/71 ve 1920 yıllarını ileri sürmüştür.  Sivas'ın Divriği ilçesinin İmamoğlu mahallesinde doğmuştur. Divriği'nin dışına çıkmayan şair, ömrünü bu bölgede geçirmiş ve aynı bölgede vefat etmiştir (Aslanoğlu 1961: 76). Babası İbrahim Ağa’dır. Babasını küçükken kaybetmiştir. Ailesi Bozokluzade olarak bilinir. "Bozokoğlu Süleyman" lakabıyla tanınan şair, müderris ve vaiz olan Hasan Efendi’den Arapça ve Farsça öğrenmiştir. Kangal ve Divriği’nin bazı köylerinde dersler vermiş, daha sonra bu işi resmen sürdürmüştür. 100 kuruş maaşla çalışırken Maarif nazırına yazdığı bir methiyeden dolayı maaşı 150 kuruşa çıkarılmıştır. Şair, uzun yıllar Divriği ve Kangal'a bağlı Vazıldan, Sincan, Sevir ve Tuğut köylerinde öğretmenlik yaptıktan sonra emekliye ayrılmıştır. Emekli olduktan sonra özel ders vermeye devam etmiştir (Aslanoğlu 1985: 75-83; Yıldız 2017: 259). Süleyman, şiirlerinde Giryanî, Sırrî ve Âşık Ağa mahlaslarını kullanmıştır (Aslanoğlu 1961: 76).

Hem divan hem halk edebiyatı tarzında şiirler yazmıştır. Hece ile yazdığı şiirleri sade ve açık, aruzla yazdıkları ise ağdalıdır. 1902 yılında Ravz-atü'l Ahbâr ve Şevâhid-i Nebeviyye tarihleri ile Fezâil-Şia isimli eserlerden yararlanarak öğrencisi Hasan Fehmi Kusurî ile birlikte yazdıkları Necmü'l-Kulûb Yahut Gönüller Yıldızı isimli eseri 1949 yılında neşredilmiştir (Yıldız 2017: 259). Hz. Ali, Ehl-i Beyt ve fazîletlerinin anlatıldığı Necmü'l- Kulûb; âyet-i kerîmeler, hadîs-i şerîfler ve İslâm tarihine dair yazılmış bazı eserlerde verilen bilgiler referans alınarak oluşturulmuştur. Şairin tek eseri olan Necmü'l-Kulûb adlı mesnevî 3990 beyitten oluşmaktadır. Kitaptaki şiirlerin çoğunluğu Süleyman’a aittir (Kaya 2009: 192; Şaman 1938: 23-24).

Kaynakça

Aslanoğlu, İbrahim (1961). "Giryânî". Divriği Şairleri. İstanbul: Ekin Basımevi.

Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Erman Yay. 

Kaya, Doğan (2009). "Giryânî". Sivas Halk Şairleri. C. V. Sivas: Önder Matbaacılık. 192.

Şaman, H. (1938). “Divrikli Süleyman Giryanî”, Ortayayla. 14: 23-24.

Yıldız, Âlim (2017). "Giryânî". Sivaslı Divan Şairleri. İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 259.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. DOĞAN KAYA - RÜMEYSA ÜÇPINAR
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Bu Meydana

Vekil-i Şah-ı Merdan’ı

Gören gelsin bu meydana

Açılmış meclis irfanı

Giren gelsin bu meydana

 

Bunda gelen olur hacı

Başına urunur tacı

İmamlar rahının pacı

Veren gelsin bu meydana

 

Halil-i Hak nâr içinde

Nesimî’dir zâr içinde

Mansur gibi dâr içinde

Duran gelsin bu meydana

 

Terk eyle dünyanın işin

Çal yerden yerlere başın

Ağlayıp gözünün yaşın

Döken gelsin bu meydana

 

Aldanma dünya fi’line

Nazar etme nas diline

Muhammed Ali yoluna

Giden gelsin bu meydana

 

Özün doğru raha salmış

Hakikat bahrine dalmış

Kelleyi koltuğa almış

Olan gelsin bu meydana

 

Kazanıp bî-hilâl kârdan

Halas eyle başın nârdan

Gelip bunda kamu vardan

Geçen gelsin bu meydana

 

Özünü Hakk’a bağlayıp

Ciğerciğini dağlayıp

Coşkun su gibi çağlayıp

Akan gelsin bu meydana

 

Pirim Bektaş-ı Veli’yi

Ol Şah-ı Merdan Ali’yi

Fahr-ı âlem Mustafa’yı

Seven gelsin bu meydana

 

Deme hergiz kış ile yaz

Eyledim Hakk’ıma niyaz

Silüben kalbini ayaz

Eden gelsin bu meydana

 

Süleyman’ım hilaf demez

Velâkin kimse anlamaz

Rızasız hiç lokma yemez

Olan gelsin bu meydana

Şaman, H. (1938). “Divrikli Süleyman Giryanî”, Ortayayla, 14: 23-24.

 

Düvaz

Ey zî-kerem ihsanı çok

Bunca sahip eşya sensin

Sana mümasil kimse yok

Kamu derde deva sensin

 

Cümle nebiler serveri

İki cihanın kameri

Ahir zaman peygamberi

Muhammed Mustafa sensin

 

Tarikat babının rahı

Hakikat ilminin şahı

Kamunun poşt ü penahı

Aliye’l-Murtaza sensin

 

Cürm ü günahlardan geçen

Cennet’in babını açan

Müminlere rahmet saçan

Hasan Hulk-ı Rıza sensin

 

Mücrim taliplerin yarı

Âşık-ı şeydanın kârı

Resul’ün çeşm-i envarı

Hüseyn-i Kerbelâ sensin

 

Azm-i cavidan eyleyen

Melekler seyran eyleyen

Per olup divan eyleyen

Ali Zeynel Aba sensin

 

İmam Bakır’a yetersin

Cafer’in emrin tutarsın

Kâzım’a gönül katarsın

Kamu dertten reha sensin

 

Rıza’dır kıble-yi iman

Taki Naki nur-ı Yezdan

Askerî dertlere derman

Gönüllere cilâ sensin

 

Mehdi’dir İmamlar hatmi

Dü âleme geçer n hükmü

Süleyman’ın canı cismi

Ey Şah-ı evliya sensin

Şaman, H. (1938). “Divrikli Süleyman Giryanî”, Ortayayla. 14: 23-24.

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3YÂR ALİ ÇELEBİd. ? - ö. 20.04.1415Doğum YeriGörüntüle
4GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6YÂR ALİ ÇELEBİd. ? - ö. 20.04.1415Doğum YılıGörüntüle
7GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9YÂR ALİ ÇELEBİd. ? - ö. 20.04.1415Ölüm YılıGörüntüle
10GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
12YÂR ALİ ÇELEBİd. ? - ö. 20.04.1415MeslekGörüntüle
13GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15YÂR ALİ ÇELEBİd. ? - ö. 20.04.1415Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ALİ DOĞANd. 25.12.1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18YÂR ALİ ÇELEBİd. ? - ö. 20.04.1415Madde AdıGörüntüle