GÜLHANÎ, Kasım Okal

(d. 1947 / ö. -)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Kasım Okal olan âşık, 1947'de Artvin’in merkez ilçesine bağlı Ortaköy (Berta) beldesinde doğmuştur. Yaşadığı dönemin ve bulunduğu yerin ekonomik şartlarından dolayı okula gidemez, çocuk yaşlardayken zamanın çoğunu evlerine yakın olan tepelerde ve ailesine ait olan merada keçileri otlatarak; kalan zamanlarını ise meyve bahçeleri, ekin tarlası, bağ ve bostanda çalışarak geçirir (Bahadır 2016: 11). On üç yaşına geldiğinde, “Üç Kardeşler” adı verilen mezarın başında uyuyan Kasım rüyasında gördüğü üç pirin elinden bade içer; Âşık Efkârî tarafından sınanıp onaylandıktan sonra da âşıklığa ilk adımını atmıştır (Bahadır 2016: 14). Efkârî, Gülhanî’nin âşıklığını teyit ettikten sonra bir saz hediye eder. Gülhanî’ artık halk tarafından itibar görmeye başlamıştır. Yakın bir akrabası ile evlilik yapan Gülhanî, Artvin Orman Müdürlüğünde işçi olarak görev yaparken haksız yere tutuklanıp hapis yatar. Kendini mahkemede şiir söyleyerek savunan Gülhanî'ye Hakim de şiir söyleyerek beraatini vermiştir (Bahadır 2016: 19). Babası “Saz çalmayacaksın, haramdır.” derse de o, saz çalmaya devam eder. Bir gün Gülhanî'nin samanlıkta saz çaldığını gören babası, sazı kırmış ve oğluna bir daha saz çalmayacağına dair yemin ettirmiştir. Gülhanî bu olaydan sonra sazı eline almaz (Bahadır 2016: 18).

Âşık Gülhanî, Huzûrî geleneğini devam ettiren önemli bir şairdir. Bâdeli âşık olduğundan dolayı sevinçlerini ve üzüntülerini irticalen dışa yansıtmıştır. Okuma yazması olmadığı için söylemiş olduğu şiirlerini okuma yazma bilen kişilere yazdırmıştır. Âşık Gülhanî'nin koşmaları 7, 8, 11 ve az sayıda olmak üzere 15'li hece ölçüsüyle ortaya konulmuştur. Yaşadığı muhitin ağız özelliklerini en güzel ve en sade bir şekilde yansıtan âşıklardan biridir (Bahadır 2016: 45).

Genel olarak güncel konular, şiirlerinde ağırlık kazanmıştır. Güzellik kavramına öncelik verir. Dilek ve istek teması güzellemelerden sonra gelmektedir. Şiirleri içinde en fazla dikkati çekenler, ölüm temalı ağıtlardır. Genellikle cenazelerde söylediği ağıtlar, yörede beğenildiği için, birçok cenaze evine ağıtçı olarak davet edilmiştir (Bahadır 2016: 347). Babasının kendisine saz çalmasını yasaklamasından şiirlerini ve türkülerini sözle ve yazıyla dile getiren Gülhanî’nin eserleri, değişik gazete, dergi ve araştırmalarda yayımlanmıştır.

Kaynakça

Bahadır, Sedat (2016). Âşık Gülhanî'nin Şiir Dünyası. İstanbul: Pamiray Yay.

Kayacan, İsa (1988). Artvinli Âşık Gülhanî ve Şiirleri. Ankara: Ece Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. SEDAT BAHADIR
Yayın Tarihi: 12.03.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İRFANÎ, Ali Osman Şimşekd. 1921 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2CİVANÎ, Mustafa Orald. 1943 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3NİDÂÎ, Alid. 1878 - ö. 1916Doğum YeriGörüntüle
4HASAN, Hasan İskenderîd. 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Burhan Güneld. 7 Nisan 1947 - ö. 21 Aralık 2012Doğum YılıGörüntüle
6CEMHANÎ, Ramiz İnced. 25.03.1947 - ö. 29.10.2008Doğum YılıGörüntüle
7ŞİRANİ, Eyüp Seyrani Güneşd. 1976 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
8SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
9ABİDİN, Abidin Polatd. 1939 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
10MURADÎ, Sebahattin Kayad. 01.02.1959 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
11ALİ BAŞTUĞd. 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
12BALAHAN DANIŞ BAYATd. 1946 - ö. ?Madde AdıGörüntüle