İsmail Gümüş

Gazi
(d. 05 Temmuz 1938 / ö. 05 Ekim 2015)
Şair, Hikâyeci, Ressam
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kırklareli'nin Demirköy ilçesinde doğdu. Demirköy Merkez İlkokulundan (1950), Kepirtepe Köy Enstitüsü ve İstanbul Öğretmen Okulundan (1957) ve Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümünden (1963) mezun oldu. Kepirtepe Köy Enstitüsünde okurken edebiyata ilgi duymaya başlayan sanatçı, Gazi Eğitim Enstitüsünde okuduğu yıllarda şiir ve hikâye denemelerine başladı. Kocaeli (1960-1963), Rize (1963-1965), Beşikdüzü/Trabzon (1969-1974), Ankara (1974-1976) ve Ankara/Kayaş'ta (1976-1978) ilk ve orta okullarda öğretmenlik görevinde bulundu. 1985 yılında emekliye ayrıldı. Emekli olduktan sonra Ankara'da kurduğu ve yönettiği resim atölyesinde dersler verdi. Eğit-Der, Ankara Sanat Kurumu, Edebiyatçılar Derneği üyelikleri bulunan yazar, yazılarını Varlık, İmbat, Türk Dili, Orman ve Av, Bilim ve Sanat gibi dergilerde yayımladı.

Edebiyat hayatına şiirle başlayan Gümüş, daha sonra hikâye sahasında eserler vermiştir. Hikayelerinde ilk kitabının adını da oluşturan Boşnaklar yoğun olarak konu edilir. Balkan savaşı sonrası Balkanlardaki karışıklıklar ve yaşanan sıkıntılar sonuncunda göç etmek zorunda kalan Boşnakların çektiği zorluklar ve hayat karşısındaki çabalarını dile getirmiştir. Boşnakça konuşan hikâye kahramanlarının Türkçesi çok zayıftır. Gümüş, realist bir tavırla, gözleme dayalı nesnel gerçeklikleri etkili bir şekilde aktarır. Bu tavır okuyucunun metinle bağ kurmasını ve metni zihninde canlandırmasında kolaylık sağlar. Kısa ve sade cümle yapılarını tecih etmesi de bu etkiyi artırır. Yazar kendisinin de ifade ettiği şekilde yeni nesillere geçmişlerini anlatmak ve unutturmamak amacıyla hikayelerini yapılandırmış ve özellikle toplum içinde fazla dikkat çekmeyen sıradan insanların yoğun duygularını etkileyici bir biçimde yansıtmaya çalışmıştır.

Tek romanı olan "Hançer"de Selçuklu hükümdarı Alparslan'ın Malazgirt savaşında Romen Diyojenle olan karşılaşmasını ve onu yenilgiye uğratmasını konu edinir. Romanda islamiyeti kabul etmiş bir milletin yapılan fetihlerde Allah'ın rızasını kazanmaya çalışması, padişahın şeyhiyle olan konuşmaları ve ondan fikir alması gibi olaylarla karşılaşılır.

Şiirlerini tematik olarak iki gruba ayırabiliriz. İlk grup içerisindeki şiirleri, şahsi duygularla yazılmış ve sevgili ile âşık arasındaki ilişkiye ele alan sevgili merkezli şiirlerdir. İkinci grup içerisinde ele alınabilecek olanlar da sosyal temaları ele alan şiirleridir.

Kaynakça

Anday, Melih Cevdet (1984) "Büyük Bir Öykü Yazarı". Cumhuriyet Gazetesi. 22 Haziran. 2

Enginün, İnci (2015) Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları. 399-400.

Işık, İhsan (2004) Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi. C.II. Ankara: Elvan Yayınları. 830-831.

Işık, İhsan (2006) Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar Ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.IV. Ankara: Elvan Yayınları. 1530.

Kollektif, (2003) Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 431.

Kollektif, (2013) Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.IV. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 257.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: SİNAN ULUALAN
Yayın Tarihi: 12.08.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Minicik Resimli ŞiirInkılap Matbaası / Trabzon1969Şiir
Boşnak TürküsüHacan Yayınları / Ankara1984Hikâye
Deli Balkan YeliArdıç Yayınları / Ankara1994Hikâye
Bego Dayının IslığıCumhuriyet Kitapları / Ankara2011Hikâye
HançerProfil Kitap / İstanbul2015Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SIRRÎ, Kırklarelilid. ? - ö. 1853 ds.Doğum YeriGörüntüle
2Kemal Kocatürkd. 01 Nisan 1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Umut Y. Karaoğlud. 1982 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KELİME KUBATd. 1938 - ö. 14.02.2010Doğum YılıGörüntüle
5Emine Işınsud. 17 Mayıs 1938 - ö. 5 Mayıs 2021Doğum YılıGörüntüle
6Ali Rıza Saraçoğlud. 1938 - ö. 1994Doğum YılıGörüntüle
7Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015Ölüm YılıGörüntüle
8YARANÎ, Cengiz Ayd. 18.10.1946 - ö. 26.11.2015Ölüm YılıGörüntüle
9Mehmet Başarand. 25 Nisan 1926 - ö. 27 Haziran 2015Ölüm YılıGörüntüle
10Deniz Durukand. 01 Aralık 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Celal Oymakd. 5 Şubat 1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Abdülfettah Raufd. 1910 - ö. 25 Nisan 1963MeslekGörüntüle
13Ahmet Mahir Pekşend. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Senem Dered. 1975 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Süleyman Bektaşd. 1929 - ö. 19 Eylül 1996Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metind. 1928 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17VEHBÎ, İsmâil Vehbîd. ? - ö. 1875Madde AdıGörüntüle
18NÂMIK, Mehmed Nâmık Çelebi b. Hayyat İsmail Çelebid. ? - ö. 1712-13Madde AdıGörüntüle