HÂ'İZ, Evliyâ-zâde Ali Hâ'iz Efendi

(d. ?/? - ö. 14 Rebiyülevvel 1139/9 Kasım 1726)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Doğum tarihi ve yeri bilinmemektedir. Asıl adı Ali’dir. Evliya Mehmed Efendi’nin oğlu olduğundan Evliyazâde Ali Hâ'iz Efendi olarak tanındı. Hâ'iz, Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 507)’de Fâiz ve Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2004: 436)’nde ise Hâyizî olarak geçmektedir. Medrese öğrenimi görerek Rebiyülâhır 1091/Mayıs 1680’de mülâzım oldu. Kırk akçelik medreseden mazul iken Cemâziyelevvel 1104/5 Şubat 1693’te Sa‘dî Efendi Medresesi’ne, 11 Rebiyülevvel 1108/8 Ekim 1696’da Kadı Abdülhalim Efendi Medresesi’ne, 4 Cemâziyelâhır 1111/27 Kasım 1699’da Şeyhülislâm Yahya Efendi Medresesi’ne, 29 Muharrem 1113/6 Temmuz 1701’de Sahn-ı Seman medreselerinden birine müderris olarak atandı. Daha sonra sırasıyla 11 Cemâziyelevvel 1114/3 Ekim 1702’de Rüstem Paşa Medresesi’ne, 20 Rebiyülâhır 1116/22 Ağustos 1704’te Kılıç Ali Paşa Medresesi’ne, 26 Zilkade 1118/1 Mart 1707’de Üsküdar’daki Valide Sultan Medresesi’ne, 21 Ramazan 1123/2 Kasım 1711’de Süleymaniye medreselerinden birine atandı. 9 Şevval 1124/9 Kasım 1712’de Kudüs kadılığına getirildi. 20 Cemâziyelevvel 1130’da Şam kadılığına atandı. 1 Muharrem 1139/29 Ağustos 1726’da Medine kadısı oldu. 14 Rebiyülevvel 1139/9 Kasım 1726’da vefat etti. Kendi hâlinde, derviş-meşrep bir kimseydi.

Eserlerine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Vekâyiü’l-Fudalâ (Özcan 1989: 622)’da Hâ'iz mahlası ile şiirleri olduğu belirtilerek iki beyti örnek olarak verilmiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 507.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 186.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ. C.II-III. İstanbul: Çağrı Yay. 621-622.

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2004). “Hâyizî”. C. 4. Ankara: AKM Yay. 436.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 21.05.2014
Güncelleme Tarihi: 21.08.2021

Eserlerinden Örnekler

Olursa merhem-i vuslat [ile] olur dile yohsa

Bu zahm-ı şûh onulur gayrı gûne yara degildir

 

Aceb mi gitse şu‘ûrun şarâb-ı aşkile Hâ'iz

Ki devr-i sâgar-ı meclisde bir karâra degildir

(Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ. C. II-III. İstanbul: Çağrı Yay. 622.)