HALİL, Silsüpüroğlu Halil Bey

(d. 1857/1858? / ö. 1949)
tahsildar
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hamitli Halil Bey adıyla da tanınan Silsüpüroğlu Halil Bey 1857 veya 1858 yılında Kırşehir'in Kaman ilçesine bağlı Hamit köyünde dünyaya gelmiştir. Babası Cerit aşiretine mensup Mehmet Bey, annesi ise Köşekli aşiretinden Hüsne Hatun'dur. Babasını henüz beş aylıkken kaybeden şair, halası Fati Hatun tarafından yetiştirilmiştir. Beş yaşında okuma yazma öğrenmiştir. Ardından Kırşehir'de yaşayan dayılarının yanında yaşamaya başlamış ve burada rüşdiye öğrenimini tamamlamıştır. Kırşehir'e bağlı Akpınar'da Ali Efendi adlı bir hocadan icazet almış ve baş tahsildar olarak görev yapmıştır. Bu sırada evlenen şairin sekiz oğlu, bir kızı vardır. Çocuklarından ilki, Millî Mücadele'de görev alan ancak daha sonra çeşitli siyasi nedenlerden dolayı İstiklâl Mahkemesi kararıyla idam edilen ünlü Hamitli Rıza Bey'dir. Silsüpüroğlu Halil Bey 1949'da vefat etmiştir (Bulut 1983: 57; Kırımhan 1995: 217).

Silsüpüroğlu Halil Bey, şiire küçük yaşlarda ilgi duyar. Cerit aşiretine mensup olan Silsüpüroğlu ailesinden pek çok kişi şiir konusunda yeteneklidir. Halil Bey'in annesi Hüsne Hanım'ın, erken yaşta ölen kocası Mehmet Bey ve yetim kalan oğlu Halil için yaktığı ağıt yörede meşhurdur. Halil Bey'in mensup olduğu Cerit aşireti, Rakka'dan Orta Anadolu'ya göç etmiş ve Osmanlı Devleti'nin son dönemleriyle Millî Mücadele yıllarına tanıklık etmiştir. Aşiret fertlerinin bu dönemdeki olaylar üzerine söylediği ağıt ve destan türündeki şiirler de (Altınok 2003: 69-71, 252-256, 300-307) onların şiir konusundaki yeteneğini ortaya koymaktadır.

Halil Bey, şiirlerinde toplumsal olayları, dönemin yöneticilerinin yaptığı hataları ve çevresinde bulunan insanların olumsuz yönlerini tenkit etmiştir. Oğlu Hamitli Rıza Bey hakkında 1926 yılında İstiklâl Mahkemesi tarafından verilen idam kararının kesinleşmesi üzerine yaktığı "Melil Melil" adlı ağıdı meşhurdur. Halil Bey bu ağıtta oğlunun suçsuzluğuna duyduğu inancı ve idam kararının yanlış olduğuna dair inancını içli bir şekilde dile getirmiştir. Vatan sevgisini ve devlete olan bağlılığını ortaya koyarak bu kararı alan kişilere ve talihine sitem etmiştir (Altınok 2003: 305-307). İdam edilen Hamitli Rıza Bey'in oğlu Yusuf Bey de siyasi çalışmalarından dolayı gözaltındayken hastalanarak ölmüştür. Halil Bey, torununun ölümü üzerine de yaşadığı derin üzüntüyü dile getiren bir ağıt söylemiştir (Altınok 2003: 339). Silsüpüroğlu Halil Bey, şiirlerinin bazılarında Halil mahlasını kullanmıştır. Çoğunlukla 11'li hece ölçüsünü tercih etmiştir. Halil Bey'in hayatı hakkındaki bilgiler ve şiirleri, en küçük oğlu Necati Silsüpüroğlu tarafından hazırlanan ve 1958 yayımlanan Hamitli Halil Bey'in Şiirleri adlı kitapta toplanmıştır (Bulut 1983: 58-59; Kırımhan 1995: 292-293).

Kaynakça

Altınok, Baki Yaşa (2003). Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları. Ankara: Oba Yay.

Bulut, H. Vahit (1983). Kırşehir Halk Ozanları. Ankara: Filiz Yay.

Kırımhan, Nazan (1995). XIX. Yüzyılda Yaşamış Kırşehirli Âşıklar ve Âşık Said. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Silsüpüroğlu, Necati (1958). Hamitli Halil Bey'in Şiirleri. Ankara: yyy.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ÖZLEM DAĞDELEN
Yayın Tarihi: 16.04.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Doğum YeriGörüntüle
3Todur Angelid. 24 Ekim 1935 - ö. 2014Doğum YeriGörüntüle
4ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Doğum YılıGörüntüle
6Todur Angelid. 24 Ekim 1935 - ö. 2014Doğum YılıGörüntüle
7ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Ölüm YılıGörüntüle
9Todur Angelid. 24 Ekim 1935 - ö. 2014Ölüm YılıGörüntüle
10ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?MeslekGörüntüle
11HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985MeslekGörüntüle
12Todur Angelid. 24 Ekim 1935 - ö. 2014MeslekGörüntüle
13ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Todur Angelid. 24 Ekim 1935 - ö. 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Madde AdıGörüntüle
18Todur Angelid. 24 Ekim 1935 - ö. 2014Madde AdıGörüntüle