HÂMİD, Enserî-zâde Ahmed Hâmid Efendi

(d. ?/? - ö. 5 Zilhicce 1181/23 Nisan 1768)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Eyüp’te doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Ahmed’dir. Enserî-zâde Kîsedar Ahmed Hâmid Efendi olarak tanındı (Kurnaz vd. 2001: 183; Erdem 2004: 383). Enserî-zâde, Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 596), Râmiz (Erdem 1994: 71) ve Mehmed Tevfik (Kutlar Oğuz vd. 2012: 198)’de "Ekserî-zâde", TDEA (1981: 85)’da "Eğerci-zâde", Karatay (2008: 195)’da "İksîrî-zâde" ve "İksirci-zâde" olarak geçmektedir. Tuhfe-i Nâ’ilî’nin şairler dizininde (Kurnaz vd. 2001: 31, 41) ise Eğerci-zâde ve İksirci-zâde olarak iki farklı şekilde yer almaktadır. Babası Eyüp semti halkından Mustafa Efendi’dir. Dedesi Fatih Sultan Camii başmüezzini ve baştürbedarı Enserî-zâde Şeyh İsmail Efendi’dir. Dayısı Şeyh Abdulganî Gülşenî de aynı camide başmüezzinlik yapmıştır. Gençlik yıllarında ilim ve irfan tahsil etti. Hoca Mehmed Rasim Efendi’den sülüs ve nesih hatlarını meşk etti. Cânib Ali Efendi’nin elçiliği sırasında onunla birlikte Beç (Viyana) ve diğer şehirlere gitti. Dönüşte divan hocaları zümresine yükseltildi. Daha sonra Vezir Rakım Mehmed Paşa’ya intisap etti ve Paşa’nın mühürdarlığını yaptı. 5 Zilhicce 1181/23 Nisan 1768’de İstanbul’da vefat etti. Eyüp’te İdris Köşkü yolunda defnedildi. Vefatına “Dil-i sâf ile târîhin du‘â idüp kalem yazdı / Şefâ‘at ide Ahmed Hâmide bâkîde yâ Allah 1181” beyti ile tarih düşüldü. Vefat tarihi, Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 596), Şemsettin Sami (1996: 1917) ve Râmiz (Erdem 1994: 71)’de 1180/1766-67’dir.

Hattının güzelliğiyle tanınan Ahmed Hamid Efendi, Râmiz (Erdem 1994: 71) ve Mehmed Tevfik (Kutlar Oğuz vd. 2012: 198)’e göre eşsiz bir şair olup Dîvân tertip etmiştir. Fakat nüshalarına rastlanmamıştır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 596.

Çifçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Davud Hâtimetü’l- Eş‘âr . http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 18.04.2014]. 96.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 71-72.

Erdem, Sadık (2004). “Hâmid”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 383.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.  181.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 195-196.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 183.

Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha, M. Çakır, H. Koncu (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik Kâfile-i Şu‘arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay. 198.

Müstakim-zâde Süleyman Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul: Devlet Matbaası. 90.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u İnceleme-Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10734,bahcepdf.pdf?0 [erişim tarihi: 18.04.2014]. 108.

Sezen, Tahir (2006). “Beç (VİYANA)”. Osmanlı Yer Adları Sözlüğü (Alfabetik Sırayla). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay. 69.

Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 3. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 1917.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981). “Hâmid, Ahmed Efendi (Eğercizâde)”. C. 4. İstanbul: Dergâh Yay. 85.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 01.05.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Nazm

Sorunca la‘lini dil-ber virir cevâb-ı ferah

İder bu haste-i hicrânı neş’e-yâb-ı ferah

 

Gelür bu çeşm-i tere hûn olur akar durmaz

Safâ-yı hâtır ile gördiğim şarâb-ı ferah

 

Yakışdı bâde-i gül-gûna sâgar-ı sîmîn

Uruldu esb-i neşâta yine rikâb-ı ferah

 

Durur mı derd ü elem kûçe-i gam içre dahi

Ki şehr-i dilde kule-bendi ihtisâb-ı ferah

 

Tefe’ül eyleyicek dil kitâb-ı hüsninden

Göründi sînesi Hâmid açıldı bâb-ı ferah

(Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 72.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1YESÂRÎ, Mehmed Es'ad Yesârî Efendid. 1798 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Tektaş Ağaoğlud. 3 Mart 1934 - ö. 8 Ocak 2018Doğum YeriGörüntüle
3NİKÂTÎd. ? - ö. 1715Doğum YeriGörüntüle
4YESÂRÎ, Mehmed Es'ad Yesârî Efendid. 1798 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Tektaş Ağaoğlud. 3 Mart 1934 - ö. 8 Ocak 2018Doğum YılıGörüntüle
6NİKÂTÎd. ? - ö. 1715Doğum YılıGörüntüle
7YESÂRÎ, Mehmed Es'ad Yesârî Efendid. 1798 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Tektaş Ağaoğlud. 3 Mart 1934 - ö. 8 Ocak 2018Ölüm YılıGörüntüle
9NİKÂTÎd. ? - ö. 1715Ölüm YılıGörüntüle
10YESÂRÎ, Mehmed Es'ad Yesârî Efendid. 1798 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Tektaş Ağaoğlud. 3 Mart 1934 - ö. 8 Ocak 2018MeslekGörüntüle
12NİKÂTÎd. ? - ö. 1715MeslekGörüntüle
13YESÂRÎ, Mehmed Es'ad Yesârî Efendid. 1798 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Tektaş Ağaoğlud. 3 Mart 1934 - ö. 8 Ocak 2018Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NİKÂTÎd. ? - ö. 1715Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16YESÂRÎ, Mehmed Es'ad Yesârî Efendid. 1798 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Tektaş Ağaoğlud. 3 Mart 1934 - ö. 8 Ocak 2018Madde AdıGörüntüle
18NİKÂTÎd. ? - ö. 1715Madde AdıGörüntüle