H. Hüsrev Hatemi

Hasan Hüsrev Hatemi, Hasan Hüsrev, Ali Fikret
(d. 12 Aralık 1938 / ö. -)
Şair, Yazar, Doktor
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tam adı Hasan Hüsrev Hatemi'dir. Yazı ve şiirlerinde "Hasan Hüsrev", "Ali Fikret" imzalarını da kullandı. Cemile Bilali Hanım ile kırtasiyeci Ali Asgar Hatemi'nin oğlu olarak İstanbul'da doğdu. Şair, yazar ve hukukçu Hüseyin Hatemi ikiz kardeşidir. 1962 'de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdi. Aynı okulda 1966'da asistan, 1971'de doçent oldu; Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde iç hastalıkları profesörü olarak görev yaptı (1978 -2006). Endokrinoloji alanında ders kitabı vardır. 1986'da kurulan Tıp Tarihi Araştırmaları adlı yıllık yayının editörüdür. Türk Edebiyatı Vakfı ve Eczacıbaşı Kültür Girişimi üyesidir. Karakavak adlı bir şiir albümü çıkardı. "Grili Çocuk" adlı şiirini O. Pamirtan besteledi; M. Işık'ın bestelediği şiirleri "Gün Akşamlıdır" adlı kasette toplandı. "İkbal Gazeli" şiiri ile 1963 İslam Dergisi Şiir Yarışması birinciliği; Yozlaşmadan Uzlaşmak ile 1988 Türkiye Yazarlar Birliği Deneme-Eleştiri Ödülü; Gün Akşamlıdır ile 1994 Türkiye Yazarlar Birliği "Yılın Şairi" Ödülü'nü kazandı.Hâlen İstanbul'da yaşıyor; evli, iki çocuk babası.

Beşir Ayvazoğlu, Defterimde 40 Suret adlı kitabında Hüsrev Hatemi'nin portresini şu cümlelerle çizer: "Tıp tahsili ve kariyeri, Hüsrev Hatemi'nin içindeki şarkiyatçılık özlemini külleyecek yerde beslemiştir. Şairliğinin yanısıra seçkin bir entelektüel, unutulmuş değerleri tozlu kitaplar arasında bulup gün ışığına çıkaran bir edebiyat arkeoloğu ve bir "anılar kuyumcusu" olarak kültür dünyamızda ayrı bir yere sahip olan Hüsrev Hatemi'nin bir özelliği de, ölçüyü hiç bir zaman kaçırmamağıdır. Kendimizi överken kantarın topuzunu kaçırınca "Yok O Kadar da Değil" adlı hayalî kitabının birinci cildini, yabancılar veya içimizden biri bizi küçük görmeye kalkışırsa ikinci cildini hiç tereddüt etmeden açıp doğrusunu gösterir. Hüsrev Hatemi bir çeşit vak'anüvistir; şiirinde yaşadığımız sosyal değişmeyi adım adım takip edebilirsiniz. Ve bir tapu sicil muhafızı: Sadece eski günler ve anıların değil, bütün kültürümüzün gözlüklü ve siyah kolluklu tapu sicil muhafızı... (Ayvazoğlu, 1999: 130-131).

Ayvazoğlu'nun tespiti ile bütün yaşamı boyunca bir "kültür arkeoloğu" olarak karşımıza çıkan Hüsrev Hatemi, ilk şiirlerini kardeşi Hüseyin Hatemi ile birlikte altı buçuk, yedi yaşlarında yazmaya başladı. Atatürk Erkek Lisesi yıllarında aruzu kullanan ve aruzla yazılmayan şiiri şiir saymayan Hüsrev Hatemi, kardeşinin yakaladığı lirizme bir türlü ulaşamadığı için önce heceye, sonra da serbeste geçtiğini söyler (Ayvazoğlu, 1999: 130). Hüsrev Hatemi'nin "İkbal Gazeli" adlı ilk şiiri, 1963 yılında İslam dergisinde çıktı. Fikir ve Sanatta Hareket, Mavera, Türk Edebiyatı, Dergah, Düş Çınarı, Tarih ve Toplum dergileriyle Cumhuriyet, Tercüman, Milliyet ve Zaman gazetelerinde şiir ve yazıları yayımlandı. Hüsrev Hatemi, ilk şiir kitabı Eski Kentte Bir Gece'yi 1968 yılında yayımladı. Bu şiir kitabını sırasıyla Akşam Gümrükçüleri (1972), Şiirler (1984), Lodosçu (1987), Grili Çocuk (1988), Bütün Şiirler (1990), Gün Akşamlıdır (1994), Çengelköy'de Bir Çeng (1996), Şiirler (1968-1990), Şiirler (1990-2000), Karakavak Şiirleri ve On Yıl Öncekiler (2005), Kişver: Son Şiirler, İlk şiirler (2011), Şiirler (2013) adlı şiir kitapları takip etti.

Hüsrev Hatemi, şiirlerinde ferdî olandan çok toplumsal konuları ele aldı, daha çok muhalif bir tavır geliştirdi, kendine has bir şiir dünyası oluşturdu. Bütün bir kültür tarihimiz, coğrafyamız ve millet olarak maceramız Hüsrev Hatemi'nin şiirlerinde gündeme geldi. Hatemi, şiirlerindeki muhalif tutumla ilgili sorulan bir soru neticesinde şu tespitleri yapar: "Şairin siyasi veya felsefi görüşü varsa tabii ki muhalefeti şiirine yansıyacaktır. O zaman şiirinin şiir olmaktan çıkacağına inanmıyorum. Nazım Hikmet'in şiiri, Pir Sultan Abdal'ın şiiri muhalefet yapmalarından dolayı yara almıyor. Demek ki yapmasını bilen, şiirine fikir de katabilir. Beceremeyenin elinde ise ideolojik şiir çok tatsız olur. Benim muhalefetim, başta hükm-i zaman ve ölüm olmak üzere 'insan oluş durumu'na karşı." (Kara, 2013: 10-11).

Şair, biçim özellikleri ve şiiri kavrama açısından Ahmet Haşim'e, tarih ve toplum karşısında geliştirdiği tavır bakımından da Yahya Kemal'e yakındır (Kara, 2013: 16). Hüsrev Hatemi, gelenekten sıklıkla faydalanan, şiirini metinlerarası ilişkilerle besleyen bir şair olarak dikkat çekti. Hatemi, kendisi ile yapılan bir söyleşide şiirlerinde birçok mâni ve halk türküsünün anonim şairleri ile birlikte Yunus Emre, Hâfız-ı Şirazi, Fuzulî, Pir Sultan Abdal, Yahya Kemal, Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Nâzım Hikmet, Attila İlhan, Ece Ayhan gibi isimlerden etkilendiğini belirtti (Kara, 2013: 17). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında şair kimliği ile ön plana çıkan Hüsrev Hatemi, deneme türünde de onlarca kitap kaleme almış, hatıra türünde de eserler yazmıştır. Hüsrev Hatemi, başta Mevlana ve Ömer Hayyam rubaileri olmak üzere çeşitli çeviriler yapmış, tıp alanında da pek çok kitaba imza atmıştır.

Kaynakça

Ayvazoğlu, Beşir (1999). Defterimde 40 Suret. 3. Baskı, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Hakkı, İsmail (1990). "Bağnazlığı Yıkmak (Hüsrev Hatemi'nin Hoşça Bak Zatına Adlı Kitabı Üzerine), Argos, C. 2 , S. 23, ss. 145-146.

Kara, M. İhsan (2013). Orta Sayfa Sohbetleri: Edebiyat 2, İstanbul: Dergâh Yay.

Kurdakul, Şükran (1999). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, 5. Baskı, s. 314, İstanbul: İnkılâp Yay.

Necatigil, Behçet (1999), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 18. Baskı, ss. 188-189, İstanbul: Varlık Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.1, s. 509-510, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 23.05.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Eski Kentte Bir GeceHareket Yay. / İstanbul1968Şiir
Akşam GümrükçüleriHareket Yay. / İstanbul1972Şiir
ŞiirlerDergâh Yay. / İstanbul1984Şiir
LodosçuDergâh Yay. / İstanbul1987Şiir
Yozlaşmadan UzlaşmakDergâh Yay. / İstanbul1988Deneme
Grili ÇocukDergâh Yay. / İstanbul1988Şiir
Osmanlı İmparatorluğu'ndan Yeni Nizamların CedreliTürkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yay. / İstanbul1988Derleme
Hoşça Bak Zatınaİşaret Yay. / İstanbul1988Deneme
Çelebi, Bizi Unutmaİşaret Yay. / İstanbul1989Deneme
Bir Bilim Dili Mücadelesi ve Tanzimatİşaret Yay. / İstanbul1989İnceleme
Bütün ŞiirlerDergâh Yay. / İstanbul1990Şiir
Türk Aydını : Dünü-Bugünüİşaret Yay. / İstanbul1991Deneme
Gün AkşamlıdırDergâh Yay. / İstanbul1994Şiir
İstibdat-Meşrutiyet-Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık HatıralarımArma Yay. / İstanbul1994Derleme
Çengelköy'de Bir ÇengArma Yay. / İstanbul1996Şiir
Baba Ben Druid miyem?Arma Yay. / İstanbul1996Deneme
Kimlik KuyusuArma Yay. / İstanbul1997Deneme
Darülfünun ve DarüşşifaDergâh Yay. / İstanbul1998Deneme
Aydın, Toplum ve TarihDergâh Yay. / İstanbul1998Deneme
Eriyen MumlarDergâh Yay. / İstanbul1998Deneme
Şiirler (1968-1990)Dergâh Yay. / İstanbul1999Şiir
Şiirler (1990-2000)Dergâh Yay. / İstanbul2000Şiir
Anıcak Ol Meclisi : HatıralarDergâh Yay. / İstanbul2001Hatıra
Karton Kutudan GüftelerPan Yay. / İstanbul2002Hatıra
Kopuz ile ÇeştePan Yay. / İstanbul2004Deneme
N'etti Bu Yunus N'ettiPan Yay. / İstanbul2004Deneme
Karakavak Şiirleri ve On Yıl ÖncekilerDergâh Yay. / İstanbul2005Şiir
Göğe Giden Kervanlar : Mevlânâ'dan DeyişlerDergâh Yay. / İstanbul2006Derleme
Anılar : Ömür SüvarisiDergah Yay. / İstanbul2007Hatıra
Dekorlar Kaldı GerideDergâh Yay / İstanbul2008Deneme
Hüsrev Hatemi'den DuyduklarımızDergâh Yay. / İstanbul2008Hatıra
Hüsrev Hatemi Kitabı: Hekim-İlim Adamı-ŞairDergâh Yay. / İstanbul2008Biyografi
İl, Dil, Din ÜzerineDergah Yay. / İstanbul2010Deneme
Hz. Mevlana'dan Rubailer : Vuslat DeniziSufi Kitap Yay. / İstanbul2010Çeviri
Nasıl Okudumİşaret Yay. / İstanbul2010Derleme
Kişver : Son Şiirler, İlk şiirlerDergâh Yay. / İstanbul2011Şiir
Özge Temaşa : Gerçek Hayat Dergisi Yazıları 2009-2011Çağrı Yay. / İstanbul2012Deneme
Rubâiler / Ömer HayyamÇağrı Yay. / İstanbul2012Çeviri
ŞiirlerDergâh Yay. / İstanbul2013Şiir
Bilim Tarihi ve Kültür Yazılarıİşaret Yay. / İstanbul2013Deneme
Görüntüler ve GörüşlerÇağrı Yay. / İstanbul2014Deneme
Tapu Sicil Muhafızının Anıları : Zerrât-ı TahatturDergah Yay. / İstanbul2014Hatıra

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SUN'Î, Sun'ullah Mehmed Efendid. ? - ö. 1674Doğum YeriGörüntüle
2Tozan Alkand. 06 Mart 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3PERTEV, Muvakkıt-zâde Muhammedd. 1746 - ö. 1807-8Doğum YeriGörüntüle
4Belma Aksund. 1 Ocak 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Ramazan Velieceoğlud. 31 Ekim 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Aliş Saidovd. 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Abdullah Tukayd. 26 Nisan 1886 - ö. 15 Nisan 1913MeslekGörüntüle
8Zahir Güvemlid. 6 Mart 1913 - ö. 5 Haziran 2004MeslekGörüntüle
9Adnan Ateşokd. 1928 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Mehtap Altand. 20 Nisan 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Osman Numan Baranusd. 1 Temmuz 1930 - ö. 4 Ağustos 2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Esme Arasd. 12 Ekim 1977 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ÂKİF/MÜŞTÂK, Hasan Âkif Efendid. ? - ö. 1827Madde AdıGörüntüle
14SÂİB, Saatî-zâde Ali Çelebid. ? - ö. 1600-01Madde AdıGörüntüle
15ALİ SALAHATTİNd. 1878 - ö. ?Madde AdıGörüntüle