HAYDAR/HAYDAR ARSLAN, Haydar Aslan

(d. 1926 / ö. 2007)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Haydar Aslan, 1926'da Aksaray'ın Delihebil köyünde doğmuştur. Babası köyün eşrafından çiftçi Bayram, annesi Cennet'tir. Çok zengin olmalarına rağmen seferberlikte her şeyini kaybederler. Dokuz kardeşi olan Haydar Aslan, okuyamaz. Bir süre çobanlık yapar. 1940'da teyzesinin kızı döndü ile evlenir. Bu evlilikten yedisi erkek beşi kız on iki çocuğu dünyaya gelir. Çocuklardan dördü küçük yaşta ölür. 1946'da geçim sıkıntısı sebebiyle Adana'ya işçi olarak çalışmaya gider. Aksaray'a gidip gelmek zor olduğu için daha sonra Adana'ya yerleşir. Beş yaşında çoban değneğini saz yapıp çalan Haydar Aslan'ın âşıklığa o yaşlardan beri büyük ilgisi vardır. Bir gün Hz. Ali, Pir Sultan Abdal, Hacı Bektaşi Veli ve Hz. Muhammed'i rüyasında görür. Kimisi lokma yedirir, kimisi bade içirir. Haydar Aslan'daki değişmeyi fark eden anne babası komşulardan borç alıp ona saz alırlar. Sazı sesiyle birlikte çalmaya başlar. Çevresindeki âşıkları izler, ailesinde de âşıklık gelenek hâlindedir. Dedesi yörenin tanınmış âşıklarından Âşık Hüseyin'dir. Amcası Âşık Veli de hocasıdır. Bütün ülkeyi adım adım gezer sanatını icra eder. 1950'lerde Şarkışla'da Âşık Veysel ile tanışır, ondan âşıklık geleneğini öğrenir (Halıcı 1992: 43). O günden sonra Âşık Veysel'in öğrettiği gibi çalıp, söyler. Âşığın radyo yayınına çıkması şu şekilde olur: Bir sohbette köylüler âşığa "Âşık, sazı çalıp çok güzel söylüyorsun, iyisin hassın; ellerin âşıkları radyoda durmadan çalıp söylüyor, sen ise bir kez olsun radyoda çalmadın." derler. Bunun üzerine Âşık Haydar, Ankara'ya gider Muzaffer Sarısözen'i bulur ve biraz da ısrarla programa çıkar. Âşık Haydar'ın elli kadar türküsü radyo arşivinde bulunmaktadır. Pek çok ödülün sahibidir. Aslan, 2007 yılında vefat etmiştir.

Âşık Haydar Aslan, hemen hemen her konuda başarılı şiirler kaleme almıştır. Türk milletinin başarılarıyla, atalarıyla övünür. Haydar Aslan şiirlerinde Türk olmanın gururunu yaşadığı görülür. Türklerin en yüce millet, bayrağının en kutsi bayrak olduğunu belirten âşık, Türklüğü, bayrağı ve milletiyle övünür. Tabiat sevgisini anlattığı "Turnalar, Dağlar, Orman" adlı şiirleri vardır. Karacaoğlan'dan etkilenmiştir. Şiirlerinde Karacaoğlan'ın Türkçesinden ve şiirlerindeki etkisinden bahseder. Karacaoğlan dışında şiirlerinde, Seyranî, Nasreddin Hoca, Yunus Emre, Mevlana gibi isimlere de yer verir. Çok kalabalık bir ailesi olan Haydar Aslan "Geçim Şartı" adlı şiirinde pahalılıktan şikâyet eder ve mizahî bir dille anlatır. Âşık Haydar şiirlerini sade bir dille yazmıştır. Mahallî söyleyişlere çok az rastlanmaktadır. Haydar Aslan okula hiç gitmemiş bir âşıktır. Şiirlerini yazarken sanat yaptığını bilmez. Ama şiirlerinde teşbih, intak, teşhis, telmih, mecaz gibi sanatlar görülür. Özellikle benzetmeleri dikkat çeker (Avan 1995).

Kaynakça

Avan, Yasemin (1995). Aksaraylı Âşıklar. Aksaray: Aksaray Valiliği Kültür Yay.

Halıcı, Feyzi (1992). Âşıklık Geleneği ve Günümüz Halk Şairleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: HİLAL SÜKÜT
Yayın Tarihi: 23.06.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Muazzez Uslu Avcıd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2RÜKNÎ, Süleyman Rüknî Efendid. ? - ö. 1742-43Doğum YeriGörüntüle
3Mahmut Makald. 01 Ocak 1930 - ö. 10 Ağustos 2018Doğum YeriGörüntüle
4Ümit Yaşar Oğuzcand. 22 Ağustos 1926 - ö. 4 Kasım 1984Doğum YılıGörüntüle
5Hakkı Özkand. 1926 - ö. 5 Şubat 1999Doğum YılıGörüntüle
6NAHİDE, Nahide Yılmazd. 1926 - ö. 28.04.2009Doğum YılıGörüntüle
7Şükrü Tekin Kaptand. 16 Kasım 1942 - ö. 11 Ekim 2007Ölüm YılıGörüntüle
8Avni Keçikd. 1939 - ö. 20 Temmuz 2007Ölüm YılıGörüntüle
9Muharrem Tahsinovd. 1929 - ö. 2007Ölüm YılıGörüntüle
10YILDIZ, Şükrü Yıldızd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11MAHMUT ERDALd. 1938 - ö. 07.07.2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12SIRRI, Salih Sırrı Aktand. 1878 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13UMMANÎ/OVACIKLI UMMANİ, Abdullahd. 1872 - ö. 1924Madde AdıGörüntüle
14MANSUR/ALYANSOĞLU, Mansur Alyansoğlud. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15MELÂLÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle