HİLÂLÎ

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Sultân II. Bâyezîd zamanında doğmuştur. İmamlık ve hatiplik yapan Hilâlî, mesleğine nazaran muhtemelen yüksek bir öğrenim görmemiştir. Sicill-i Osmânî’de (Mehmed Süreyyâ 1311: 628), doğduğu gibi yine Sultân II. Bâyezîd devrinde öldüğü belirtildiğine göre hayatını genç yaşta kaybettiği anlaşılmaktadır. Mürettep Dîvân’ı vardır. Hilâlî’yi şiirde kabiliyetli bulan, ancak “icat ve tasarruf” sahibi bir şair olmasına rağmen halk arasında yeterince tanınmadığını belirten Latîfî (1314: 365-366), onun Mecma’u’n-Nezâ’ir’de de kayıtlı “dad” harfi kafiyeli gazeli için “Anadolu şairleri içinde bu kafiyeyle kimse bundan güzel söyleyememiştir” demiştir. Kınalı-zâde Hasan Çelebi (Kutluk 1989: 1067) de bir Dîvân tertip ettiğine değindiği şairin, yaşadığı dönemde tanındığını, ancak kendi zamanına Hilâlî’den bir şey kalmadığını söylemiştir. Hilâlî’nin şiirleri, 16. yüzyıl şairlerinden esnaf (kazzâz) olan mahlastaşı ile zaman zaman karıştırılmıştır. Pervâne Bey Mecmû’ası’nda şiirleri “Hilâlî-i Bursevî” başlığı altında kaydedilen şair, Mecma’u’n-Nezâ’ir’de mahlastaşının şiirlerine “Hilâlî-i Kazzâz” başlığı verilerek ondan ayrılmıştır.

Kaynakça

Fâizî. Zübdetü’l-Eş’âr. Milli Kütüphane Yz. A. 679. vr. 128b.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’irhttp://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10721,edirneli-nazmi-mecmaun-nezairpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 12.11.2014].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 2. Ankara: TTK Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. 4. İstanbul.

Riyâzî. Riyâzü’ş-Şu’arâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Es’ad Efendi. No. 3871. vr. 118a.

Şemseddîn Sâmî (1316). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 6. İstanbul.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 04.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ey gönül sermâye-i dermâna eylersen heves

Derd-i ışkından nigârun olma hâlî bir nefes

 

Âşık-ı sâbit-kadem sürer mahabbet zevkini

Lezzetin ışkun ne idrâk eylesün her bü’l-heves

 

Ey Halîlüm h˘ân-ı vaslundan umar mihmân-ı dil

İrdi hattun sebzesi bitürdi çün hâlün ades

 

Öyle sûret virdi aks-i ârızun âyîneye

Kim yüzine bakmaga gün yüzlüler eyler heves

 

Nukl-ı şekker devr-i la’lünde degül hâsid hemîn

Agzına câm-ı şarâbun dahı üşmişdür meges

 

Âşıkun gönlinde sen gönlünde sinün müdde’î

Lâ-cerem gil gül bitürür seng-i hârâ hâr u has

 

Nice feryâd itmesün kim gül yüzünün hasreti

Eyledi cân bülbüline ten gülistânın kafes

 

Dâl-i kaddünden Hilâlî yâr anlar derdüni

Ârife bir harf besdür pes sözi uzatma kes

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’irhttp://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10721,edirneli-nazmi-mecmaun-nezairpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 12.11.2014]. 1134-1135.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716Doğum YeriGörüntüle
2AYN-I EKBER, Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1721-22Doğum YeriGörüntüle
3NÂZİK (NÂZÜK), Abdullah Efendid. ? - ö. 1686Doğum YeriGörüntüle
4Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716Doğum YılıGörüntüle
5AYN-I EKBER, Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1721-22Doğum YılıGörüntüle
6NÂZİK (NÂZÜK), Abdullah Efendid. ? - ö. 1686Doğum YılıGörüntüle
7Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716Ölüm YılıGörüntüle
8AYN-I EKBER, Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1721-22Ölüm YılıGörüntüle
9NÂZİK (NÂZÜK), Abdullah Efendid. ? - ö. 1686Ölüm YılıGörüntüle
10Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716MeslekGörüntüle
11AYN-I EKBER, Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1721-22MeslekGörüntüle
12NÂZİK (NÂZÜK), Abdullah Efendid. ? - ö. 1686MeslekGörüntüle
13Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14AYN-I EKBER, Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1721-22Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NÂZİK (NÂZÜK), Abdullah Efendid. ? - ö. 1686Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Feyzî, Abdulhâdî-zâde Feyzullâhd. ? - ö. 1716Madde AdıGörüntüle
17AYN-I EKBER, Şeyh Mehmedd. ? - ö. 1721-22Madde AdıGörüntüle
18NÂZİK (NÂZÜK), Abdullah Efendid. ? - ö. 1686Madde AdıGörüntüle