Madde Detay

21 Receb 1256/18 Eylül 1840’ta İstanbul’da doğdu. Divan-ı hümayun kalemi memurlarından Elmastıraş Ahmed Bey’in oğludur. Bu nedenle Elmastıraş-zâde Mustafa Hilmî olarak tanındı. İyi bir öğrenim gördü. Bezm-i Âlem Valide Sultan tarafından 1849’da yaptırılan Dârü’l-Ma’ârif’te okuyup diploma aldı. Mahrec-i Aklam’da okudu. Bilahare özel olarak tahsile devam etti. Rüsumat Emanetine girdi. Tütün, İçki ve Evrak-ı Sahiha Müsevvidliğinde çalıştı. Rüsumat Emanetine girinceye kadar yoksul bir yaşam sürdü. Şefik Paşa tarafından himaye gördü. 1298/1881’de kırk bir yaşlarında vefat etti. Kuzguncuk’ta Nakkaş Kabristanı’na defnedildi.

Eserleri şunlardır:

1. Dîvân: Osmanlı Müellifleri’nde biri basılmış, diğeri basılmamış iki Dîvân’ı olduğu ifade edilir (Tatcı vd. 2000: 148). Dîvân-ı Belâgat-unvân-ı Hilmî başlığını taşıyan Dîvân’ı 1274/1857’de taşbasması ile basıldı. 62 sayfadır. Dîvân’da 15 kaside, 62 gazel, 1 müstezad, 5 tarih manzumesi, 4 şarkı, 2 muhammes, 1 tahmis, 3 müseddes, 2 mesnevi, 7 kıt’a, 14 beyit ve 9 manzume vardır. Dîvân, 1993 yılında yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır.

2. Te’sîr-i Aşk yâhud Zahhmetsiz Ölüm: Mensur tiyatro.

3. Bahtiyâr yâhud Son Gürlüğü: Manzum tiyatro.

Musikiye de vakıf olup epeyce bestesi vardır. Dîvân’ı 18 yaşında tertip etmiş olması dikkat çekicidir.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nailî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özgül, M. Kayahan (hzl.) (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. II. Ankara: AKM Yay.

Tatcı, Mustafa, Cemal Kurnaz (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Üstünova, Kerime (1993). Hilmi Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

Gazel

Ben ki dermânde-i aşkım bana devlet ne imiş

Bilmez âşık olan âlemde sa‘âdet ne imiş

Kays-veş şöhre-i aşk olmadır ‘âlemde hüner

Gayr ile kisb olunan mâye-i şöhret ne imiş

Bana sık sık bakıyor diyü gücenmiş cânân

Bu kadar bendesinin aybına dikkat ne imiş

Derd-i aşk ile hemân olmalıdır bî-pervâ

Yohsa bîhûde bu âlemde ikâmet ne imiş

Serv-kaddin bükütüp bâğda hırâmân eyler

Var temâşâya ki görsün kad ü kâmet ne imiş

Sen bilürsin yine kâşâne-i gamda yâ Rab

Hilmi-i dil-şüdenin çekdigi mihnet ne imiş

Özgül, M. Kayahan (hzl.) (2000). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. II. Ankara: AKM Yay. 963.