Madde Detay

Karamürsel'de doğan İhlasî, 19. yüzyılın son yarısında yaşamış, bir Bektaşi şairidir ve asıl dı Mehmed'dir. Şiirlerinde İhlasî mahlasını kullanan şair Abdülhamid’in Şehzadeliği zamanında Saray İmamlığı yapmış, sonra Bektaşi Babalığı icazetini alıp, Eyüp sırtlarında (Piyer Loti kahvesinin biraz ilersinde) bulunan, Karyağdı Baba dergâhının postunda oturan, Hafız Salih Baba’dan el alarak, İhlasî tarikata girmiştir. Halk arasında (Tokmak Baba) diye ün yapmıştır. Turgut Koca, İstanbul Bektaşilerinin hâlâ İhlasî'den aktarılan fıkraları anlattıklarını belirtmiştir. Koca ayrıca şairin yarı meczub hâlde dolaştığını ve kimi görse "Sürek olsun, çörek olsun Ehl-i Beyti seven olsun" dediğini böylece bu sözün Bektaşiler arasında darb-ı mesel olduğunu aktarmaktadır. 1899’da ölen İhlasî Mehmed Karyağdı Baba Dergâhı'nın bahçesine gömülmüştür (Koca 1990: 627-630).

Saadettin Nüzhet Ergun'un Bektaşi Edebiyatı Antolojisi'nde (1955: 229-333) ve Turgut Koca'nın Bektaşi Nefesleri ve Şairleri (1990: 627-630) adlı eserinde şiirlerinden örnekler mevcuttur. Tasavvufi şiirler yazan İhlasî'nin tespit edilen şiirlerinden hareketle sade ve anlaşılır bir dile sahip olduğu söylenebilir. 

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1955).  Bektaşi Edebiyatı Antolojisi, On yedinci Asırdan Beri Bektaşî-Kızılbaş Alevî Şairleri ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kütüphanesi.

Koca, Turgut (1990). Bektaşî Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: Naci Kasım İstanbul Maarif Kütüphanesi ve Matbaası.

 

Nefes

Hayat iklimine seyrana geldim

Gösteren seyranı Karyağdı Baba

Görüp esrarını hayrana geldim

Döndüren devranı Karyağdı Baba

 

Her kim ister bu menzile ermeye

Kararmış kalbinin pasın silmeye

Erenler payine yüzün sürmeye

Mü’minin imanı Karyağdı Baba

 

Hey âşık beyhude gezme avare

Hastadil mülkünü düşür timare

Erenlerden iste derdine çare

Dertliler dermanı Karyağdı Baba

 

Muhipler kuyunu tutarsa imlâ

Mürşit himmetile olur bir derya

Veliler nazarı gevherü kimya

Bu bahrın ummanı Karyağdı Baba

 

Tecelli Musa’ya vesile Tûr

Vücut künyesinde anı ara dur

Ey talip hizmette eyleme kusur

Merdeder meydanı Karyağdı Baba

 

İhlâsî ümidin kesmez Ali’den

İkrar bendesidir Kalûbeliden

Hayır, safa, nazar, himmet veliden

Ganidir ihsanı Karyağdı Baba

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1955).  Bektaşi Edebiyatı Antolojisi, On yedinci Asırdan Beri Bektaşî-Kızılbaş Alevî Şairleri ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kütüphanesi. 229-333.

Nefes

Aşkın piyalesin yedi kudretten

İçtiğimiz demde bismişah dedik

Hakla yekvücûdüz bürcü Ehatte

Lâilâhe illâ hu vallah dedik

 

Cemali Rahmanı dediler Ruşen

Gürûh-i Nacî’ye emroldu ferman

Bin bir esmasını okuduk ol an

Basıp parmağımız illâllah dedik

 

Bile idik abda İmameyn ile

On dört masum pâki hümameyn ile

Münacat eyledik Gulâmeyn ile

Ayırma bizleri yâ İlâh dedik

 

Pertevi nuruna âşıklarız biz

Ahti kavi muhip sadıklarız biz

Hüseyn’in aşkına yanıklarız biz

Kademi hâkine kıblegâh dedik

 

Behakkı hanedan hürmeti Merdan

İhlâsî mücrime sizsiniz penah

Eynema tüvellû fesemme veçhullah

Cemali pâkine secdegâh dedik

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1955).  Bektaşi Edebiyatı Antolojisi, On yedinci Asırdan Beri Bektaşî-Kızılbaş Alevî Şairleri ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kütüphanesi. 329-330.