İHSANOĞLU, Şakir Çalışkan

(d. 15.12.1945 / ö. 09.11.2018)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şakir Çalışkan, 15 Aralık 1945 tarihinde Oltu’nun Duralar (Sütkans) köyünde dünyaya gelmiştir. Oltu Havzasının tanınmış âşıklarından Sütkanslı ya da Oltulu Mevlüt İhsanî diye bilinen Âşık Mevlüt Çalışkan (İhsanî)’ın oğludur. Anasının adı Hatice’dir. Bir erkek, dört kız kardeşi vardır. Altı kardeşin dördüncüsüdür. Çocukluğu köyünde geçer. Ancak, köylerinde okul olmadığından okuma imkânı bulamaz. 1965'te askere alınır. Okuma yazmayı askerdeyken öğrenir. 1967'de askerlik görevini tamamlar. Askerlik sonrası birkaç yıl tarım, hayvancılık gibi köy işleriyle uğraşır. 1969'da Oltu Devlet Linyit İşletmelerine işçi olarak girer. 1975'te Firdevs Hanım’la evlenen Şakir Çalışkan’ın bu evlilikten üçü erkek, dördü kız olmak üzere yedi çocukları olur (Vural 2012:185; Vural 2012; Vural 2015:14). Şakir Çalışkan (İhsanoğlu), Oltu Linyit İşletmelerinden 1989'da emekli olur. Emeklilikten sonra aynı yıl Oltu’dan Bursa’ya göç eder. Fakat memleket hasretine dayanamaz, 13 yıl sonra geri döner, ancak Bursa ile de ilgisini tamamen kesmez (Vural 2012:185; Vural 2012; Vural 2015:14). Kış mevsiminde bazen Oltu’da, bazen Bursa’da ama yaz mevsiminde köyünde yaşamını sürdürürken 2018 yılının sonbaharında yine Bursa’ya gider. Daha önceden tedavi gördüğü bir rahatsızlıktan dolayı hastaneye yatırılır. Ancak hastanedeki tedavi sonuç vermez ve Bursa’da tedavi gördüğü hastanede 9 Kasım 2018 tarihinde vefat eder. Cenazesi ertesi gün Duralar köyünde defnedilir (Vural 2018).

Şiirlerinde, İhsanoğlu mahlasını kullanan Şakir Çalışkan, babası Oltulu Mevlüt İhsânî’nin (1900-1991) etkisiyle âşıklık geleneği ve şiirle küçük yaşlarda tanışır. Ancak şiir ve âşıklıkla ciddi olarak ilgilenmesi askerlik sonrasına rastlar. Askerlik dönüşü, unutulmasın diye babasının şiirlerini yazarken babasının teşviki ve yardımıyla kendisini bu sanatın içinde bulur. Yine babasının teşviki ve yardımı ile şiir sanatını kısa sürede kavrar. İrticalen şiirler söyler, zaman zaman da yazar. Âşık tarzı şiirin her türünde ve değişik konularda örnekler veren Şakir İhsanoğlu, irticalen söylediği türkülerle tanınır. Saz çalmaya heves etmediğini söyleyen âşık, şiirlerini sazsız olarak söylemiş, katıldığı gecelerde zaman zaman başka âşıklar sazlarıyla kendisine eşlik etmişlerdir. Atışmalarda da başarılıdır (Vural 2012: 185; Vural 2012; Vural 2015: 14-18).

İhsanoğlu, özellikle Oltu yöresinde ve Bursa’daki şenliklere, etkinliklere ve televizyon programlarına katılmış, birçok âşıkla değişmelerde bulunmuştur. Döneminin âşıklarından birçoğu ile karşılaşmış, görüşmüş ve atışmalar yapmıştır. Bunlardan Reyhanî ile çok beraberliği olduğunu söyleyen İhsanoğlu, Erzurum’dayken Reyhanî’nin kahvehanesine devamlı gittiğini, o zaman Reyhanî’nin şiirlerinden söylediğini, Reyhanî’nin de okuduğu kendi şiirlerine nazire yaptığını ifade etmiştir (Vural 2012: 185; Vural 2015: 14-18).

İhsanoğlu, Oltu Havzası âşıklarından Nusret Torunî, Hüseyin Sümmanioğlu ve Tortumlu Ruhanî ile gezip karşılıklı söylediklerini, saz çalmadığı için bu âşıkların da kendisine saz çaldıklarını ifade etmiştir. Bardızlı Mevlüt İhsanî ile de çok söylediğini belirten İhsanoğlu, kendi döneminin genç âşıklarının hemen hemen hepsiyle gezip söylediğini ifade etmiştir. Tortumlu İsrafil Daşdan ile çok samimi arkadaşı olduklarını belirten İhsanoğlu, onunla da çok meclislerde beraber bulunduğunu ifade ederek Oltu Havzası âşıklarından hemen hemen hepsiyle ya âşıklar meclislerinde veya arkadaşlık ortamlarında karşılaştıklarını ifade etmiştir (Vural 2015: 14-18).

2006 yılında kurulan Oltu Havzası Âşıklar Kültür ve Dayanışma Derneği’nin kurucularından olan İhsanoğlu, bu derneğin bir dönem yöneticiliğini de yapar. Bir müddet de babası adına kurduğu Oltulu Mevlüt İhsânî Kültürünü Yaşatma Derneği'nin başkanlığını yürütür. Âşıklar gecesi, şölenler ve televizyon programlarına katılarak âşıklık sanatıyla olan ilgisini uzun yıllar devam ettirmiştir. Kendi el yazısıyla yazdığı birçok şiiri olduğunu, şiirlerinin müsvedde hâlinde bulunduğunu, bir tertip içinde olmadığını söylemiştir (Vural 2012: 185; Vural 2012; Vural 2015:14). Çocukları, İhsanoğlu’nun vefatından sonra, defterde ve müsvedde olarak elde olan şiirlerini bilgisayar ortamına aktararak basılması için çalışma başlatmışlardır.

Kaynakça

Şakir Çalışkan, 1945 Oltu, Oltulu (Sütkanslı) Âşık İhsanî’nin oğlu, okuma yazma biliyor, âşık [Temel Vural tarafından 2012 yılında Oltu Havzası Âşıklar Kültür ve Dayanışma Derneğinde değişik zamanlarda yapılan görüşmeler. Görüşme kayıtları ve deşifre edilmiş metin Temel Vural'ın arşivindedir].

Vural, Temel (2012). Sümmânî'den Günümüze Oltu Havzası Şairleri. Ankara: Bizim Büro Basımevi Yayın Dağıtım.

Vural, Temel (2015). Ozanlarla Hasbihal. Ankara: Bizim Büro Basımevi Yayın Dağıtım.

Vural, Temel (2018). "Âşık İhsanoğlu Hakk’ın Rahmetine Kavuştu". Oltu’nun Sesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: TEMEL VURAL
Yayın Tarihi: 07.06.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Ali Karaavcıd. 1942 - ö. 4 Aralık 1995Doğum YeriGörüntüle
4DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ali Karaavcıd. 1942 - ö. 4 Aralık 1995Doğum YılıGörüntüle
7DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Ali Karaavcıd. 1942 - ö. 4 Aralık 1995Ölüm YılıGörüntüle
10DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Ali Karaavcıd. 1942 - ö. 4 Aralık 1995Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13DERVİŞ/BALKİRAZ, Derviş Balkirazd. 1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14ÖMER, Ömer Şahind. 1932 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Ali Karaavcıd. 1942 - ö. 4 Aralık 1995Madde AdıGörüntüle