İLMÎ, İlmî-i Nâzik

(d. ?/? - ö. 1008/1600)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirne’de doğdu. Asıl adı Ahmed’dir. İlmî-i Nâzik sanıyla tanındı. Lütfi Çelebi adında bir kadının oğludur. Öğrenimini tamamladıktan sonra Abdurrahman Efendi’den mülazım oldu. Riyâzî’ye göreyse Kınalı-zâde Ali Efendi’den mülazım oldu (Riyâzî vr. 78a). Bazı yerlerde kadılık yaptı. 1008/1600 yılında Kıbrıs’ta Baf kadısı iken vefat etti (Kaf-zâde Fâ’izî vr. 130b, Kazancıgil 1996: 141, Akbayar 1998: 794). Ölüm tarihini Riyâzî 1000/1592 civarı olarak gösterirken (Riyâzî vr. 78a), Rıza ise İlmî’nin 1000/1592 yılında Edirne’de öldüğünü belirtmektedir (Zavotçu 2009: 125).

İlmî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Ancak çeşitli mecmualarda şaire ait şiirlere rastlanmaktadır.

Kaynaklar, İlmî’nin şairliğinden övgüyle bahsetmişlerdir. Hasan Çelebi, İlmî’nin nazik şiirlerinin ve ustaca söylenmiş sözlerinin bulunduğunu, şiirlerinin sade, âşıkane ve yakıcı olduğunu belirtir (Eyduran 2009: 69).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 3. İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî, Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 130b.

Kazancıgil, Ratip (hzl.) (1996). Abdurrahman Hıbrî, Enîsü’l-Müsâmirîn, Edirne Tarihi, 1360-1650. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî, Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu. 06 Hk 1275. vr. 78a.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 5. İstanbul: Mihran Matbaası.

Zavotçu, Gencay (2009). Zehr-i Mâr-zâde Seyyid Mehmet Rızâ, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Tezkiresi. Ankara: KTB. Yay. E-kitap:, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83506/zehr-i-mrzade-seyyid-mehmed-riza---tezkire-i-riza.html. [Erişim Tarihi: 01.01.2014].

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 28.03.2014
Güncelleme Tarihi: 31.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Tîg-i yârün cefâsı bir yüzden

Zahm ile mâ-cerâsı bir yüzden

Bir ruhın öpmege rızâ virmez

Şimdi ey dil vefâsı bir yüzden

Nice benzer ‘izâruna mir’ât

Baka anun safâsı bir yüzden

Gün yüzünün şu’â’ı yanında

Mâh-ı tâbun ziyâsı bir yüzden

Sana incindi gibi ‘İlmî o şâh

Nâmenün gör edâsı bir yüzden

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1099.)

Gazel

Gördiler lutf u ‘inâyet şeyh ü şâb-ı Edrine

Zâ’il olmaz haşre dek bu âb u tâb-ı Edrine

Feyz-i hulk u meşreb-i pâk ile şimdi ta’n ider

Kevser-i gılmâna hûbân-ı şarâb-ı Edrine

Makdem-i şâhî ola hem ‘ıyd ola fasl-ı bahâr

Etmesin mi hurrem istignâ cenâb-ı Edrine

Kâhir-i şâh-ı ‘Acem Sultân Murâd-ı Cem-haşem

Şâh-ı ‘âlem pâdişâh-ı kâmyâb-ı Edrine

Her tarafdan askeri deryâ gibi akıp gelür

Pâyine yüz sürmege mânend-i âb-ı Edrine

‘İlmî-i müştâk rûmâl itdi hâk-i pâyine

Buldı teşrîf ile teskîn ıstırâb-ı Edrine

(Kazancıgil, Ratip (hzl.) (1996). Abdurrahman Hıbrî, Enîsü’l-Müsâmirîn, Edirne Tarihi, 1360-1650. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay. 168.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1LEBÎB, Ahmed Lebîb Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HÜSÂM/ HÜSÂMÎ, Derviş Hasan Gülşenîd. ? - ö. 1607Doğum YeriGörüntüle
4LEBÎB, Ahmed Lebîb Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6HÜSÂM/ HÜSÂMÎ, Derviş Hasan Gülşenîd. ? - ö. 1607Doğum YılıGörüntüle
7LEBÎB, Ahmed Lebîb Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9HÜSÂM/ HÜSÂMÎ, Derviş Hasan Gülşenîd. ? - ö. 1607Ölüm YılıGörüntüle
10LEBÎB, Ahmed Lebîb Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
12HÜSÂM/ HÜSÂMÎ, Derviş Hasan Gülşenîd. ? - ö. 1607MeslekGörüntüle
13LEBÎB, Ahmed Lebîb Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HÜSÂM/ HÜSÂMÎ, Derviş Hasan Gülşenîd. ? - ö. 1607Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16LEBÎB, Ahmed Lebîb Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HÜSÂM/ HÜSÂMÎ, Derviş Hasan Gülşenîd. ? - ö. 1607Madde AdıGörüntüle