İRFANÎ, Gürünlü

(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı bilinmeyen İrfanî, Sivas’ın güçlü âşıklarından birisidir. 18. yüzyılın son çeyreğinde Gürün’ün Çevirme köyünde doğmuş, 19. yüzyılın ortalarında vefat etmiştir. Babaahmetler sülalesindendir. Bazen ticaret dolayısıyla Kahramanmaraş ve Gaziantep’e gittiği bunun dışında genellikle ömrünü köyünde geçirdiği söylenir. Çevresinde çok sevilip sayılan birisi olarak bilinmektedir. Asıl adı Hacı olduğundan çevresinde “Hacı Baba” olarak tanınmıştır (Deniz 1983: 8-9; Güney 1980: 110-111; Kocatürk 1963: 271; Onk 1979: 8687-8691; Uğur 1948: 49).

Şiirleri teknik yönden oldukça kuvvetlidir. Pek çok şiiri, Çıldırlı İrfanî ve Erzurumlu Emrah’ınkilerle karışmıştır. Türkçeyi kullanmada ve ele aldığı konuyu yansıtmada son derece başarılıdır. Bilinen on beş kadar şiiri vardır (Aslan 1980: 23-34). Ancak şiirlerinin tamamının yer aldığı bir cönkün Prof. Dr. M. Kaya Bilgegil’de olduğu söylenir. Şiirlerinde tabii bir üslup hâkimdir ve zorlama yoktur (Aslanoğlu 1977: 23-26).

 

Kaynakça

Aslan, Ensar (1980). “İrfanî”, Köz. 5 (8): 23-34.

Aslanoğlu, İbrahim (1977). “İrfanî”, Sivas Folkloru. 51 (5): 23-26.

Aslanoğlu, İbrahim (2006). Sivas Meşhurları. C. 1. Ankara: Sivas Valiliği Yay. 

Deniz, Rasim (1983). “Çıldırlı İrfanî Hoca”, Erciyes. 69 (9): 12-15.

Deniz, Rasim (1983). “İrfanîler”, Erciyes. 66 (6): 8-9.

Güney, Eflatun Cem (1980). Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul: Varlık Yay. 

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Ayyıldız Matbaası. 

Onk, Nizamettin (1979). “İrfanî Hoca”, Türk Folklor Araştırmaları. 359 (6): 8687-8691.

Uğur, Sait (1948). İçel Folkloru. C. 3. Ankara: CHP Halkevi Yay. 

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. DOĞAN KAYA
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Aklı Zaildir

Bir şuhı canana meyil vereli

Görenler der, gene aklı zâildir

Kendini bilmezler zemmeyler beni

Hiç demezler, bir Türkmene maildir

 

Beni derde saldı o kaşı keman

İsterim nuş edem, vermedi aman

Derler can evinde ol huri gılman

Gamzeleri cellat, gözü hâildir

 

Meftûnu olalı o vefasızın

Daim kastındadır bu şirin canın

Bu Sefil İrfânî kulundur senin

Yüz çevirmez her ne dersem kâildir

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı. 557.

Turnalar

Gökte uçan bölük bölük turnalar

Yok mu sizin meskeniniz, iliniz?

Mevla'yı seversen arzuhal eyle

Uğrar ise dost iline yolunuz

 

Coşkun sular gibi çağlayamadım

Gitti kömür gözlüm, eğleyemedim

Elden ar ettim de, ağlayamadım

 

İrfânî der, elim daldan üzüldü

Ak gerdana çifte benler düzüldü

Ta ezelden takdir böyle yazıldı

Felek büktü kemendimiz, belimiz

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı. 558.

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BEDİR, Bedir Karakuşd. 1944 - ö. 1993Doğum YeriGörüntüle
2PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metind. 1928 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İSA KOÇd. 1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4BEDİR, Bedir Karakuşd. 1944 - ö. 1993Doğum YılıGörüntüle
5PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metind. 1928 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İSA KOÇd. 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7BEDİR, Bedir Karakuşd. 1944 - ö. 1993Ölüm YılıGörüntüle
8PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metind. 1928 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9İSA KOÇd. 1947 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10BEDİR, Bedir Karakuşd. 1944 - ö. 1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metind. 1928 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12İSA KOÇd. 1947 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13BEDİR, Bedir Karakuşd. 1944 - ö. 1993Madde AdıGörüntüle
14PAŞA/PAŞA DAYI/METİNÎ, İsmail Metind. 1928 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15İSA KOÇd. 1947 - ö. ?Madde AdıGörüntüle