KEŞFÎ, Keşfî Bey

(d. ?/? - ö. 973/1565-66\'dan sonra)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirne’de doğdu. Yunus-zâde Muslusu sanıyla meşhur oldu. Öğrenimini tamamladıktan sonra danişmend oldu. Kâtip, imaret mutasarrıfı ve divan-ı hümayun kâtibi oldu. Âşık Çelebi ve Hasan Çelebi’ye göre danişment olmadan kâtip olmayı tercih etti (Kılıç 2010: 720, Eyduran 2009: 219). Keşfî, 973/1565-66 yılında Basra’da mukataacı oldu. Kendi gayretleriyle ağır bir zeametin sahibi oldu. Daha sonra Bağdat’ta Ali Paşa’nın divan kâtibi oldu. En son Remahiye’de iki yıl sancak beyliği yapan Keşfî’nin, nerede ve ne zaman öldüğü bilinmemektedir. Sicill-i Osmânî’de Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1520-1566) öldüğü kayıtlıdır (Akbayar 1998: 886). Ancak Ahdî’nin, Keşfî’nin 973/1565-66 yılında Basra’da mukataacı olduktan sonra divan kâtibi ve ardından iki yıl sancak beyliği yaptığını bildirmesi, Sicill-i Osmânî’de şair için gösterilen ölüm tarihinin doğru olma ihtimalini azaltmakta ve şairin bu tarihten sonra ölmüş olabileceğini düşündürmektedir.

Kaynaklarda Keşfî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Keşfî, Farsça’yı iyi bilen, Acem şairleri tarzında şiirler yazan; şiirleri selis ve bol, inşada devrindeki münşiler içinde adından söz ettiren bir şairdi. Âşıkane şiirler yazmıştır. Şairliğinin yanı sıra iyi bir hattattı. Özellikle nestalik yazı türünde ustaydı (Solmaz 2005: 192).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 3. İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 158a.

Kazancıgil, Ratip (hzl.) (1996). Abdurrahman Hıbrî, Enîsü’l-Müsâmirîn, Edirne Tarihi, 1360-1650. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Ens. Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 92a.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 5. İstanbul: Mihran Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 17.04.2014
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eserlerinden Örnekler

xxx

Kec bakdı meger yüzine sen Ka’be-i cânun

Çekdi gözine mîl müjen kıble-nümânun

xxx

Ey sâkî câm-ı meyde görinen degül habâb

La’lün gamıyla dökdi ecel derlerin şarâb

xxx

Yüzini sürmezdi dâ’im sâ’id-i sîmînüne

Kullarun yan virmesey di dôstum bâlînüne

(Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014]. 219.)

xxx

Mest olup meclisde yaksan sîneme bir tâze dâg

Hak bilür bir sikke kurdun dünyede cânâne dâg

xxx

Gördükde oldı kaşını şol denlü bî-mecâl

Bir aya dek gelir mi yirine görün hilâl

xxx

Ebrûlarun gamın ki dil-i nâ-tüvan çeker

Bir pehlevâna döndi ki iki keman çeker

xxx

Salın tırâz-ı ‘işve her serv-i kâmet ol

Haşr ol bizümle kaddüni göster kıyâmet ol

xxx

Çeşm-i mahmûr-ı nigâr ey gönül uyhuda degül

Gâfil olma bu tegâfülleri beyhûde degül

xxx

Hayât-efzâ-yı ‘âlem rûh-bahş-ı mürde-i gamsın

Hemân ben hastenün cânı degülsin cân-ı ‘âlemsin

(Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay. 192-93.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Betül Tarımand. 7 Eylül 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3NECÂTÎ BEY, Îsâd. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509Doğum YeriGörüntüle
4Betül Tarımand. 7 Eylül 1962 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6NECÂTÎ BEY, Îsâd. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509Doğum YılıGörüntüle
7Betül Tarımand. 7 Eylül 1962 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9NECÂTÎ BEY, Îsâd. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509Ölüm YılıGörüntüle
10Betül Tarımand. 7 Eylül 1962 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12NECÂTÎ BEY, Îsâd. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509MeslekGörüntüle
13Betül Tarımand. 7 Eylül 1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NECÂTÎ BEY, Îsâd. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Betül Tarımand. 7 Eylül 1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SİYÂMÎ-ZÂDE, Siyâmî-zâde Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18NECÂTÎ BEY, Îsâd. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509Madde AdıGörüntüle