Madde Detay

Mehmet Fuat Köprülü, 4 Aralık 1890’da İstanbul’da dünyaya geldi. Babası mahkeme başkâtibi İsmail Faiz Bey’dir. Annesi İslimiye ulemasından Arif Hikmet Efendi’nin kızı Hatice Hanım’dır. Köprülü, Ayasofya Merkez Rüştiyesini bitirdikten sonra Mercan İdadisi'ne girdi. 1907'de mezun oldu. Köprülü, daha sonra Darülfünun Mekteb-i Hukuk'a kaydolduysa da üç sene devam ettiği bu mektepten eğitimi yetersiz bulduğu için ayrıldı. 1910-1913 yılları arasında Mercan, Kabataş İstanbul ve Galatasaray liselerinde Türkçe ve edebiyat öğretmeni olarak çalıştı. 1913’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Edebiyatı tarihi profesörlüğüne getirildi.1924’te Edebiyat Fakültesi dekanı oldu. Aynı yıl Maarif Vekâleti müsteşarlığına getirildi. 12 Kasım 1924'te Türkiyat Araştırmaları Enstitüsünü kurdu. 1928’de Türk Tarih Encümeni başkanlığına seçildi. 1933’te ordinaryüslüğe yükseltildi. 1935 seçimlerinde Kars milletvekili oldu. Köprülü, Cumhuriyet Halk Partisinden 21 Eylül 1945’te ihraç edildi. 7 Ocak 1946’da siyasî hayata giren Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer aldı. Parti iktidara gelince, 1950’de Dışişleri Bakanı oldu. 27 Mayıs İhtilâli’nin ardından 1960 yılı sonlarında tutuklanıp Yassıada’ya gönderildi. Dört ay süren tutukluluğu beraatla sonuçlandı. 18 Aralık 1961’de dava arkadaşlarıyla birlikte Yeni Demokrat Parti’yi kurdu ama parti beklenilen ilgiyi görmedi. Partinin amblemi ‘Kırat’ı, istek üzerine Adalet Partisine verdi. 15 Ekim 1965'te Ankara’da geçirdiği trafik kazasından sonra 28 Haziran 1966’da vefat etti. 1 Temmuz günü atalarının yattığı Köprülüler Türbesi’nde toprağa verildi.

Türkiye’de modern edebiyat tarihçiliğinin kurucusu olan Mehmet Fuat Köprülü, şarkiyat, Türk medeniyeti ve kültür tarihi, Türk edebiyatı tarihi, edebî tenkit, Türk dili, din, Türk sanat musikisi, Türk hukuk ve iktisat tarihleri, Türk siyasi tarihi ve etnolojisi gibi alanlarda eserler verdi. Yazı hayatı 15 yaşındayken şiirlerle başladı. (İlk şiiri Sultan Abdülhamid için yazdığı methiyedir.) Aruz vezniyle kaleme aldığı ilk şiirleri Musavver Terakki'de, 1913’e kadar geçen sürede yazdığı şiirler ve mensur makaleleri Mehasin ve Servet-i Fünun’da yayımlandı. 1909’da Fecr-i Ati şairleri arasına katıldı. Ziya Gökalp’ın çıkardığı Yeni Mecmua’da hece vezniyle yazdığı şiirleri çıktı.

Köprülü, dünya ilim çevrelerinde ün kazandıran önemli eseri Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar’ı 1919'da yayımladı. Birinci kısımda Ahmet Yesevi’yi, ikinci kısımda Yunus Emre'yi en eski tarihi kaynakların ışığında inceledi ve bu iki mutasavvıf şairi rivayete dayalı kimliklerinden kurtararak tarihî bir zemine oturttu. 1926’da yayımlanan Türk Edebiyatı Tarihi, Köprülü’yü gerek içte gerek dışta Türkoloji sahasının en büyük otoritesi haline getirdi. O edebiyat tarihimizi, Osmanlı sınırlarını aşamamış, birer antoloji olmaktan öteye geçememiş şuara tezkireleri anlayışından kurtardı, destanlar çağından günümüze bir bütün halinde ele aldı. Tevfik Fikret ve Ahlâkı adlı eserinde, şair hakkında objektif bir değerlendirme ortaya koydu. Mizah içeren manzum bir hikâye Nasreddin Hoca’yı hece vezninde kaleme aldı. Bugünkü Edebiyat’ta çeşitli dergilerde millî edebiyat meselesi etrafında yazdıkları başta olmak üzere yeni çıkan edebî eserler, ölümleri gibi vesilelerle bazı son devir edebiyatçıları hakkındaki yazılarını topladı. 1934’te hazırladığı Divan Edebiyatı Antolojisi’nde, Anadolu Selçukluları çağından başlayıp Nâmık Kemal ve Ziyâ Paşa’ya kadar Divan şiiri vadisinde yazmış şairleri ele aldı. Türk folklor ve edebiyatını bilimsel yöntemlerle araştırdı. Bu alandaki çalışmalarını Türk Saz Şairleri Antolojisi adıyla neşretti. Ayrıca Türk Halk Edebiyatı Ansiklopedisi’nin birinci fasikülünü hazırladı. İslam Ansiklopedisi’ne 71 madde yazdı. Çok üretken bir araştırmacı olan Köprülü, ardında 1500’ü aşkın kitap, makale vs. bilimsel çalışma bıraktı.