LEBÎB, Şeyh Seyyid Mahmûd Efendi

(d. ?/? - ö. 1149/1737)
divan-tekke şairi
(Divan-Tekke / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Mahmûd olup Erzurum’da dünyaya geldi. Doğum tarihi belli değildir. Tezkireci Sâlim ve Râmiz’in vermiş olduğu bilgilere göre seyyiddir (İnce 2005: 601; Erdem 1994: 261). Tahsil hayatı ve İstanbul’a gelişi ile ilgili bilgi kaynaklarda bulunmamaktadır. Lebîb, ilim tahsilinden sonra İstanbul’da Kadiriye tarikatine girerek kendini bütünüyle tasavvufa verdi. “Değmez bu kadar rağbete bu âlem-i fâni” diyerek bütün dünya nimetlerini bir tarafa atıp, dergâhda mürşitlik vazifesini idame ettirdi (Erdem 1994: 261). Zamanının şeyhlerinden Eyüp kadısı Şeyh Hüseyin Efendi ile Şeyh Ebu’l Vefa dergâhında  ve ona intisab etti (Vassaf 2011: 432). Bu dönemden itibaren Şeyh Lebîb Efendi olarak anılmaya başlandı. 1149/1737 senesi sonlarında   İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Şeyh Ebu’l- Vefa Camisi haziresine defnedildi (Erdem 1994: 261; Kurnaz ve Tatçı 2001: 876; Süreyya 1333: 87)

Lebîb Efendi mutasavvıf bir şairdir. Şairliği ile ilgili olarak "şâir-i lebib-i hoş-güftar" (Erdem 1994: 261) şeklinde övgü ile zikredilen Lebîb, özellikle kaside ve tarihleri ile daha çok dikkat çekmiştir. Bu tarihlerinden biri, Topkapı Sarayı’nın üçüncü avlusunda Ahmed III. Kütüphanesinin merdiven sahanlığının önündeki lale motifleri ile süslü çeşmenin kitabesinde yer alan tarihidir: “Sordum ol âb-ı lâtifi çeşmeden / Hal-i dille didi kim Han Ahmed’in / Hayriyim hem ecriyim mahşerde Hak / Ecrin itâ eyleye ol emcedin / Ayn-ı ibretle nazar kıl ey LebÎb / Bâis-i gufranına ol erşedin / Eyle bu tarihi beş vaktine zam / Abdest ol sünnetiyle Ahmed’in (1131)” (suvakfi.org.tr)

Bilinen tek eseri, Salat-ı Hüviyyet adlı bir risaledir. Sâlim’in (İnce 2005:601) zikrettiği bu risale bir salavat-ı şerife’dir. Nüshalarına ulaşılamamıştır.
 

Kaynakça

Akkuş, Mehmet ve Ali Yılmaz (hzl.) (2011). Osmanzâde Hüseyin Vassaf. Sefine-i Evliya. C.1. İstanbul: Kitabevi Yay. 

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı. Ankara: AKM Yay.

http://www.suvakfi.org.tr/detay.asp?id=380 [erişim tarihi: 05.04.2014]

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Mehmed Süreyya (1333). Sicilli Osmani. C. 4. İstanbul: Matbaa-i Amire. 


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ERKAL
Yayın Tarihi: 15.04.2014
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Târih

Şeyh Hüsyn Efendi'nin Ölümüne Târih

Feyz-yâb-ı Şeyh Sa’deddin olup Seyyid Hüseyn
Cezbe-i enfâs-ı pâki itdi sırrından zuhûr

Mürşid-i kâmil mükemmil şeyh-i bî-hemtâ idi
Sâlikâna himmeti mebzûl şifâ-bahş-ı sudûr

Nûr-ı rûh-ı pür fütûhu âzim-i cennet olup
Mazhar-ı envâr-ı rahmet eylesün Rabbü’l-Gafûr

Ehl-i hâle dâ'im olsun feyz-i rûhâniyyeti
Eylemiş zâhirde hakkâ bezm-i fânîden mürûr

Didi tarîhin Lebîbâ harf-i cevher-dâr ile
Şeyhimiz Seyyid Hüseyn’nin kabridir me’vâ-yı nûr (1149)

(Akkuş, Mehmet ve Ali Yılmaz (hzl.) (2011). Osmanzâde Hüseyin Vassaf. Sefine-i Evliya. C.1. İstanbul: Kitabevi Yay. 432.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898Doğum YeriGörüntüle
3ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898Doğum YılıGörüntüle
6ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898Ölüm YılıGörüntüle
9ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?MeslekGörüntüle
11KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898MeslekGörüntüle
12ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
13KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KEMÂL, Ali Kemâl Efendid. 1818-19 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898Madde AdıGörüntüle
18ZAMANÎ, Ebubekir Avcıd. 30.07.1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle