Abdülkadir Meriçboyu

A. Kadir
(d. 16 Temmuz 1917 / ö. 1 Mart 1985)
Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İbrahim Abdulkadir Meriçboyu 16 Temmuz 1917 tarihinde İstanbul'un Eyüp ilçesinde doğdu. İlk ve ortaokulu Eyüp'te, liseyi 1936 yılında Kuleli Askeri Lisesi'nde tamamlayan şair daha sonra Ankara Harp Okulu'na başladı. 1938 yılında Nazım Hikmet şiirleri okuduğu için tutuklandı. Hapis sonrasında okulla ilişiği kesildi. 1941 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne giren şairin Tebliğ adlı kitabı 1943 yılında sıkıyönetim tarafından toplatıldı ve kendisi de Anadolu'ya sürgüne gönderildi. Bu nedenle fakülteye devam edemedi. (Baygara 2014: 10) 1943-1947 yılları arasında Muğla, Balıkesir, Konya, Adana, Kırşehir'de hayatını sürgün olarak geçiren şair, 1947'de İstanbul'a döndükten sonra bir fabrikada çalıştı. Aynı zamanda yayınevlerinde çevirmenlik ve redaktörlük de yaptı. Şiirleri, Akın, Ses, Yeni Edebiyat, Yürüyüş, Pınar, Başak, Gün, Yığın, Yağmur ve Toprak, Fikir ve Sanat, Yeryüzü, Beraber, Yeditepe, Şairler Yaprağı, Pazar Postası, Dönem, Gelecek, Militan, Sanat Emeği, Edebiyat 81, Varlık gibi süreli yayınlarda yayımlandı. 1965 sonrasında yazı çalışmalarına ağırlık veren şair 1 Mart 1985'te İstanbul'da vefat etti.

Abdulkadir Meriçboyu, edebiyat tarihinde "1940 Kuşağı" olarak adlandırılan toplumcu gerçekçi şairler arasında yer alır. Altınkaynak, Meriçboyu'nun şiiri sınırlandırmanın doğru olmadığına, şiirin her yerde her şeyi anlatabileceğine inandığını ifade eder. (1977: 173-174) Coşkun, onun şiirinin baştan sona kadar aynı çizgiyi koruduğunu belirtir. (1974: 29-30) Baygara ise şiirinin temeli gözleme dayanan şairin insanların aç kalmadığı, ölmediği, kardeşçe yaşadığı bir dünyanın özlemi içinde olduğunu vurgular. (2014: 120) Şiirlerinde hürriyet, ekmek kavgası, emekçi insanlara övgü, cephedeki askerin dramı, savaşın acı sonuçları, yaşama sevinci, özlem, başkaldırı, yalnızlık, umut, sürgünlük, kardeşlik, insan sevgisi, kıtlık, çocuk, direnme vb. izlekleri işleyen şair, halkın konuştuğu dille şiirlerine vücut verir. Berhumoğlu'na göre ezilen, cephede savaşan, hayat mücadelesi veren fakir insanları şiirlerinde konu edinen şair, bireysel temaları işleyen mistik dünya görüşüne sahip şairleri eleştirirken kendisini yoksul, sıradan insanların yanında, onların şairi olarak görür. (2001: 105) Toplumsal izleklerin ağırlıkta olduğu şiirlerini çoğunlukla serbest nazımla kaleme alan Meriçboyu, ahenk unsuru olarak sık sık kelime ve dize tekrarları ile ikileme ve pekiştirmelere başvurmuş, hayata ve insanlara ait birçok olguya toplumcu ve gerçekçi bir bakış açısıyla yaklaşmıştır.

Kaynakça

Altınkaynak, Hikmet (1977). Edebiyatımızda 1940 Kuşağı. İstanbul: Türkiye Yazarlar Sendikası. s. 173-174.

Baygara, Belgen (2014). Abdulkadir Meriçboyu'nun Şiirlerini Çözümleme ve Değerlendirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Berhumoğlu, Canan (2001).Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağının Yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi.

Coşkun, Sakıp (1974). "Hürriyet ve Ekmek Şairi: A. Kadir". Yarına Doğru. S.10. s. 29-35.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. FATİH SAKALLI
Yayın Tarihi: 16.03.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
TebliğSebat Basımevi / İstanbul1943Şiir
Bugünün Diliyle Mevlanaİstanbul Matbaası / İstanbul1955Derleme
Hoş Geldin Halil İbrahimİstanbul Matbaası / İstanbul1959Şiir
İlyadaİş Bankası Yayınları / İstanbul1960Çeviri
Dört Pencereİstanbul Matbaası / İstanbul1962Şiir
Bugünün Diliyle Ömer Hayyamİstanbul Matbaası / İstanbul1964Çeviri
1938 Harp Okulu Olayı ve Nazım Hikmetİstanbul Matbaası / İstanbul1967Hatıra
Bugünün Diliyle Tevfik FikretGün Matbaası / İstanbul1967Derleme
Seçme ŞiirlerAkşam Kitap Kulübü / İstanbul1968Çeviri
Dilden DileGün Matbaası / İstanbul1970Çeviri
OdysseiaSander Yayınları / İstanbul1970Çeviri
Vietnam ŞiiriHilal Matbaacılık / İstanbul1973Derleme
Dünya Halk ve Demokrasi Şiirleri 1Hilal Matbaacılık / İstanbul1973Derleme
Filistin ŞiiriHilal Matbaacılık / İstanbul1974Derleme
Dünya Halk ve Demokrasi Şiirleri 2Hilal Matbaacılık / İstanbul1975Derleme
Portekiz Sömürgeleri ŞiiriHilal Matbaacılık / İstanbul1975Derleme
Sovyet Rusya'da On Beş GünHilal Matbaacılık / İstanbul1978Gezi Yazısı
Dünya Halk ve Demokrasi Şiirleri 3Hilal Matbaacılık / İstanbul1980Derleme
Mutlu Olmak Varken (Bütün Şiirleri)Can / İstanbul1994Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İbrahim Sadrid. 01 Ocak 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2FEYZÎ, Alid. ? - ö. 1703-04Doğum YeriGörüntüle
3Kemalettin Tuğcud. 27 Aralık 1902 - ö. 18 Ekim 1996Doğum YeriGörüntüle
4ÇOBAN TAĞIYEV MESTAN OĞLUd. 1917 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HULUSÎ/YAZICI, Faik Yazıcıd. 1917 - ö. 1967Doğum YılıGörüntüle
6İlhan Geçerd. 1917 - ö. 19 Ocak 2004Doğum YılıGörüntüle
7Muhteşem Sünterd. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985Ölüm YılıGörüntüle
8HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Ölüm YılıGörüntüle
9BULALİ, Mevlüt Yazıcıd. 1919 - ö. 1985Ölüm YılıGörüntüle
10Halil Gelendostd. 1919 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Ali Nard. 15 Mayıs 1941 - ö. 16 Temmuz 2015MeslekGörüntüle
12GULÂMÎ, Sivaslıd. 1854 - ö. 1886MeslekGörüntüle
13Cavidan Tümerkand. 12 Mart 1922 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İbrahim Dizmand. 15 Ekim 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Adnan Gizd. 1914 - ö. 13 Haziran 1989Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KARAVELLİ KADİR, Kadir İsmayılovd. 1893 - ö. 1982Madde AdıGörüntüle
17TECELLÎ, Abdülkadir Zülfikar Efendid. 1620-21? - ö. 1688-89Madde AdıGörüntüle
18KARA MÜFTÜ, Abdülkadird. ? - ö. 1787Madde AdıGörüntüle