Madde Detay
Fazlullah Moral
Fazlî, Fazlullah
(d. 14 Mart 1876 / ö. 23 Nisan 1942)
Eğitimci, şair, yazar.
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Sivas’ta doğar. Babası, “Gulâmî” mahlasıyla şiirler yazmıştır. Münâcât-ı Bedîa'da soyunun Antep'ten gelip Sivas'a yerleşen (Arpa, 2005:18) Tercüme-i Tefsîr-i Tıbyân müellifi Mehmed b. Hamza ed-Debbağ el-Ayıntabî’ye kadar gittiğini belirtilir.İlk eğitimini dedesi Kerküklü Kadirî şeyhi Mûr Ali Baba'dan alır, ilk ve orta tahsilini tamamladıktan sonra Sivas’ta medreseden icazet almıştır. Arapça ve Farsçayı öğrenir (Yıldız, 2017:85), 12 Ocak 1896'da Amasya İdadîsi’ne Resim ve Türkçe muallimi olarak atanır. Tokat, Mardin, Urfa Maraş'ta öğretmenlik yapar. Maraş işgalinde halkı direnişe çağırır ve Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin başkanlığını yapar. 1918'de Şarkî Karahisar’a İdadî müdürülüğü, Sivas’ta Dârü’l-hilâfe Medresesi müdürlüğü ve Sivas Sultanîsi öğretmenliği görevlerinde bulunmuştur. Erzurum Kongresi'ne delege olarak katılır. Yıllarca Türkçe, Arapça, Farsça, Edebiyat, Felsefe, Mantık, Resim ve Hıfzu's-sıhha dersleri okutmuş ve 1930'da isteğiyle emekliye ayrılmıştır.1935'te, dedesi Mûr Ali Baba’ya nisbetle “Moral” soyadını alan Fazlullâh Moral, 23 Nisan 1942’de ölmüş, Sivas’ta Mor Ali Baba Camii haziresine defnedilmiştir (Yıldız, 2017:86).
Kaynaklarda çok sayıda eseri olduğundan bahsedilse de yayınlanmış üç eseri vardır: Bunlar Münacaât-ı Bedîa (Yıldırım, 2015:87). ehl-i beyt sevgisi işleyen El-İtidâl fî Muhabbeti’l-âl (Süer, 2016:315),Fikret'in "Tarih-i Kadim"'ine cevaben yazılan Şihâbü’l-kudret fî-Recmi’l'dir. (Erdoğan, 2010:980) “Şiirlerinde didaktik bir eda olmakla beraber gazelleri liriktir. Eserleri dil bakımından sade ve anlaşılırdır;hicivlerinin dili keskindir. Bazı eserlerinde milli duyguları işlemiştir (Aşkun,1948:135). Münâcât-ı Bedîa’nın ikinci baskısının (Giresun 1331) sonunda matbu eserleri arasında Ta’zîmü’l-mağfûrîn fî-Tecrîmi’l-Menfûrîn, Keşfü’s-sudûr Celbi’s-sürûr; gayr-ı matbu eserleri arasında ise Tâziyâne-i Te’dîb ve Hikemiyât-ı Fazlullah'ın isimleri geçse de bunlar bulunamamıştır.
Kaynakça
Arpa, Recep (2005), Ayıntâbî Mehmed Efendi’nin Tibyân Tefsîri ve Osmanlı Toplumunda Yorum Değeri (Yayınlanmamış YL Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Arslanoğlu, İbrahim(2006), Sivas Meşhurları, Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Sivas.
Arslan, Mehmet (2009), Gulâmî Divanı, Asitan Yayınevi, Sivas.
Aşkun, Vehbi Cem(1948), Sivas Şairleri, Sivas Halkevi Yayını, Sivas.
Erdoğan, Mehtap (2010), “Tevfik Fikret’in Tarih-i Kadîm’ine Mehmed Fazlullah’ın Reddiyesi: Şihâbü’l-kudret fî Recmi’l-Fikret”. Turkish Studies, İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5/1, s. 974-1006.
Süer, F. Ramazan (2016) “Mehmed Fazlullah es-Sivâsî’nin el-İtidâl fi Muhabbeti’l-Âl Adlı Mesnevisi”, CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas.
Yıldırım, Yusuf (2015), “Fazlullah Moral’ın Münâcât-ı Bedîa Adlı Eseri”, CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas.
Yıldız, Âlim (2005), “Fazlullah Moral’ın İki Mesnevîsi: Taziye-nâme ve Vefât-ı Nebi”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8, s. 25-42.
Yıldız, Alim (2017), Sivaslı Divan Şairleri, Sivas Belediyesi, Sivas.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KENAN BOZKURTYayın Tarihi: 06.05.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 06.05.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Münâcât-ı Bedîa | İkbâl-i Millet Matbaası / İstanbul | H. 1327/ M.1909-1910 | Mesnevi |
Şihâbü’l-kudret fî-Recmi’l-Fikret | Matbaa-i Nersu ve Serapyan / Merzifon | H. 1328-1330/M. 1912 | Mesnevi |
El-İtidâl fî Muhabbeti’l-âl | El-Bahai Matbaası / Halep | H. 1330/ M.1911/1912 | Şiir |
Miftâhu’l-Basîret, | Yayınlanmamış / - | - | Diğer |
Rûhu’r-Rûh | Yayınlanmamış / - | - | Diğer |
Mürşidü’l-Müsterşidîn | Yayınlanmamış / - | - | Diğer |
Muhabbetü’l-Âli Abâ | Yayınlanmamış / - | - | Mesnevi |
Atatürk Sevgisi | Yayınlanmamış / - | - | Diğer |
Cumhuriyet Neşideleri | Yayınlanmamış / - | - | Şiir |
Ölüm Felsefesi | Yayınlanmamış / - | - | Diğer |
Miraciye | Yayınlanmamış / - | - | Mesnevi |
Mevlid | Yayınlanmamış / - | - | Mesnevi |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | GÜLMEZ/HÜSEYİN, Hüseyin Gülmez | d. 1920 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | DERVİŞ ÇINAR | d. 1940 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MAZLUMÎ, Uğur Kaya | d. 05.06.1962 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SÜLEYMAN SIRRI AYGÜN | d. 1876 - ö. 12.04.1948 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Yusuf Akçura | d. 2 Aralık 1876 - ö. 11 Mart 1935 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | EMİNOV, Memmedyar Eminov | d. 1876 - ö. 1966 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | PENÂHİ, Mustafa Müslim Ocak | d. 1847 - ö. 1942 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ZEYNEB HANIM KOLANLI | d. 1860-1862 - ö. 1942 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Salahaddin Enis Atabeyoğlu | d. 1892 - ö. 11 Haziran 1942 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Sevinç Çokum | d. 25 Ağustos 1943 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Ülkü Tamer | d. 20 Şubat 1937 - ö. 01 Nisan 2018 | Meslek | Görüntüle |
12 | H. Hümeyra Şahin | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Salahaddin Enis Atabeyoğlu | d. 1892 - ö. 11 Haziran 1942 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Abdülhamit Niyazi Çıkıntaş | d. 1856 - ö. 11 Ocak 1934 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ali Rıza Seyfi | d. 1880 - ö. 14 Temmuz 1958 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | FAZLÎ, Ebu’l-Fazl Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1563 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | FAZLI, Fazlı Türkmen | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | FAZLÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |