Muvaffak Akman

(d. 23 Eylül 1923 / ö. 10 Ekim 2012)
Tıp Doktoru, Yazar
(Polisiye – Bilim Kurgu / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kastamonu İnebolu’da dünyaya geldi. Trabzon Lisesi’nde okudu. 1940 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenim görmeye hak kazandı ( Akman 1995: 3 - 4). 1947 yılında mezun oldu ve ardından 1948’de askere gitti ( Akman 1995: 29). 1954 yılında Bakteriyoloji ve İntani hastalıkları uzmanı oldu. Aynı yılın eylül ayında Amerika’ya gönderildi. Boston’daki Harvard School of Public Health’ten MPH derecesini aldı. 1958’de Kızılay Ankara Kan Merkezi’ne geçti ve laboratuvar şefi olarak çalışmaya başladı. Aynı yılın ağustos ayında Hacettepe Üniversitesi’nde göreve başladı (Akman 1995: 4-8). 1961’de iki yıllık bir çalışma sonunda “Shigella Antikorları” konusundaki doçentlik tezini tamamladı. Kasım 1962’de doçent oldu ( Akman 1995: 50). Akman; Hacettepe Tıp Fakültesinde hocalığın yanı sıra Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürlüğü, Biyoloji Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara Üniversitesi Basımevi Satın Alma Komisyonu Başkanlığı, Hacettepe’nin İngilizce ve Türkçe dergilerinin editörlüğü, Eczacılık, Fen, Kimya ve Mühendislik Fakültelerinin Fakülte kurulu üyeliği, Hacettepe spor kulübü başkanlığı gibi pek çok görevi ifa etti (Akman 1995: 143). 1964 yılında Dünya Sağlık Örgütünün Mısır'da düzenlediği “Kolera ve Bağırsak Enfeksiyonları” konulu seminere katıldı ( Akman 1995: 74). 1967’de profesör oldu ( Akman 1995: 133). 1 yıl Sussex Üniversitesi Mikrop Genetiği biriminde bir yıl da Reading Üniversitesi Bakteriyoloji biriminde araştırmacı olarak çalıştı ( Akman 1995: 141). 1972 yılından 1974’e kadar iki yıl Trabzon Tıp Fakültesi’nde dekanlık yaptı ( Akman 1995: 147). 21 Kasım 1974 tarihinde Cumhuriyet Üniversitesine kurucu rektör olarak atandı. On beş yıl Cumhuriyet Üniversitesinde rektörlük yaptı (1982-1987-1992). Devlet hizmetinde toplam 45 yıl çalışarak 21 Ağustos 1992’de emekli oldu ( Akman 1995: 278). 10 Ekim 2012’de hayata gözlerini yumdu.

Lise öğrencisiyken yazdığı "Nasıl Ölmüş” ve "Çukurlu Sokak Cinayeti" adlı iki polisiye öyküsü Trabzon'da Halk gazetesinde yayımlanır.

Akman; sınıf arkadaşları Şefik Altan, Karikatürist Ali Eraslan ile Karikatürist Doktor Burhan İskeçeli ve Doktor, Şair olan Ercüment Alacakaptan ile birlikte asker ocağında İyi İyi isimli bir dergi çıkardı. Su ve süt kontrolleri konusunda eskimiş yöntemleri tümüyle değiştirip, Dünya Sağlık Örgütünün normlarına uygun ve Refik Saydam Enstitüsü tarafından yayımlanması kabul edilen Su, Süt ve Ürünlerinin Rutin Bakteriyolojik Kontrolleri isimli kitabını 1961 yılında yayımlandı. Tıp fakültesinde öğrenci iken hukuk fakültesi öğrencilerinin yayınladığı Guguk adlı geleneksel dergide yazıları yayımlandı. Hacettepe Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesinde görev yapmaya başlayınca arkadaşlarıyla beraber bir dergi çıkarmaya karar verdi. Derginin ismi Mantar’dı. İlk sayıdaki yazıların çoğu (“Ya Ya Ya Şa Şa Şa Hacettepe Çok Yaşa”, “Gıdıklaması Bizden”,“Geniş Spektrumlu Kombine İlanlar”, “Doktorun Pantolonu” ve “Profesör Olmak Yetmez”) Muvaffak Akman’a aittir.

Hacettepe’nin yılda dörder sayı olarak yayınlamakta olduğu Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve The Turkish Journal of Pediatrics dergilerinde de yazıları yayımlandı. Futbolcularla yöneticileri ve taraftarları bütünleştirebilmek ve bazı konularda bilgilendirmek için Lütfi Yanar ile birlikte Mor Beyaz isimli bir dergi çıkardı. Bakteri Genetiği isimli kitabı 1977 yılında yayımlandı. 1974-78 yıllarında yayınlanmış altı bilimsel makalesi bulunmaktadır.

1950li yıllarda kaleme aldığı iki polisiye romanı bulunmaktadır. Olayların ardındaki nedenlerin eski bir gönül ilişkisine dayandığı Öldüren Sürpriz'de Akman, klasik polisiyelerin “neden, nasıl, kim” kurgusuna sadık kalmaktadır. Kapalı bir odada vurularak öldürülen zengin iş adamı Kamil Bey’in katilini bulmak için işe koyulan komiser Cemal Bozkurt, önce vasiyetnamenin sırrını çözmek zorundadır. Maktulün İngiltere’deki oğlu, yakın arkadaşları, vasiyetnamede ismi yazılan kişiler ve adli tabip Doktor Kutay’la hikâye renklendirilmiştir.

1951 yılında Ankara'da Kudret gazetesinde tefrika edilen ikinci polisiye romanı, Üç Başlı Tablo'da farklı bir kurguya yer vermiştir. Cinayet yeni yıl kutlaması esnasında kapalı bir mekânda işlenmiştir. Kimyager Hulki Korur’un uğraştığı müthiş bir patlayıcı formülü, formülün peşindeki karanlık kişiler, maddi menfaatler, esrarengiz bir tablo, güzel kadınlar, yasak aşklar, kıskançlıklar, mahkeme sahneleri ve Hulki Korur'un not defteri ve diğerleri; kısacası polisiyede olması gereken hususları barındırmaktadır. Komiser Cemal Bozkurt sık sık kılık değiştirirken en büyük yardımcısı yine Doktor Kutay’dır. Bu macerasında Cemal Bozkurt’un kişiliği hakkında daha fazla bilgi verilmektedir.

Kaynakça

Akman, Muvaffak (1995). Yaşantımda Hacettepe ve Sonrası. Yalova: Emek Ofset Matbaa.

Üyepazarcı, Erol (2008). Korkmayınız Mister Sherlock Holmes! Türkiye’de Polisiye Romanın 125 Yıllık Öyküsü. C.1. İstanbul: Oğlak Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: NURSEL KAVAK
Yayın Tarihi: 15.05.2019
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Öldüren SürprizMadımak Ofset ve Tipo Matbaacılık / Sivas2002Roman
Üç Başlı TabloMadımak Ofset ve Tipo Matbaacılık / Sivas2002Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KEMÂLÎ, Mustafad. 1821 - ö. 1892Doğum YeriGörüntüle
2Sadık Vicdani Kayıkçıoğlud. 9 Kasım 1866 - ö. 22 Ekim 1939Doğum YeriGörüntüle
3TÂLİ’Îd. ? - ö. 1519Doğum YeriGörüntüle
4HÜSEYN HÜSEYNOVd. 1923 - ö. 1997Doğum YılıGörüntüle
5Kemal Bunarcıevd. 1923 - ö. 2000Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Selahattin Erdemd. 1 Ağustos 1923 - ö. 10 Ağustos 2004Doğum YılıGörüntüle
7CEMİL SABRİ UZUNÖMEROĞLUd. 1924 - ö. 17.05.2012Ölüm YılıGörüntüle
8CEMALÎ, Cemal Altıneld. 19.03.1949 - ö. 2012Ölüm YılıGörüntüle
9KUL SALİH/SALİH/SALİHOĞLU, Ali Gökd. 1938 - ö. 12.08.2012Ölüm YılıGörüntüle
10Çelik Gülersoyd. 23 Eylül 1930 - ö. 6 Temmuz 2003MeslekGörüntüle
11Mehmet S. Fidancıd. 05 Temmuz 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Ali İhsan Mıhçıd. 1945 - ö. 26 Haziran 1993MeslekGörüntüle
13Arkın Gelişind. 28 Mayıs 1976 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Coşkun Bükteld. 1950 - ö. 2018Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mehmet Murat İldand. 16 Mayıs 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Muvaffak Sami Onatd. 26 Ağustos 1919 - ö. 15 Şubat 1986Madde AdıGörüntüle
17Muvaffak İhsan Garand. 1911 - ö. 1985Madde AdıGörüntüle
18Mukaddes Akmand. 1941 - ö. ?Madde AdıGörüntüle