Florinalı Nazım

Türk Şiir Kralı, Zeyl-i Makber Şairi, Zeyl-i Şair-i Âzam
(d. 1883 / ö. 6 Haziran 1939)
Şair, Dergi Müdürlüğü, Memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şairin tam ismi Mehmet Nâzım Özgünay'dır. Florinalı Nâzım olarak bilinir. Babası, Manastır Evrak Müdür Muavini Halid Nâzım Bey'dir. İlk ve orta öğrenimini doğum yeri olan Florina'da yaptı. İstanbul'da hukuk eğitimini tamamladı. Dahiliye Nezareti ile Emniyet-i Umumiye'de memur olarak çalıştı. Aynı kurumun neşriyat şubesi müdürlüğünü yürüttü. Polis Mecmuası'nın müdürlüğünü yaptı. 1922'de doğum sırasında önce eşini, çok kısa bir süre sonra da bebeklerini kaybetti. Şair elinde kalan tek yakını ilk kızı Aliye Meliha Hanım'ı, "küçük şaire" olarak yetiştirdi ve dönemi içerisinde tüm edebiyat dünyasına tanıttı. 1926'da Florinalı, üstün zekâlı olduğuna dair düzmece bir rapor aldı ve kendisine Türk Şiir Kralı ünvanını, yine kendisi verdi (Ayvazoğlu 2007). 1933'te Üsküdar'daki evinde çıkan büyük bir yangından sağ kurtuldu ancak pek çok kıymetli evrakını kaybetti. Gümüşhane Mektupçuluğu'ndan emekli olduktan sonra, yüksek tansiyon nedeniyle İstanbul'da vefat etti (Gövsa 1946). Kabri Topkapı Mezarlığı'nda'dır. ŞairinHüseyin Bey tarafından yapılan bir heykeli olduğu bilinmektedir. Megaloman karakteriyle dikkati çeken Florinalı, gerek hayatı boyunca gerekse ölümünden sonra alayla anılmış bir isimdir. Sanatının önüne geçen bu tavrı, onun edebiyat tarihindeki yerini de zayıflattı. Kendisinin tüm dünya tarafından tanınan bir şair olduğuna inanan Florinalı, vefat etmiş şairlerin ölüm yıldönümlerinde, kabirlerinin başında tertip ettiği anma günleri ve kızına okuttuğu şiirlerle meşhurdur. Türk edebiyatında hakkında en çok yazı çıkan isimlerden biri olan Florinalı, eserlerine en çok takriz yazılan edebiyatçı olma özelliğine de sahiptir (Karataş 2000). Bir Abdülhak Hâmit Tarhan hayranı olan Florinalı, kendisini şairin varisi olarak ilan etti.

Kendisini övmek ve büyük şair olduğunu ispatlamak kaygısının bir neticesi olarak Florinalı'nın eserleri oldukça dağınık bir yapıya sahiptir. Eserlere eklenen takrizler, değerlendirme yazıları, kendisi ve kızıyla ilgili haber ve resimler, mektuplar eserlerinin asıl maksadını ikinci planda bırakır. Bununla birlikte, sanat bakımından verimsiz bir isim olmayan Florinalı, geride ciddi yekûnu tutan eserler bırakmıştır. Sünbülistan-ı Musikî, musıkî ve musikîşinaslarla yakın ilişkide olan şairin güftelerinden oluşur ve bu güftelerin birçoğu bestelenmiştir. Mehâmid-i Hamîdiye ise Sultan II. Abdülhamid'e dair övgüler içerir. Zafer Terâneleri, Çanakkale Savaşı sırasında Türk askerinin gösterdiği kahramanlıkları ve kazanılan zaferi kutlayan şiirleri ihtiva eder. Ali Ekrem Bolayır'a ithaf ettiği Terennümler Teellümler'in büyük kısmı, şairin kendisiyle ilgili övgülerden ve eserine yazılan takrizlerden oluşmuştur. Oldukça düzensiz olan bu eser, şairin kızıyla ilgili bazı detayları da havidir. Ziya Gökalp'ın Tabutu Huzurunda, şairin ölümüne dair kaleme alınmış nekrolojidir. Bu türdeki diğer eseri Nef'i ve Fikret'in Büyük Ruhlarına​​​​, Florinalı'yla özdeşleşen anma toplantılarından edinilen intibaları ve Nef'i ve Fikret hakkındaki değerlendirmeleri içermektedir. Diğer bir nekroloji örneği, içerisinde kendi övgüsüne de yer verdiği Yadigâr-ı Takdîs-i Fikret'tir. Cumhuriyet Marşları, Cumhuriyet'in ilânıyla ilgili destanî şiir parçalarından oluşmuştur. Hâtırât-ı Meşâhir, pek çok kişiye dair anma toplantılarında kızı tarafından okunan şiirler, şairin eserleriyle ilgili yazılar, mektuplar ve notlar, çeşitli fotoğrafları içeren bir eserdir. Bu eser, şairin kendi yarattığı hayal dünyasının gerçekliğine ne kadar inandığının da göstergesidir (Çonoğlu 2009). Abdülhak Hâmid'e İngiltere'den teklif edilen PEN fahrî üyeliğini kabul etmesi üzerine bir tebrik maksadıyla Florinalı tarafından kaleme alınan Şâir-i Âzamımızı Tebcil'de Hâmid kadar kendisini de över. Ebediyet Yolunda Bir Hitabe, Üsküdarlı Talat Bey, Süleyman Nazif ve Sami Paşazade Sezai Bey hakkındaki yazılarla birlikte şairin kızının Atatürk için yeni harflerle yazdığı bir şiiri de barındırır. Gazi Mustafa Kemal, Abdülhâk Hamit ve Sami Paşazade Sezai'nin kısa takdim yazılarıyla yayımlanan Türk'ün Büyük Zaferi, Millî Mücadeleyi anlatan manzum bir piyestir. Türk Şiir Krallığı Neden ve Nasıl Doğmuştu? isimli eserinde ise Florinalı, bir anlamda kendi sanat mazisini anlatır. Eserler listesinde, baskısı yapılmamış ve el yazması olarak kalmış ürünlerinden de bahseder.

Kaynakça

Ayvazoğlu, Beşir (2007): Kâinatça Tanınmış Türk Şiir Kralı Florinalı Nâzım ve Şaşaalı Hayatı. İstanbul: Kapı.

Florinalı Nâzım (2009): Hatırat-ı Meşahir. (hzl. Salim Çonoğlu). Erzurum: Salkımsöğüt.

Gövsa, İbrahim Alaettin (1946): Türk Meşhurları. İstanbul: Yedigün.

Karataş, Turan (2000): Takriz Edebiyatı. Ankara: Hece.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞ
Yayın Tarihi: 06.06.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mehâmid-i HamîdiyeArtin Asaduryan / İstanbul1908Şiir
Sünbülistan-ı MusikîŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1909Şiir
Zafer TeraneleriYeni Osmanlı / İstanbul1918Şiir
Terennümler-TeellümlerŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1921Şiir
Ziya Gökalp'ın Tabutu Huzurunda- / İstanbul1921Şiir
Cumhuriyet MarşlarıŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1924Şiir
Nef'i ve Fikret'in Büyük RuhlarınaMatbaa-i Âmire / İstanbul1925Şiir
Hâtırât-ı MeşâhirMatbaa-i Âmire / İstanbul1925Diğer
Yadigâr-ı Takdis-i Fikret- / İstanbul1927Şiir
Ebediyet Yolunda Bir HitabeMatbaa-i Bahriye / İstanbul1927Şiir
Türk'ün Büyük ZaferiŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1928Şiir
Şâir-i Âzamımızı TebcilŞirket-i Mürettibiye Matbaası / İstanbul1928Şiir
Türk Şiir Krallığı Neden ve Nasıl Doğmuştu?Millî Mecmua Matbaaı / İstanbul1934Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KEŞFÎ, Mustafâ Keşfî Efendid. ? - ö. 1617\'den önceDoğum YeriGörüntüle
2NÂ’İLÎ, Hâfız Sâlih Nâ’ilî Efendid. 1823-24 - ö. 1876-77Doğum YeriGörüntüle
3DÂVUD ES'AD PAŞA, Manastırlıd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4Abdülvahit Coşkunlud. 1883 - ö. 03 Şubat 1950Doğum YılıGörüntüle
5EHMED İSMAYIL OĞLUd. 1883 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6GAMLI, Bekir Durak Gürsoyd. 1883 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Süleyman Tevfik Özzorluoğlud. 1861 - ö. 1939Ölüm YılıGörüntüle
8Hüsnü Açıksözd. 1896 - ö. 27 Ağustos 1939Ölüm YılıGörüntüle
9HACI HOCAd. 1849? - ö. 1939Ölüm YılıGörüntüle
10Yüksel Pazarkayad. 24 Şubat 1940 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Mehmet Halit Bayrıd. 8 Şubat 1896 - ö. 27 Ekim 1958MeslekGörüntüle
12Levent Yılmazd. 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Halit Fahri Ozansoyd. 13 Temmuz 1891 - ö. 23 Şubat 1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Refi Cevat Ulunayd. 1890 - ö. 4 Kasım 1968Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Şakir Şevketd. 1847 - ö. 1878Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DERVİŞ AHMED (Devriş Ahmed)d. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HÂŞİM, Seyyid Mehmed Hâşim Efendid. ? - ö. Nisan-Mayıs 1723Madde AdıGörüntüle
18KUTBÎ, Mahmûd Efendi-zâde Mehmed Kutbeddin Efendid. ? - ö. 1762-63Madde AdıGörüntüle