NİGÎNÎ, Mehmed (Mühürdâr) Çelebi

(d. ?/? - ö. 28 Safer 1134/18 Aralık 1721)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Mehmed’dir. Nigînî Mehmed Çelebi olarak tanındı. Seyyid Hasan Hâşimî’den nesih ve muhakkak hattı meşk etti. Öğrenimini tamamladıktan sonra yeniçeri ağası olan Kara Hasanzâde Mustafa Paşa’ya mühürdâr oldu. Bu yüzden Mühürdâr Çelebi diye de anıldı. Hoşsohbet ve şakacı bir kimse oluşuyla yeniçeri ağalarına musahiplik yaptı. 28 Safer 1134/18 Aralık 1721’de İstanbul’da vefat etti. Doğduğu semtte bulunan ve Tatlı Kuyu Câmii de denilen Kâtip Musliheddin Câmii Mezarlığı’na defnedildi. Tuhfe-i Nâilî (Kurnaz vd. 2001: 1096)’ye göre vefat tarihinin Tuhfe-i Hattatin (Müstakimzâde 1928: 489)’de 1135/1722-23 olarak gösterilmesi ve mahlasının Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 1255)’de Nikbetî olarak yazılması doğru değildir. 

Biyografik kaynaklarda şairin herhangi bir eserinden söz edilmemiştir. Ancak İçli (2017: 133-134), Nigînî’nin düzenlediği bir şiir Mecmûa' olduğunu tespit etmiş, Müstakimzâde’nin “lehü eşʿârun ve letâʾifün” ifadesine dayanarak da Mecmûa’da yer alan “Mutâyebe” başlığı altındaki 73 latifenin şaire ait olabileceği ihtimaline dikkati çekmiştir. Müstakimzâde (1928: 489), Sâlim (İnce 2005: 679), Safayî (Çapan 2005: 680), Şeyhî Mehmed Efendi (Özcan 1989: 745) ve Şemsettin Sami (1996: 4600)’de şairin şiirlerinden örnekler yer almaktadır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 4. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1255.

Bağlı, E. (2006). “Niginî”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 623.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî, İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 680.

İçli, Ahmet (2017). “Nigînî, Mecmuası ve Şiirlerinden Örnekler”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi .(58): 129-157. 

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 679.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu, Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 340.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şairleri. Ankara: Akçağ Yayınları. 316.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 1096-1097.

Müstakimzâde Süleyman Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul: Devlet Matbaası. 489.

Müstakîm-zâde Süleyman Sa’deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb (Tıpkıbasım). Ankara: KB Yay. 428ab.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ. C.II-III. İstanbul: Çağrı Yay. 745.

Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 6. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 4600.

 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 05.06.2014
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Şi‘r

O hat kim câ-be-câ ruhsâr-ı dil-berde nümâyândır

Diyâr-ı hüsnünü tahrîbe ceyş-i ehl-i tugyândır

Mu‘anber hâmesinden küfrine haml etme kim ol hat

Diyâr-ı hüsne miskîn tâze gelmiş nev-Müselmândır

Nigînî dil ser-â-pâ zahm-hâr-ı tîg-ı hicrândır

Sebeb bu inşirâh-ı kalbe nâm-ı nakş-ı cânândır

(Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ. C. II-III. İstanbul: Çağrı Yay. 745).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Semihd. 19 Şubat 1952 - ö. 25 Mayıs 2013Doğum YeriGörüntüle
2RÂ'İF, Mehmed Râ'ifd. ? - ö. 1847Doğum YeriGörüntüle
3LİSÂNÎ/NAHÎF, İsâ-zâde Mustafad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Mehmet Semihd. 19 Şubat 1952 - ö. 25 Mayıs 2013Doğum YılıGörüntüle
5RÂ'İF, Mehmed Râ'ifd. ? - ö. 1847Doğum YılıGörüntüle
6LİSÂNÎ/NAHÎF, İsâ-zâde Mustafad. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Semihd. 19 Şubat 1952 - ö. 25 Mayıs 2013Ölüm YılıGörüntüle
8RÂ'İF, Mehmed Râ'ifd. ? - ö. 1847Ölüm YılıGörüntüle
9LİSÂNÎ/NAHÎF, İsâ-zâde Mustafad. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmet Semihd. 19 Şubat 1952 - ö. 25 Mayıs 2013MeslekGörüntüle
11RÂ'İF, Mehmed Râ'ifd. ? - ö. 1847MeslekGörüntüle
12LİSÂNÎ/NAHÎF, İsâ-zâde Mustafad. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mehmet Semihd. 19 Şubat 1952 - ö. 25 Mayıs 2013Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RÂ'İF, Mehmed Râ'ifd. ? - ö. 1847Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15LİSÂNÎ/NAHÎF, İsâ-zâde Mustafad. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Mehmet Semihd. 19 Şubat 1952 - ö. 25 Mayıs 2013Madde AdıGörüntüle
17RÂ'İF, Mehmed Râ'ifd. ? - ö. 1847Madde AdıGörüntüle
18LİSÂNÎ/NAHÎF, İsâ-zâde Mustafad. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle