NİYÂZÎ, Ahmed Niyâzî Efendi, Serezli

(d. 1259/1844 - ö. 1318/1900)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ahmed Niyâzî Efendi’dir. Zilhicce 1259/Ocak 1844’te Serez’de doğdu. Babası Serez’e bağlı Kopaç köyünden Bezzâz Abdî Ağa’dır. On iki yaşına kadar evde ve mektepte okuduktan sonra Serez Tahrîrât Kalemi’ne girdi. Camide Arapça ve Farsça öğrendi. Hersek Mutasarrıfı Ahmed Paşa’nın oğlu Hacı Tâhir Bey’in teşvikiyle Hersek’e gitti. On ay kadar Tahrîrât Kalemi’nde ve Paşa’nın hususi kâtipliğinde bulundu. Babasının vefat etmesi üzerine memleketine döndü. 1280/1864 yılında İstanbul’a geldi. Bir süre Rüsûmât Tahrîrât Kalemi mübeyyizliğinde görev yaptı. Ardından Nevrekob kazası kâtipliğine atandı. Selanik Valisi Âkif Paşa’nın tavsiyesiyle Bâb-ı Âlî Tercüme Odası’na memur oldu. Maraş Mutasarrıfı Veys Paşa’nın kâtipliğini yaptı. Paşa’nın Adana’ya tayiniyle birlikte başkâtip oldu. Bu arada Fransızca öğrendi. Adana’daki görevinden istifa ederek tekrar Bâb-ı Âlî Tercüme Odası’ndaki görevine döndü. Bir sene sonra Petersburg’a kâtip olarak gönderildi. Oranın havası sağlığına uygun olmadığından dört ay sonra İstanbul’a geldi. 1287/1870 yılında adliye mesleğine girdi. İstanbul Ticaret Mahkemesinde zâbıt kâtipliği, Dîvân-ı İstinâf’ta başkâtiblik, Ruscuk ve Hüdâvendigâr (Bursa) Ticaret Mahkemelerinde reislik, Musul, Diyarbakır ve Harput adliye müfettişliği görevlerinde bulundu. Bir müddet avukatlık yaptı. Sonra sırasıyla Sivas Bidâyet Mahkemesi birinci reisliği, Cezayir-i Bahr-i Sefîd İstinâf Savcılığı, İstanbul İkinci Ticaret Mahkemesi azalığı, Ticaret-i Bahriye Mahkemesi reisliği ve Adliye Umûr-ı Hukûkiye Müdürlüğü yaptı. 7 Muharrem 1318/7 Mayıs 1900 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Mezarı Eyüb Kabristanı’ndadır.

İbnü'l-Emin şairin Dîvân’ının oğlu Abdullah Recâ Bey’de olduğunu söylemektedir (Özcan 2000: 1666).

Kaynakça

Özcan, Hidâyet (hzl). (2000). İbnü'l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemal, M. Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. C. I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
Yayın Tarihi: 31.12.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Bâd-ı sabâ âheste es gülzâra mihmândır gönül

Dağıtma yârın zülfünü zâten perîşândır gönül

Hûn-âbe-hâ-yı dâg-ı gam mevc-âver oldı sînede

Hâlâ sinân-ı gamzeye hayrân u atşândır gönül

Havf eylerim gül-ruhların tâb-âver olmaz âhıma

Cânâ civârımdan sakın aşkınla sûzândır gönül

Ceyhûn gibi eşkim revân ol şûh ile handândır

Cânân kim hûn-rîzdir hûn-bîzlik şândır gönül

Bârid edâlarla rakîb etmekde tebrîde şitâb

Harîk-nevâlar var iken her dem hurûşândır gönül

Serv-i sehînin sâyesidir istikâmet tab’ıma

Bî-bâr ise sayf u şitâ yek-rengi sultândır gönül

Cism-i Niyâzî nâ-tüvân cân sûy-ı dildâra revân

Yanımda ârâm et bir ân derdim firâvândır gönül

(Özcan, Hidâyet (hzl). (2000). İbnü'l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. Ankara: AKM Yay. 1667.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1VASFÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ZARÎFÎ, Şeyh Hasan Zarîfî Efendid. ? - ö. 1569Doğum YeriGörüntüle
3Bedri Noyand. 1912 - ö. 7 Kasım 1997Doğum YeriGörüntüle
4Ahmet Mithat Efendid. 1844 - ö. 28 Aralık 1912Doğum YılıGörüntüle
5MAHCÛBÎ, Hovhannesd. 1844 - ö. 1898-1899Doğum YılıGörüntüle
6HÜRMÜZ HANIMd. 1844? - ö. 1913/1914?Doğum YılıGörüntüle
7ŞÂDÎ, Süleymând. 1830 - ö. 1900Ölüm YılıGörüntüle
8KAHRÎd. 1840 - ö. 1900Ölüm YılıGörüntüle
9SEYYİD SÜLEYMANd. 1857 - ö. 1900Ölüm YılıGörüntüle
10RE'FET, Sâlih Re'fet Efendid. 1813 - ö. 1861 ds.MeslekGörüntüle
11MUHLİSÎ, Ahmed Muhlisî Efendid. ? - ö. 1732MeslekGörüntüle
12ÂKİF, Âkif Mehmed Paşad. 1822 - ö. 1894MeslekGörüntüle
13HALÎM, Enderunlud. ? - ö. 1830Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RÂSİH, Osmand. 1821-22 - ö. 1884-85Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HAŞMET, Mehmed Abbas Efendi-zâded. ? - ö. 1768Madde AdıGörüntüle
17SÂNÎ, Cân Memid. ? - ö. 1586-87Madde AdıGörüntüle
18İZZET, İzzet Alî Paşad. ? - ö. 1734Madde AdıGörüntüle