NİYAZÎ, İsmail

(d. 1257/1871 - ö. 1298/1911)
âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi İsmail olan Âşık Niyazî imamlık yaptığı için yöresinde Molla İsmail olarak da tanınmıştır. Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı Oçipala (Gökçe) köyünde H. 1257/M. 1871 tarihinde doğmuştur. Ailesi, eğitimi ve hamisinin olup olmadığı konusunda bilgi bulunmayan Âşık Niyazî imamlık yaparak hayatını sürdürmüştür. Şiirleri kendi döneminde yazıya aktarılmadığı için günümüze çok azı ulaşabilmiştir; ancak devrinde yaşayan Huzurî, Zuhûrî ve Ermeni kökenli Cihanî gibi birçok âşıkla karşılaşmış ve atışmalar yapmıştır. Deyişleri ve güzel bağlama çalmasıyla bilinen Âşık Niyazî, H. 1298/M. 1911 yılında Oçipala (Gökçe) köyünde ölmüş ve burada toprağa verilmiştir (Karadeniz 2002: 410).

Artvin âşıklık geleneği içerisinde deyişleriyle önemli bir yer tutan Âşık Niyazî’nin etkilendiği âşıklar ve kendinden sonra etkilediği âşıklar konusunda herhangi bir kayıt yoktur (Öksüz 2013: 302). Âşık Niyazî, şiirlerinde sevgi, aşk, özlem, memleket sevgisi gibi konuları işlemiş yer yer tasavvufi terimlere de yer vermiştir. Kendisinin imam olması ve iyi bir dinî eğitim almış olması hasebiyle dinî içerikli şiirleri de az da olsa mevcuttur. Şiirlerinde akıcı ve sade bir dil kullanmıştır. Üslup açısından Artvin âşıklarının kullandığı üslubu kullanmış, Artvin doğasının ve canlı Karadeniz hayatının enerjisini ve coşkunluğunu şiirlerine taşımıştır. Memleket sevgisini anlattığı şiirlerinde Artvin’in güzelliklerini övmeyi ihmal etmemiştir. Söyleyiş açısından güçlü bir âşıktır.

Kaynakça

Karadeniz, Bekir (2002). Artvinli Halk Şairleri. Ankara: Artvin Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yay.

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TURGAY KABAK
Yayın Tarihi: 04.12.2013
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Benim

Gönülden isterim yâre gitmeyi

Kara duman çöker yoluma benim

Hararetten damarlarım kurudu

Almadım ismini dilime benim

 

Yâd bülbüller gezer bahçe bağında

Mevla’m al canımı yâr kucağında

Sevilecek kuçulacak çağında

Felek hasret koydu gülüme benim

 

Niyazî’yi felek kaptı destine

Derviş oldum girdim Abdal postuna

On dört ay yatırdın bir yan üstüne

Mevla’m merhamet kıl halime benim

Öksüz, Musa (2013). Artvin Âşıklık Geleneği. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi. 302.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RIZA, Ali Rıza Yıldırımd. 1925 - ö. 11.04.2000Doğum YeriGörüntüle
2HUZURÎ, Ali Coşkund. 19.04.1886 - ö. 23.09.1951Doğum YeriGörüntüle
3ERVÂHÎ, Hodlu Ervâhîd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Ahmet Mikdat Poyrazd. 1871 - ö. 26 Aralık 1939Doğum YılıGörüntüle
5YAHYÂ SIRRÎd. 1871 - ö. 1905-1906Doğum YılıGörüntüle
6Cenap Şahabettind. 2 Nisan 1871 - ö. 13 Şubat 1934Doğum YılıGörüntüle
7ŞÂKİR, Hâfız Mehmed Şâkird. 1829 - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
8VİRÂNÎd. 1831 - ö. 1911Ölüm YılıGörüntüle
9EMÎN, Hacı Mehmed Emîn, Ortaköylüd. ? - ö. 1911 ds.Ölüm YılıGörüntüle
10NÂMÎ, Tavasî Mehmed Nâmî Efendid. ? - ö. 1800MeslekGörüntüle
11ACİZ HAFIZ, İbrahim Çaylakd. 1932 - ö. 06.12.2004MeslekGörüntüle
12VÂSIK, İbrahim Efendid. ? - ö. 1754/55MeslekGörüntüle
13YARELİd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ASLANOĞLU, Abdurrahmand. ? - ö. 1849\'dan sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15GÜLZÂRÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BEKİR/BEKİRÎ, Bekird. 1871 - ö. 1934Madde AdıGörüntüle
17MOLLA, Mehmet Akçad. 1923 - ö. 12.08.1990Madde AdıGörüntüle
18ELİ HESEN OĞLU HÜSEYNOVd. 1885 - ö. 1940Madde AdıGörüntüle