Özen Yula

(d. 7 Eylül 1965 / ö. -)
Yönetmen, Oyun Yazarı, Yazar.
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mutlu Özen Yula'dır Eskişehir'de doğmuştur. Ailesinin mesleği gereği eğitim hayatını farklı yerlerde sürdüren Özen Yula, Gaziantep'te başladığı lise eğitimini ABD'de West Albany High School'da tamamlamıştır. Hacettepe Üniversitesi İktisat Bölümü'nde lisansını tamamladıktan sonra Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümünde postmodernizm alanında yüksek lisans yapmıştır. Bir süre New York'ta yaşamış ve daha sonra İstanbul'a dönmüştür. Ankara ve İstanbul'da yaşamaktadır.

Türk edebiyatında daha çok oyun yazarlığı ve yönetmenliğiyle öne çıksa da Özen Yula'nın bir romanı (Hayat Bir Kere) ve çok sayıda öyküsü bulunmaktadır. Özen Yula'nın oyunlarına baktığımız zaman konuların güncelliği dikkat çeker. Hemen her gün karşılaştığımız yahut karşılaşabileceğimiz tiplerin kahramanlığında hepimizin başına gelebilecek olaylar sahnelenir. Hâliyle oyunları bir bakıma seyircinin evlerinin içini yansıtmaktadır (Elmas, 2014). Bu bakımdan Özen Yula'nın, içerisinde yaşadığımız toplumu çok iyi gözlemlediğini söylemek mümkündür.

Yula'nın ev içi oyunlarının yanı sıra tarihî şahsiyetlere yer verdiği oyunları da bulunmaktadır. Rahvan Giden Atlılar, Şems!..Unutma!.., Gayri Resmi Hürrem gibi oyunlarla seyirciye tarihî bir perspektif sunmaktadır. Özellikle postmodern tarzda yazdığı, oyun içerisinde oyunun yer aldığı Gayri Resmi Hürrem uzun yıllar sahnede kalmış ve halk tarafından da oldukça beğenilmiştir. Özen Yula karakterlerini her ne kadar tarihten seçse de onları yüceltmek yerine bu karakterlerin insanî yönlerini seyirciye göstermektedir.

Yazar toplumun içerisinden seçtiği konuların yanı sıra içinde bulunduğu toplumun yarası olan konulara da oyunlarında yer vermektedir. Türk siyasi tarihinde derin izler bırakan 12 Eylül darbesine Sonbahar'ın Son Gülleri ile değinen yazar toplumsal konulara olan duyarlılığı da böylelikle göstermektedir. Ayrıca yazar bu tutumuyla, yaşanan olayların unutulmamasını sağlamaktadır. Filiz Elmas ile yaptığı söyleşide bu konuda; "Günlük yaşamlar günlük unutuşlar... Niye unutuyoruz, çünkü unutmamız gerekenler var. Ben toplumsal kodları hatırlamak istiyorum... Yaşamı, yaşadıklarımızı hatırlamak istiyorum... Unutturma yıllarına karşı çıkıyorum. Unutturumaya çalışılan şeyleri hatırlıyorum. Ve yaşadığım sürece de onları yazacağım, söyleyeceğim." cümleleriyle kendini ifade etmektedir (Elmas, 2014).

Özen Yula oyun, öyküleri ve romanında "gerçeklik" kavramıyla ilgili Nalan Barbarasoğlu ile yaptığı söyleşide "Romanın en önemli özelliği de, gerçeklik duygusunu anlatıcıların ölümsüzlüğüyle 'zaman'ı ortadan kaldırarak, bir anlamda, kırıyorsun. Ama yazınsal gerçekliği pekiştiriyorsun. Bu 'yaman çelişki'yle nasıl başa çıktın?" sorusuna cevabı oldukça dikkat çekicidir: "Bu 'yaman çelişki'de ağırlığı yazınsal gerçeklikten yana kullandım. Bir gerçekliğin kırılmasıyla başka bir gerçeklik kurabilir düşüncesiyle bir riski göze aldım. Okurların bire bir özdeşleşemeyeceği, hem çok üstün, bir yandan da çok aşağılık roman kişileri aracılığıyla kurmacanın gerçekliğini oluşturdum. Böylece bir yandan zamanı ortadan kaldırırken, diğer yandan zaman atlamaları ve kırılmaları, belirsizleştirilmiş zamanlar aracılığıyla farklı 'roman zamanı' oluştu." Yazar, burada postmodern tekniğin zaman anlayışından bahsetmektedir. Yüksek lisansını postmodernizmle ilgili yapan yazarın, hem teknik kısma hem de kurmaca kısma oldukça hâkim olduğu görülmektedir. 2021 yılında yayımladığı Her Zerre Kara romanında, denilebilir ki  İstanbul'u çeşitli insan portreleriyle kurgusal boyutta dikkatlere sunar.  

Tiyatro oyunları birçok farklı dile çevrilmiş (İngilizce, Almanca, Fransızca, Bulgarca, Fince, Lehçe, Japonca, Rusça) ve dünyanın birçok farklı yerinde (Almanya, Avusturya, İngiltere, Hollanda, Japonya, Mısır) sahnelenmiştir (Necatigil, 2007: 459).

Yula'nın eserleri birçok farklı dalda ödüle layık görülmüştür. Ay Tedirginliği oyunu ile 2001 Afife Jale Tiyatro Ödüllerinde Cevat Fehmi Başkut En Başarılı Oyun Yazarı Ödülü, Arızalı Kalpler öykü kitabında "Mazi Taşıyan Trenler" öyküsüyle 2001 Haldun Taner Öykü Ödülü, Gayri Resmi Hürrem oyunuyla tiyatro alanında 2002 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü, 2004 yılında Afife Jale Tiyatro Ödüllerinde Cevat Fehmi Başkut En Başarılı Oyun Yazarı Ödülü ve son olarak 2004 yılında Kırmızı Yorgunları ve Gayri Resmi Hürrem oyunlarıyla İsmet Küntay Ödüllerinde En İyi Oyun Yazarı Ödülü'ne layık görülmüştür.

Kaynakça

Akaş, Cem, (2001). "Özen Yula". Varlık. 2001-1 (1123, Nisan 2001) s. 65.

Barbarasoğlu, Nalan, (2001). "Özen Yula ile Söyleşi". Varlık. 2001-1 (1123, Nisan 2001). s. 63-64.

Elmas, Filiz, (2014). "Yaşamla Ölüm Arasındaki Sevdaların Anlatıcısı: Özen Yula". Radikal. 28/07/2014.

Keskin, Birhan (2001)."Söyleşi: Özen Yula". Virgül. S.38. s. 29-31.

Necatigil, Behçet, (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLÇİN TUĞBA NURDAN
Yayın Tarihi: 21.04.2018
Güncelleme Tarihi: 13.10.2022

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Öbür Dünya Bilgisiİletişim Yayınları / İstanbul1993Hikâye
Kayıpkent ÜçlemesiYapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul1995Hikâye
Buğueviİletişim Yayınları / İstanbul1998Hikâye
Toplu Oyunları 2Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul1998Tiyatro
Hayat Bir KereYapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul2000Roman
Jartiyer, Kırbaç ve Baby Doll'ün ÖtesindekilerDoğan Kitapçılık / İstanbul2001Deneme
Arızalı KalplerDoğan Kitapçılık / İstanbul2002Hikâye
Eksik Kitap, Tuhaf DefterMentalKLİNİK / İstanbul2004Deneme
Tanrı Kimseyi DuymuyorYapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul2005Hikâye
Toplu Oyunları 1Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul2007Tiyatro
Toplu Oyunlar 3Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul2007Tiyatro
Toplu Oyunları 4Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık / İstanbul2007Tiyatro
İtiraz OyunlarıMitos-Boyut Yayınları / İstanbul2008Tiyatro
Gizli Aşk BuEverest Yayınları / İstanbul2009Roman
Her Zerre KaraDoğan Kitap / İstanbul2021Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mustafa Özçelikd. 1 Kasım 1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mine Ölced. 1971 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Şakir Kurtulmuşd. 18 Eylül 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SELAMİ, Selami Yağard. 04.02.1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HALİL, Halil Topçud. 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ahmet Karcılılard. 06 Haziran 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Nesrin Kazankayad. 12 Eylül 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Bedirhan Toprakd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Haydar Uğurd. 1959 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Muhterem Yüceyılmazd. 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Mitat Çelikd. 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Ali Karabayramd. 1972 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Birsen Ekim Özend. 01 Ocak 1969 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Suad Alkand. 4 Mayıs 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Bora Özend. 29 Haziran 1973 - ö. ?Madde AdıGörüntüle