RÂİF, Mukâbeleci-zâde Yûsuf-ı Râif-i Âmidî

(d. 1251/1836 - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1251/1836'da Diyarbakır'da doğdu. Diyarbakır hanedanından Mukâbeleci-zâde Hasan Efendi’nin oğludur. Anne tarafından Hâmî-i Âmidî ahfadındandır. Şa’bân Kâmî Efendi’den ders almıştır. Memuriyete atılarak Halep, Şam, Bağdad ve Basra’da görev yaptıktan sonra Beşiri’de nahiye müdürlüğünde bulunmuştur. Güleryüzlü, yumuşak tabiatlı, mütevâzı, hüner ve kemâl sahibi bir zattır (Ali Emîrî 1328: 341; Kadıoğlu 2014: 380). Vefat tarihi bilinmemektedir.

Geçmiş ve muasır şairlerle müşaareleri ve Farsça gazelleri de olan şairin mürettep Dîvân’ı vardır. Dîvan'ında başta Hâmî olmak üzere birçok şairin gazellerini tahmisi ve bazı kasideler ve tarihleri vardır. Tezkiredeki birçok şairin gazellerine yazdığı nazirelerinin matla beyitleriyle Emîrî Efendi’nin nazirelerinin matla beyitleri Emîrî Tezkiresi'nde kayıtlıdır (1328: 336-341; Kadıoğlu 2014: 375-381). Emîrî ayrıca Esâmî’de “ma’ârif ile mu’ârefesi ve nazm u nesr ile musâfahası vardır” (Güner vd. 2003: 25) ve şiirlerini baştan sona mütalaa ettiğini söyleyerek “inşası zarif ve hoştur” demektedir (1328: 341; Kadıoğlu 2014: 380).

Kaynakça

Adak, Abdurrahman (2012). Ali Emiri’nin Gözüyle Diyarbakırlı Şairler. İstanbul: Kent Işıkları Yay.

Ali Emîrî (1328). Tezkire-i Şuara-yı Âmid. C. I. Dersaadet: Matbaa-i Âmidî.

Beysanoğlu, Şevket (1959). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. C.2. İstanbul: Işıl Matbaası.

Güner, Galip ve Nurhan Güner (hzl.) (2003). Ali Emîrî Efendi, Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Anıl Matbaa Ciltevi.

Kadıoğlu, İdris (2010). “Diyarbekir “Encümen-i Dânişi”nin Üstad Şairi Âgâh ve Devrindeki Şairler Üzerindeki Etkisi”. T.C. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi (DÜSBED) (4): 35-45.

Kadıoğlu, İdris (hzl.) (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay.

Korkusuz (2013). Osmanlı Arşivlerinde Diyarbekirli Devlet Memurları. İstanbul: Toprak Kitap.

Korkusuz, M. Şefik (2004). Tezkire-i Meşâyıh-ı Âmid (Diyarbekir Velileri) I-II. İstanbul: Kent Işıkları Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN SARIÇİÇEK
Yayın Tarihi: 05.11.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Bu şeb meclisde gördüm mest-i nâzım deste câm almış

Bu lutf-ı tab' ile Hâtem gibi 'âlemde nâm almış

 

Makâm-ı nağme-i mutrib usûl-i nâle-i tanbûr

Bu hây u hûy-ı rindâneyle meclis intizâm almış

 

Güşâd olsa 'aceb mi gözlerim Ya'kûbveş gamdan

Bi-hamdi'llâh gönül ol mâh-ı Ken'ân'dan peyâm almış

 

O servin meyve-i vaslın düşürmekdir bu şeb kasdı

Gönül hayfâ dimâğa nâ-becâ bir fikr-i hâm almış

 

Geçer Mecnûn gibi dünyâ vü 'ukbânın havâsından

Nesîm-i zülf-i Leylî'den o kim 'ıtr-ı meşâm almış

 

Figânı artar eksilmez dem-â-dem 'andelîbâsâ

O kim bu rûzgârın hâr-ı zârında makâm almış

 

Bu herr-i bî-vefâda bir kalender meşrebim Râ'if

Ki benden hırka-pûşân-ı cihân feyzi kelâm almış

(Kadıoğlu, İdris (hzl.) (2014). Ali Emîrî Efendi, Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yay. 380-381.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1EDÎB, Seyyid Mehmed Edîb Efendid. ? - ö. 1737Doğum YeriGörüntüle
2Kazım Vehbi Orald. 1892 - ö. 16 Nisan 1985Doğum YeriGörüntüle
3Fuat Edip Baksıd. 1912 - ö. 30 Kasım 1974Doğum YeriGörüntüle
4NASÛHÎ, Abdülhâlikd. 1836 - ö. 1912Doğum YılıGörüntüle
5FAKÎR, Hacı Ağad. 1836-37 - ö. 1889Doğum YılıGörüntüle
6NEŞ'ETd. 1836 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7NASÛHÎ, Abdülhâlikd. 1836 - ö. 1912Ölüm YılıGörüntüle
8FAKÎR, Hacı Ağad. 1836-37 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
9NEŞ'ETd. 1836 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10NASÛHÎ, Abdülhâlikd. 1836 - ö. 1912MeslekGörüntüle
11FAKÎR, Hacı Ağad. 1836-37 - ö. 1889MeslekGörüntüle
12NEŞ'ETd. 1836 - ö. ?MeslekGörüntüle
13NASÛHÎ, Abdülhâlikd. 1836 - ö. 1912Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FAKÎR, Hacı Ağad. 1836-37 - ö. 1889Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NEŞ'ETd. 1836 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16NASÛHÎ, Abdülhâlikd. 1836 - ö. 1912Madde AdıGörüntüle
17FAKÎR, Hacı Ağad. 1836-37 - ö. 1889Madde AdıGörüntüle
18NEŞ'ETd. 1836 - ö. ?Madde AdıGörüntüle