REŞÎD ÂKİF PAŞA, Mustafa Sâlih Reşîd Paşa

(d. 1279/1863 - ö. 1338/1920)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mustafa Sâlih Reşîd Paşa'dır. Reşîd Âkif Paşa sanıyla tanındı. 1279/1863 yılında Yanya'da doğdu. Arnavutluk hanedanından Kalkandelenli Şûrâ-yı Devlet reisi Vezir Mehmed Âkif Paşa'nın oğludur. İstanbul'a geldi. Bir müddet Galatasaray Sultânî Mektebi'nde okudu. Daha sonra özel olarak muhtelif hocalardan Arapça, Farsça, tarih, hendese, coğrafya ve Fransızca dersleri aldı. 1882 yılında Âmedî kalemine namzet ve bir sene sonra asaleten memur oldu. 1895 senesinde 5000 kuruş maaşla Şûrâ-yı Devlet azalığına ve sonra Mülkiye Dairesi azalığına tayin olundu. 1902 yılında Sivas valisi oldu. Bu görevi 1908 yılına kadar devam etti. Bu yıl meşrutiyetin ilanını müteakip Dahiliye Nezaretine atandı. İstanbul'a geldi, fakat hastalığı nedeniyle göreve başlamadan istifa etti. 1909 yılında A'yân azalığına, 1918'de Ahmed İzzet Paşa'nın kabinesinde Şûrâ-yı Devlet reisliğine atandı. Sonra kabine ile beraber istifa etti. 1819 yılında Damad Ferîd Paşa'nın kabinesinde Meclis-i Vükela üyesi oldu. Ciğerindeki hastalığı ilerlemiş ve 1338/15 Nisan 1920'de İstanbul'da vefat etmiştir. Fatih Türbesi haziresinde babasının yanına defnolundu.

Reşîd Âkif Paşa 1905 yılında vezaret rütbesini ve muhtelif tarihlerde murassa Osmânî, murassa Mecîdî, murassa iftihar nişanlarını; altın ve gümüş İmtiyaz, altın Liyâkat madalyalarını almıştır.

Sivas valiliği Reşîd Âkif Paşa'nın ilk taşra görevi olmasına rağmen olumlu çalışmaları, adaleti ve Sivas'ta sağladığı asayişi ile ün kazandı. Edib, âlim, hatip, nüktedan, zeki, nazik, gönül almayı bilen, hazırcevap, istihzaya mail bir kişiliği vardı. Şairleri ve edipleri korur, onları konağına ve sofrasına davet ederdi. Gençliğinden beri şiirle meşgul olmuş, bazı beyitleri unutulmayan mısralar arasında zekredilmiştir. Bir kısmı tasavvufi olan bir Dîvân hacminde şiirler yazdı, fakat bu şiirler eviyle beraber yanmıştır. Elde olan gazellerine bakılarak başarılı bir şair olduğu söylenebilir.

Kaynakça

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay.

Üçer, Müjgan (2007). "Reşîd Âkif Paşa". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VII. Ankara: AKM Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 12.06.2014
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Mülki tahrîb eyledik zevk-i riyâset nâmına

Adli yıkdık halkı mahv etdik siyâset nâmına

Cism-i hürriyyet kefen-berdûş olup ahlâk ile

Defn olunmuşdur mezâr-ı ye'se devlet nâmına

Kaplamışdır arz-ı Osmânî'yi Yecûc-ı fiten

Kalmamışdır olmayan zâhir kıyâmet nâmına

Görmedim kadr-âşinâyı hak-perest ü kârdân

Vakfe-gîr-i hayret oldum istikâmet nâmına

İzz-i nefs ü hubb-ı millet havf-ı Hak bir de vukûf

Lâzım-ı gayr-ı müfârıkdır hükûmet nâmına

Sa'y-i zâtî fikr-i istikbâl ilm ü ittihâd

Müncelî olmak gerek bi'l-cümle millet nâmına

Zevk-i mâlı neşve-i ikbâli çok gördüm Reşîd

Cümlesinden geldi istignâ kanâ'at nâmına

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. III. İstanbul: Dergâh Yay. 1442.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ES'AD, Mehmed Es'ad Efendid. Aralık-Ocak 1686-87 - ö. 1731-32Doğum YeriGörüntüle
2SİNAN, Şeyh Sinâneddin Yusuf Efendid. ? - ö. 1582Doğum YeriGörüntüle
3Şemsettin Samid. 1 Haziran 1850 - ö. 18 Haziran 1904Doğum YeriGörüntüle
4SÂBİT, Abdülkerîm Sâbit Bey, İstanbullud. 1863 - ö. 1913Doğum YılıGörüntüle
5KEMÂLEDDÎN/HİLMÎ, Mahmûd Kemâleddînd. 1863 - ö. 1888Doğum YılıGörüntüle
6FAHRİd. 1863 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
7ZEKÂYÎ, Ahmed Efendid. 1853 - ö. 1920Ölüm YılıGörüntüle
8Ahmet Cemild. 1880 - ö. 1920Ölüm YılıGörüntüle
9MEHMEDd. 1858 - ö. 1920Ölüm YılıGörüntüle
10İsmail Hakkı Aydınd. 11 Şubat 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
11BAHÂEDDÎN MEHMED, İstanbullud. 1845 - ö. 1917MeslekGörüntüle
12Kasım Tınıstanovd. 1901 - ö. 6 Kasım 1938MeslekGörüntüle
13BURHÂN, Müftî-zâde Mehmed Reşîd Burhân Efendid. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FEYZÎ, Halîld. 1793 - ö. 1889Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SÂHİB, Mehmed Rûşen Sâhib Efendid. ? - ö. 1839Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FAHRÎ, Ahmedd. ? - ö. 1799Madde AdıGörüntüle
17HÂTEM, Akovalı-zâde Ahmedd. - - ö. 10 Şubat 1755Madde AdıGörüntüle
18LÜTFÎ, Lütfullâh Efendid. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle