RİF'AT, Süleyman Bey

(d. ?/? - ö. 1148/1735-36)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Süleyman'dır. İstanbul’da doğdu. İzzet Alî Paşa’nın damadıdır. Bâb-ı Âlî'de kâtiplik yaptı. Daha sonra piyâde mukabelecisi görevine getirildi. 1148/1735-36 tarihinde vefat etti ve Davud Paşa Camii haziresine defnedildi. Mezar taşına eşi tarafından düşürülen "Süleymân Big ‘adnde bula rif’at" tarihi yazıldı (Erdem 1994:135).

Rif’at mahlası ile şiirleri bulunan Rif’at Süleyman Beyin, Damad İbrahim Paşa’ya sunduğu Bahariye kasidesi vardır (Metin 2007:749-752; Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi 1980: 7/333). Râmiz'e göre eserleri kaybolmuştur (Erdem 1994: 135).

Râmiz Tezkiresi'nde Hâfız-ı Üsküdârî lakabıyla asıl adı Ahmed olan Rif'at (ö. 1144/1731-32) mahlaslı bir şair daha vardır (Erdem 1994:135). Rif'at Süleyman Bey'in, mesleği, hafızlığı ve musiki ile ilgisi hakkında verilen bilgiler, Rif'at Ahmed Bey ile karıştırılmasına sebep olmuştur (Erdem 1994: 135; Müstakim-zâde 2000:233; İslâm Ansiklopedisi 2008:35:106; Çapan 2005:263).

 Safâyî Tezkiresi’nde, Üsküdarlı Hafız Ahmed’in de Damad İbrahim Paşa’ya sunduğu bir Bahâriye kasidesi olduğu belirtilmiş ve şiirin iki beyti verilmiştir (Çapan 2005 : 263). Rif’at Süleyman Bey’in Bahariye’si 54 beyitlik bir kasidedir. Safâyî Tezkiresi’nde Üsküdarlı Hâfız Ahmed’in Bahâriye’sinden alındığı belirtilen iki beyit ile Süleyman Bey’in Bahariye’sinin kafiyeleri farklıdır ve Damad İbrahim Paşa’ya sunulan kasideler arasında Ahmed Bey’in adı geçen Bahariye’si bulunmamaktadır.

 

Kaynakça

Akbayar, Nuri, vd. (hzl.) (1996). Sicill-i Osmanî. C.5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 5:1398.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkiretü’ş-Şu’arâ (Nuhbetü'l-Âsâr Min-Fevâ'idi'l-Eş'âr) İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 263-264.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay. 135.

Güzel, Bilal (hzl.)(2012). Kemiksiz-zâde Safvet Mustafa ve “Nuhbetü’l-Âsâr min Ferâidi’l-Eş’âr” İsimli Şair Tezkiresi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 273.

Hakverdioğlu, Metin (2007). Edebiyatımızda Lâle Devri ve Nevşehirli Dâmat İbrâhim Paşa’ya Sunulan Kasîdeler İnceleme-Metin. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi. 749-752.

İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 389.

İslâm Ansiklopedisi (2008). “Rif’at Süleyman Efendi”. C.35. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 106.  

Kaya, Resul (hzl.) (2008). Mehmet Nâil Tuman ve Tuhfe-i Nâilî’si (İnceleme-Metin-İndeks (Sayfa 301-400). Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi. 166.

Kocaoğlan, Meriç (1967). Divan Edebiyatında Şair-Bestekarlar. Tez no: 743. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Müstakîm-zâde Süleyman Sa’deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-nisâb. Tıpkıbasım, Ankara: Kütüphaneler Genel Müdürlüğü Yay. 233.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1980). “Rif’at Süleyman”. C.7. İstanbul: Dergâh Yay. 333.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HASAN GÜLTEKİN
Yayın Tarihi: 20.03.2014
Güncelleme Tarihi: 17.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Kasîde-i Rif‘at Beg Der-Sitâyîş-i Cenâb-ı Veliyyü’n-ni‘am-ı Celîlü’ş-şân

Yine sultân-ı gül teşrîf idüp sahn-ı gülistâna

 Sürûr-engîz-i şevkŠ oldı kudûmı andelîbâna

Yine gül bürka‘-i sebzin açup ‘arz itdi ruhsârın

Aceb mi dönse her bir nergis-i ter çeşm-i hayrâna

Bütân-ı lâle-ruhlar ehl-i sûzuñ ictima‘ından

Yine döndi çemenler bezm-i pür-şevk-ı çerâgâna

Şitânıñ zâ’il oldı savt-ı şûm ü yâd-ı bârânı

Sadâ-yı handedir şimdi gelen gûş-ı dil ü câna

Olup endûh-ı künc-i gam mübeddel zevk-ı gül-zâre

Gidüp çeşm-i cihândan girye cûlar geldi tugyâna

Hayât-ı tâzeye mazhar olup feyz-i bahârîden

Çemen gûyâ ki ser-tâ-ser zebândır şükr-i Yezdâna

Bütânıñ hande-i dendân-nümâsın gösterir şeb-nem

Göründükçe dehân-ı goncede mânend-i devrâne

Çemenler mevc mevc ü gülsitân eşküfte vü hürrem

Ser-â-ser handedir şimdi zemîn gerdûn-ı kervâna

Debistân-ı çemende ders iden her beççe-i bülbül

Ne hoş dönmiş Gülistân okuyan tıfl-ı sebak-hˇâna

Gören dir cânib eşcâr gelmede tarh-ı ezhârını*

Bahâristân yazılmış sanki etrâf-ı gülistâna

Zülâl-endâz olur levh-i zemîne nahl-i gül gûyâ

İder hatt-ı şecerle mihrin ezhâr ‘andelîbâne

Hevâ ol deñlü feyz-âver rutûbet öyle sârî kim

Duhûli farz olunsa külhan-ı pür-tâb u sûzâna

Olup her ahker-i tâbendesi ter gonce-i sîr-âb

Dönerdi dûd-ı âteş-bârı ebr-i fasl-ı nîsâna

Bu rütbe hürremi bahş-ı hayât olmazdı ezhâra

Nüzûli olmasa ebr-i matarın âb-ı hayvâna

Ukûs-ı nahl-i gülden kesb-i ârâyiş idüp cûyuñ

Zebân-ı ta‘nedir her mevci deryâ-yı hurûşâna

_________

* Mısra vezne uymuyor.

(Hakverdioğlu, Metin (2007). Edebiyatımızda Lâle Devri ve Nevşehirli Dâmat İbrâhim Paşa’ya Sunulan Kasîdeler İnceleme-Metin. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi. 749-750.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Fuat Hulusi Demirellid. 1877 - ö. 23 Kasım 1955Doğum YeriGörüntüle
2Özlem Aytekd. 19 Aralık 1969 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3RÂ'İF Bey, Davutpaşalı Mehmed Râ'if Beyd. ? - ö. 1917Doğum YeriGörüntüle
4Fuat Hulusi Demirellid. 1877 - ö. 23 Kasım 1955Doğum YılıGörüntüle
5Özlem Aytekd. 19 Aralık 1969 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6RÂ'İF Bey, Davutpaşalı Mehmed Râ'if Beyd. ? - ö. 1917Doğum YılıGörüntüle
7Fuat Hulusi Demirellid. 1877 - ö. 23 Kasım 1955Ölüm YılıGörüntüle
8Özlem Aytekd. 19 Aralık 1969 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9RÂ'İF Bey, Davutpaşalı Mehmed Râ'if Beyd. ? - ö. 1917Ölüm YılıGörüntüle
10Fuat Hulusi Demirellid. 1877 - ö. 23 Kasım 1955MeslekGörüntüle
11Özlem Aytekd. 19 Aralık 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
12RÂ'İF Bey, Davutpaşalı Mehmed Râ'if Beyd. ? - ö. 1917MeslekGörüntüle
13Fuat Hulusi Demirellid. 1877 - ö. 23 Kasım 1955Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Özlem Aytekd. 19 Aralık 1969 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RÂ'İF Bey, Davutpaşalı Mehmed Râ'if Beyd. ? - ö. 1917Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Fuat Hulusi Demirellid. 1877 - ö. 23 Kasım 1955Madde AdıGörüntüle
17Özlem Aytekd. 19 Aralık 1969 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18RÂ'İF Bey, Davutpaşalı Mehmed Râ'if Beyd. ? - ö. 1917Madde AdıGörüntüle