RÛHÎ, Zenbilli Ali Efendi-zâde Fâzıl Rûhî Çelebi

(d. 911/1505-06 - ö. 928/1521-22)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

911/1505-06 yılında İstanbul’da doğdu. Asıl adı Fâzıl’dır. Şeyhülislam Zembilli Ali Cemâlî Efendi (ö. 1526)’nin oğludur. Latîfî, Rûhî’nin Ali Cemâlî Efendi’nin torunu olduğunu söylese (Canım 2000: 281) de M. Nâil Tuman bunun yanlış olduğunu belirtir (Kurnaz ve Tatcı 2001: 378). Fâzıl Rûhî Çelebi, öğrenim görüp danişmend olduğu sırada 928/1521-22 yılında vefat etti. “Vây Fâzıl” terkibi ile ölümüne tarih düşürülmüştür. Zeyrek’de babasının yanında medfundur.

Zarif, tatlı sözlü bir şair olan Rûhî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Bursalı Mehmed Tahir, Rûhî’nin zamanına kadar Osmanlı tarihi yazdığını belirtse de (Yavuz ve Özen 1972: 119) Franz Babinger, Rûhî’ye atfedilen mevcut tarih nüshalarında bu eserin Rûhî’ye ait olduğunu teyid edecek hiçbir bilgi bulunmadığını belirterek bunun sadece bir ihtimal olduğunu söylemektedir (Babinger 1992: 489.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 5. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Babinger, Franz (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, (çev. Coşkun Üçok). Ankara: KB Yay.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 78a.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 55b.

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 3. İstanbul: Mihran Matbaası.

Yavuz, Fikri ve İsmail Özen (hzl) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 3. İstanbul: Meral Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 22.10.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

 

Göz gönül sîne tehî cân tolı tasvîrün senün

Gün gibi dördinci kat gökdür meger yirün senün

 

xxx

Öldügümden sonra dikmezlerse sînem çâkini

Yakıser sûz-ı derûnum nârı kabrüm hâkini

 

xxx

Bilmeyüp dâyiresin haddüne öykündi kamer

Yüzine kir getürür âhiri bir gün lekeler

 

xxx

Mihr ile meh öykünse yüzüne aceb olmaz

Hercâyî güzellerde bilürsin edeb olmaz

 

xxx

Gün yüzünden zülfüni ref’ eyle gel âfitâb

Bî-fitîl olur bilürsin ki çerâg-ı âfitâb

(Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay. 281.)

 

xxx 

Aceb mi dünyede bî-nûr olursa çeşm-i giryânum

Ki bensüz Ka’be’ye gitdi benüm ol şâh-ı hûbânum

 

Sefer kıldukça ol mâhum ceresvâr inledüm gamdan

Çekildi kâfile gibi benüm ol mâh-ı tâbânum

 

xxx

Hercâyî dil-rübânun âşıkına vefâsı

Hafta ortasına varmaz ay akçesine benzer

(Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul. 127-28.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ENVER BEY, İstanbullud. 1876 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2CEM'Î, Mehmed Cem'î Efendid. ? - ö. 1659/1660Doğum YeriGörüntüle
3MÜNÎR, Çörekçi-zâde Ahmed Bahâeddin Münîr Efendid. ? - ö. 1769-70Doğum YeriGörüntüle
4ENVER BEY, İstanbullud. 1876 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5CEM'Î, Mehmed Cem'î Efendid. ? - ö. 1659/1660Doğum YılıGörüntüle
6MÜNÎR, Çörekçi-zâde Ahmed Bahâeddin Münîr Efendid. ? - ö. 1769-70Doğum YılıGörüntüle
7ENVER BEY, İstanbullud. 1876 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8CEM'Î, Mehmed Cem'î Efendid. ? - ö. 1659/1660Ölüm YılıGörüntüle
9MÜNÎR, Çörekçi-zâde Ahmed Bahâeddin Münîr Efendid. ? - ö. 1769-70Ölüm YılıGörüntüle
10ENVER BEY, İstanbullud. 1876 - ö. ?MeslekGörüntüle
11CEM'Î, Mehmed Cem'î Efendid. ? - ö. 1659/1660MeslekGörüntüle
12MÜNÎR, Çörekçi-zâde Ahmed Bahâeddin Münîr Efendid. ? - ö. 1769-70MeslekGörüntüle
13ENVER BEY, İstanbullud. 1876 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14CEM'Î, Mehmed Cem'î Efendid. ? - ö. 1659/1660Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MÜNÎR, Çörekçi-zâde Ahmed Bahâeddin Münîr Efendid. ? - ö. 1769-70Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ENVER BEY, İstanbullud. 1876 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17CEM'Î, Mehmed Cem'î Efendid. ? - ö. 1659/1660Madde AdıGörüntüle
18MÜNÎR, Çörekçi-zâde Ahmed Bahâeddin Münîr Efendid. ? - ö. 1769-70Madde AdıGörüntüle