Madde Detay
RÜŞDÎ, Mehmed
(d. ?/? - ö. 1105/1693)
divan şairi, müderris
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Mehmed Rüşdî’dir. Safâyî Bekir-zâde (Çapan 2005: 207), Sâlim Bekirağa-zâde (İnce 2005: 359), Belîğ ve Şeyhî Ebubekir Ağa-zâde (Abdülkadir 1999: 125; Özcan 1989: 110) sanıyla tanındığını söylemektedir. İstanbul’da doğdu. Bekir Ağa’nın oğludur.
Medrese tahsilinin ardından mülâzım, bir süre sonra da müderris oldu. Bir süre sonra müderrislikten azledildi. Bunun tesiriyle olsa gerek kırk yaşından sonra aklını yitirdi. Divane Rüşdî diye anıldı (Müstakîm-zâde 2000: 231b; İnce 2005: 359). Bu hâliyle İstanbul’daki Sivasî-zâde tekkesine sığınarak uzlete çekildi. Orada cezbe hâlindeyken vefat etti (Özcan 1989: 110).
Bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Kaynaklarda şiirlerinin beğenildiği ifade edilmektedir. Divan'ın tespit edilen nüshaları şunlardır: 1. Millet Kütüphanesi Ali Emirî Efendi, Manzum Eserler, Nu: 207, 29 yk.; 2. Millet Kütüphanesi Reşid Efendi, Nu: 756, 76 yk.; 3. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY 692/2, yk. 32-117; 4. Milli Kütüphane, Yz FB, Nu; 244, 94 yk.
Kaynakça
Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ, Nuhbetü’l-Âsâr. Ankara: AKM Yay.
Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay.
İnce, Adnan (hzl). (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.
Komisyon (1967). İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu. C. II. İstanbul: MEB Yay.
Kurnaz, Cemal, M. Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Cilt:II, Ankara: Bizim Büro Yay.
Müstakîmzâde Süleymân Sa’deddîn (2000). Mecelletü’n-Nisâb. (tıpkıbasım). Ankara: KBY Yay.
Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyiü’l-Fudalâ. C. II. İstanbul: Çağrı Yay.
Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB, Nu: 244.
Yılmaz, Kâşif (hzl.) (2001). Güftî ve Teşrîfâtü’ş-Şu’arâsı. Ankara: AKM Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞYayın Tarihi: 07.03.2014Güncelleme Tarihi: 26.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dil almak cebr ile ol gamze-i pür-şûra kalmışdur
Tahammül her cefâya ‘âşık-ı rencûra kalmışdur
Hat irdi seyr-i ruhsârında dahı bilmez üftâde
Temâşâgâh-ı hüsninde şeb-i deycûra kalmışdur
Bitürmez bâd-ı nâle bin bahâr olsa gül-i ümmîd
Husûl-ı kâm-ı dil var ise nefh-i sûra kalmışdur
Kopardı mülk-i ruhsârında yer yer fitneler hâlî
Bu mekr ü âl o Hindû-beççe-i pür-şûra kalmışdur
Cihânda ârzû her vâdî-i ‘işretde ey Rüşdî
O mest-i nâz ile nûş-ı mey-i engûra kalmışdur
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk. 47b.)
Gazel
Cihânda şimdi hemân hûb o serv-kâmet imiş
Miyânı mûy-sıfat cünbişi kıyâmet imiş
Metâ’-ı vaslına şâyeste her yüzine gülen
Yolına nakd-i sirişki telef sefâhat imiş
Cihâna gaflet ile geçdi pây-bend-i füsûn
Meger ki kâfir-i zülfi esîr-i fursat imiş
Göründi âşıka düşvâr kâr-ı aşk ammâ
Olınca baht müsâ’id sonı selâmet imiş
O tıfl-ı nâza vü Rüşdî mey-i ‘âşık u ma’şûk
Bu şehr-i ‘aşk u mahabbetde eski âdet imiş
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk 61a.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 07.03.2014Güncelleme Tarihi: 26.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dil almak cebr ile ol gamze-i pür-şûra kalmışdur
Tahammül her cefâya ‘âşık-ı rencûra kalmışdur
Hat irdi seyr-i ruhsârında dahı bilmez üftâde
Temâşâgâh-ı hüsninde şeb-i deycûra kalmışdur
Bitürmez bâd-ı nâle bin bahâr olsa gül-i ümmîd
Husûl-ı kâm-ı dil var ise nefh-i sûra kalmışdur
Kopardı mülk-i ruhsârında yer yer fitneler hâlî
Bu mekr ü âl o Hindû-beççe-i pür-şûra kalmışdur
Cihânda ârzû her vâdî-i ‘işretde ey Rüşdî
O mest-i nâz ile nûş-ı mey-i engûra kalmışdur
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk. 47b.)
Gazel
Cihânda şimdi hemân hûb o serv-kâmet imiş
Miyânı mûy-sıfat cünbişi kıyâmet imiş
Metâ’-ı vaslına şâyeste her yüzine gülen
Yolına nakd-i sirişki telef sefâhat imiş
Cihâna gaflet ile geçdi pây-bend-i füsûn
Meger ki kâfir-i zülfi esîr-i fursat imiş
Göründi âşıka düşvâr kâr-ı aşk ammâ
Olınca baht müsâ’id sonı selâmet imiş
O tıfl-ı nâza vü Rüşdî mey-i ‘âşık u ma’şûk
Bu şehr-i ‘aşk u mahabbetde eski âdet imiş
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk 61a.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dil almak cebr ile ol gamze-i pür-şûra kalmışdur
Tahammül her cefâya ‘âşık-ı rencûra kalmışdur
Hat irdi seyr-i ruhsârında dahı bilmez üftâde
Temâşâgâh-ı hüsninde şeb-i deycûra kalmışdur
Bitürmez bâd-ı nâle bin bahâr olsa gül-i ümmîd
Husûl-ı kâm-ı dil var ise nefh-i sûra kalmışdur
Kopardı mülk-i ruhsârında yer yer fitneler hâlî
Bu mekr ü âl o Hindû-beççe-i pür-şûra kalmışdur
Cihânda ârzû her vâdî-i ‘işretde ey Rüşdî
O mest-i nâz ile nûş-ı mey-i engûra kalmışdur
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk. 47b.)
Gazel
Cihânda şimdi hemân hûb o serv-kâmet imiş
Miyânı mûy-sıfat cünbişi kıyâmet imiş
Metâ’-ı vaslına şâyeste her yüzine gülen
Yolına nakd-i sirişki telef sefâhat imiş
Cihâna gaflet ile geçdi pây-bend-i füsûn
Meger ki kâfir-i zülfi esîr-i fursat imiş
Göründi âşıka düşvâr kâr-ı aşk ammâ
Olınca baht müsâ’id sonı selâmet imiş
O tıfl-ı nâza vü Rüşdî mey-i ‘âşık u ma’şûk
Bu şehr-i ‘aşk u mahabbetde eski âdet imiş
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk 61a.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dil almak cebr ile ol gamze-i pür-şûra kalmışdur
Tahammül her cefâya ‘âşık-ı rencûra kalmışdur
Hat irdi seyr-i ruhsârında dahı bilmez üftâde
Temâşâgâh-ı hüsninde şeb-i deycûra kalmışdur
Bitürmez bâd-ı nâle bin bahâr olsa gül-i ümmîd
Husûl-ı kâm-ı dil var ise nefh-i sûra kalmışdur
Kopardı mülk-i ruhsârında yer yer fitneler hâlî
Bu mekr ü âl o Hindû-beççe-i pür-şûra kalmışdur
Cihânda ârzû her vâdî-i ‘işretde ey Rüşdî
O mest-i nâz ile nûş-ı mey-i engûra kalmışdur
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk. 47b.)
Gazel
Cihânda şimdi hemân hûb o serv-kâmet imiş
Miyânı mûy-sıfat cünbişi kıyâmet imiş
Metâ’-ı vaslına şâyeste her yüzine gülen
Yolına nakd-i sirişki telef sefâhat imiş
Cihâna gaflet ile geçdi pây-bend-i füsûn
Meger ki kâfir-i zülfi esîr-i fursat imiş
Göründi âşıka düşvâr kâr-ı aşk ammâ
Olınca baht müsâ’id sonı selâmet imiş
O tıfl-ı nâza vü Rüşdî mey-i ‘âşık u ma’şûk
Bu şehr-i ‘aşk u mahabbetde eski âdet imiş
(Rüşdî. Dîvân-ı Rüşdî. Milli Kütüphane. Yz FB. Nu: 244. yk 61a.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ABDÎ, Sarı Abdullah Efendi | d. 12 Mart 1584 - ö. 27 Ekim 1660 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Kâmil Eşfak Berki | d. 17 Mayıs 1948 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ABDÎ, Sarı Abdullah Efendi | d. 12 Mart 1584 - ö. 27 Ekim 1660 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Kâmil Eşfak Berki | d. 17 Mayıs 1948 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ABDÎ, Sarı Abdullah Efendi | d. 12 Mart 1584 - ö. 27 Ekim 1660 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Kâmil Eşfak Berki | d. 17 Mayıs 1948 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | ABDÎ, Sarı Abdullah Efendi | d. 12 Mart 1584 - ö. 27 Ekim 1660 | Meslek | Görüntüle |
11 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Meslek | Görüntüle |
12 | Kâmil Eşfak Berki | d. 17 Mayıs 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | ABDÎ, Sarı Abdullah Efendi | d. 12 Mart 1584 - ö. 27 Ekim 1660 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Kâmil Eşfak Berki | d. 17 Mayıs 1948 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ABDÎ, Sarı Abdullah Efendi | d. 12 Mart 1584 - ö. 27 Ekim 1660 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | NÜZHET, Mehmed Nüzhet | d. 1828 - ö. 1887 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Kâmil Eşfak Berki | d. 17 Mayıs 1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |